ŚFiNiA

NREM

Co to znaczy być sobą? Każde rudymentarne pytanie, przy bliższym spojrzeniu
okazuje się być źle postawione. Tak jest również w tym przypadku. Pytania
pomocnicze, których celem jest większe sprecyzowanie problemu, odsłaniają
oczywistość tego, że nie ma jednej odpowiedzi. Pierwsze co przychodzi mi do głowy to: "czy w każdej sferze ludzkiego funkcjonowania "bycie sobą" oznacza to samo?".

"Tworząc sztukę bądź sobą"

Czy to znacza, aby nie dostosowywać swojej sztuki do wymogów odbiorcy,
a jedynie pozwolić, by umysł spontanicznie dokonywał swojej ekspresji obróbki określonego surowca, czy też nośnika formy i treści? A jeżeli ta spontaniczna ekspresja polega właśnie na stopniowym dostosowywaniu
(w trakcie procesu twórczego) przyszłego dzieła do oczekiwań? Jeżeli moim punktem odniesienia jest punkt odniesienia innych?
Wtedy nawet "estradowa szmata" staje się wzorem twórczej szczerości
i trudno to podważyć. Krytycy (mam na myśli rolę krytyka, a nie zawód krytyka) często sądzą po pozorach, dokonując fałszywego toku rozumowania pt.

dzieło wygładzone -> niespontaniczne
dzieło popularne -> nieszczere
dzieło zwichrowane -> spontaniczne
dzieło niszowe -> szczere

Biedacy jednak muszą mieć jakieś schematy poznawcze, bo co im podpowie któremu dziełu należy się chwała, a któremu pogarda. Ja jednak zupełnie odwracam ten dominujący dzisiaj punkt widzenia:

"Tworząc sztukę nie bądź sobą"

Jeżeli sztukę tworzy ego, to jest w niej wyczuwalny fałsz. Jest brudna, czuć w niej chęć kompensacji. Ego chce, byś był w swej twórczości lepszy od innych, by coś tam sobie udowodnić i dlatego zaczynasz mimowolnie naśladować cudzy styl, bo tylko w ramach jego możesz go pokonać. Jeśli chcesz pokazać, że jesteś lepszym piłkarzem niż Ronaldo, musisz pokonać go pokonać strzelając więcej bramek w meczu piłkarskim. Nie możesz stać się bokserem, choćbyś miał ku temu świetne warunki, zdobyć pas mistrzowski i powiedzieć mu z poczuciem wyższości: "wygrałem". Przekładając to na sztukę - wchodzisz w schemat, który ktoś stworzył i w jego ramach próbujesz go pokonać. Wówczas jesteś skazany na porażkę, bo, co najwyżej możesz zostać
uznany za kogoś, kto w dobry sposób rozwinął jego wytwór. W oczach osób,
znających się na rzeczy i tak pozostaniesz w cieniu, będziesz tylko lepszym lub gorszym epigonem. Naturalną skłonnością JA jest lękowe dążenie do bycia lepszym, w celu poprawienia sobie samooceny. Dlatego, gdy próbujesz być sobą, czyli JA, automatycznie przegrywasz. Twoja twórczość to próba udowodnienia sobie czegoś, jest przez to godna pogardy. A to jest widoczne i słyszalne. Drugie wyjście polega na stworzeniu własnego schematu - w jego ramach nie możesz jednak już konkurować, bo nie ma sensu porównywanie zmywarki z pralką. Znów nie jesteś lepszy. Jakie więc masz wyjście? Porzucić
JA, wraz z jego immanentnym piętnem udowadniania sobie czegoś i po prostu sprawić, żeby sztuka tworzyła się sama. Wtedy będzie dobra, świeża, oryginalna, nowatorska i wartościowa. Przypomina mi się historia zespołu Beach Boys, i obsesja ich leadera - Briana Wilsona, który całą swą twórczość podporządkował ściganiu Beatlesów. Skończyło się to frustracją i obrażeniem się na cały świat. I choć zdobył wielkie grono wiernych fanów, a nawet krytyków stawiających "Pet sounds" na równi z największymi arcydziełami rocka, Wilson przegrał. Pozostał niewolnikiem swojego JA i duchową miernotą.

Cały kult "bycia sobą" w sztuce, jest więc czymś idiotycznym i bardzo frustrującym.

Przywiązywanie się do bycia sobą przypomina mi stawianie ogródku piwnego w centrum przepięknej, zielonej doliny. Ludzie lubią pić piwo na świeżym powietrzu, otoczeni przyrodą. W mieście nie mogą tego zrobić więc idą posiedzieć w ogródku piwnym, i siadają na krześle, mając pod stopami sztuczny trawiasty, plastikowy dywan, imitujący trawę. W tej metaforze, ludzie otoczeni przez przepiękną przyrodę nie wierzą w jej prawdziwość i robią sobie substytut w postaci ogródku piwnego, zamiast usiąść pod drzewem i sączyć piwo. Są przez to bardzo groteskowi, gdyż porzucają to do czego dążą, na rzecz symulacji tego do czego dążą. Muszą symulować swoją prawdziwość, bo nie wierzą, że już są prawdziwi. Ci którzy to przezwyciężyli są wielkimi artystami. To oni ustalili zasady gry swej sztuki. A tylko własne zasady pozwalają na wydobycie z samego siebie, tego co niepowtarzalne i indywidualne. To jest źródło geniuszu.

Nie masz dziewczyny i pytasz kolegi, który co noc posuwa coś nowego: "co mam zrobić, bym też miał takie powodzenie".
Głupi kolega odpowie: "zrób, tak, tak, a tak"
Mądry kolega odpowie: "bądź sobą", z tym że idzie mu o to, byś był swoją niepowtarzalnością, którą możesz wydobyć jedynie poprzez porzucenie marzeń o cudownej recepcie, cudownym schemacie, który wystarczy powielić, by uzyskać odpowiednie profity.

Dlaczego powtarzalność i powielenie są złe? Ponieważ są nieadekwatne. Schemat kolegi - ruchacza będzie nieadekwatny do twojej osoby i nie przyniesie profitów (chyba, że przez przypadek). Schemat Lennona i McCartneya nie będzie adekwatny do osoby Briana Wilsona. Schemat Ronalda nie będzie adekwatny do schematu boksera.

Trudno zrezygnować z wiary w recepty. Wziąć lek przypisay przez psychiatrę jest łatwiej niż poddać się psychoterapii.
"- Mój kolega mówił, że dał mu pan takie przeciwpadaczkowe i spał po tym"
"- Dokor Malejko to chirurg. Po co mam iść do niego z psychicznymi problemami?".

Otóż to. JA jest wrogiem sztuki, JA jest wrogiem pięknego życia. Rozładowywanie napięć JA, jest jak wieczne czyszczenie gruntu pod fundament budynku, który nigdy nie powstanie, jeżeli będziemy zafiksowani na owym czyszczeniu.

wujzboj

NREM

wujzboj

NREM

Hmmm. Postanowiłem nie quotować już tylko odpowiem, dlaczego myślę tak, a nie inaczej. Zapewne wynika to z faktu mojego obcowania z różnymi artystami (np. ludźmi z uczelni artystycznych, ale też amatorów), rozmów z nimi i obserwacji tego jak postępują. Zauważyłem zaskakujący schemat polegający na tym, że taka osoba jest zapatrzona w określonego artystę-idola, bądź kilku, a następnie zaczyna powielać ich styl. Jedynym, albo prawie jedynym elementem ekspresji Ja, w ich sztuce, jest zatem wybór tegoż stylu - jeśli są "dziwni" wybierają surrealizm, jeśli są zbuntowani
wybierają styl agresywny i kontrowersyjny etc. Tutaj kończy się bycie sobą, ponieważ
schemat "czyjś" jest zawsze nie do końca adekwatny do określonej indywidualności.

Może grupa, którą obserwowałem była niereprezentatywna (dlatego to co mówię ma jedynie status opinii), ale zauważyłem, że te osoby nie próbują nawet dokonać ekspresji siebie w wymiarze większym aniżeli wybór już gotowego stylu, lub eklektyzację kilku (eklektyzm nie równa się stopieniu dwóch lub więcej stylów, bo to już wyższa szkoła jazdy - działa efekt synergii, dający nową jakość). Skoro motywacją nie jest już ekspresja Ja (związany z autopsychoterapeutycznym wymiarem twórczości), to należy się zastanowić jaka jest motywacja do takiego sposobu tworzenia. Z moim obserwacji wynika to, że chcą być "jak najlepsi" w tym co robią. Nie brzmi to trochę jak synonim chęci prześcignięcia mistrza, co powinno być ukoronowaniem chęci bycia lepszym?

wujzboj

Być może wśród muzyków komercjalizacja jest najbardziej posunięta? Ja nie wiem nic o środowisku muzyków. Natomiast wśród w miarę poważanych malarzy raczej nie występuje zjawisko naśladownictwa - co nie znaczy, że każdy jest sobie sterem, żeglarzem i okrętem, co to, to nie; grupy istnieją, ale raczej na zasadzie wspólnego "języka" i wspólnego rozwoju (tu przychodzą na myśl Picasso i Braque, z ich niemal "identycznymi" obrazami, którymi wspólnie wypracowali kubizm, z kolei na bazie idei Cézanne'a).

Myślę, że wiele mówiące jest powiedzenie: prawdziwy artysta nie pożycza, lecz kradnie.

NREM

Z malarzami bym się nie zgodził. Wystarczy poobserwować polski dzisiejszy postmodernizm, który jest dokładnym powtórzeniem tego, co zostało już
wymyślone pięćdziesiąt lat wcześniej w USA i Europie Zachodniej.

Natomiast grupy artystów tworzące w określonej konwencji to super sprawa
i w ogóle mi nie przeszkadzają. Picasso znał się z Braquiem, Dali z Bunuelem, Rimbaud z Verlainem (Ci się poznali dogłębnie), Captain Beefheart z Frankiem Zappą etc. Taka grupa to w pewnym sensie jeden organizm i może mieć większy wpływ na ewolucję sztuki niż pojedyncza osoba.

Superstar

Że tak po ziemi ale być sobą to slogan naszych czasów który oznacza ni mniej ni więcej jak "kup nasz towar", i nie ważne czy w sztuce czy w sztuce ulicy.

NREM

Mówimy tu o konkretnym "byciu sobą w swojej twórczości", a nie w ogóle.

wujzboj

Jakich "poważanych polskich postmodernistów" miałeś na myśli?

NREM

Nazwisk nie podam, bo nie będę spisywał z wikipedii, żeby zamaskować iż ich po prostu nie znam. Pamiętam jednak dziesiątki "dzieł" z Zachęty, kiedy ją kiedyś odwiedziłem, jak i "dzieła"pokazywane np. w telewizji, gazetach etc. Mam dużo lepszą pamięć do nazwisk twórców wybitnych ;)

Utrata ta · Dołączył: 27 Maj 2017 Posty: 5 Przeczytał: 0 tematów

Ciekawy temat... i podzielam niechęć założyciela wątku do owego wyrażania JA w sztuce. Można by określić takie wyrażanie siebie i sprzedawanie siebie innym... prostytucją. Odbiorca dzieła sztuki równie dobrze może być zażenowany takim nachalnym promowaniem JA artysty, jeśli jego dzieło jest po prostu wyrażeniem samego siebie.
Być może trudniej stworzyć coś, co nie polega na wyrażeniu własnych ambicji, własnej twarzy.
Na szczęście maksyma "bądź sobą, wyrażaj siebie" nie jest jakimś sztywnym prawidłem w sztuce. Nie jest obowiązującym dogmatem.

Piotr Rokubungi

"Wszyscy artyści, to prostytutki; w oparach lepszych fajek, w oparach wódki..."