ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Ja uważam, że kluczowym elementem przekazu ewangelicznego jest wezwanie ludzkości do rozwoju duchowego, intelektualnego. Z drugiej strony też wiem, że jest spora grupa ludzi, która odczytała Nowy Testament właściwie w sposób przeciwny do tego, wyżej wskazanego - odczytali go jako wezwanie do ślepego posłuszeństwa autorytetom i zaniechanie osobistego rozwoju, który miałby być rzekomym objawem pychy, samowoli, nieokazania uległości. Tego rodzaju interpretację, że Biblia wzywa do ślepego posłuszeństwa zamiast rozwoju i aktywności spotkać wg mnie można prawie w każdym większym odłamie chrześcijaństwa, a w niektórych wręcz stanowi podstawę nauczania religijnego. Podobny motyw występuje jednak nie tylko w chrześcijaństwie, ale praktycznie w każdym systemie światopoglądowym. Ja z tym zamierzam tu polemizować. Przynajmniej na gruncie chrześcijańskim powinienem moją tezę o potrzebie aktywności i doskonalenia się duchowego uzasadnić. Co w tym właśnie wątku chciałbym uczynić na cytatach z Biblii. Chciałbym pokazać wsparcie dla tezy, że obowiązkiem etyczno - moralnym człowieka jest dbałość o rozwój duchowy, intelektualny, krytycyzm, samodzielność myślenia. Będą podawał cytaty z Biblii, a potem je komentował.

1. Chyba najmocniejszym wsparciem dla tezy, że człowiek powinien się rozwijać jest bardzo dobrze znana przypowieć o talentach (minach w innej wersji). Poniżej cytuję tę przypowieść z Ewangelii Mateusza, 25:
(14) Podobnie też [jest] jak z pewnym człowiekiem, który mając się udać w podróż, przywołał swoje sługi i przekazał im swój majątek. (15) Jednemu dał pięć talentów, drugiemu dwa, trzeciemu jeden, każdemu według jego zdolności, i odjechał. Zaraz (16) ten, który otrzymał pięć talentów, poszedł, puścił je w obrót i zyskał drugie pięć. (17) Tak samo i ten, który dwa otrzymał; on również zyskał drugie dwa. (18) Ten zaś, który otrzymał jeden, poszedł i rozkopawszy ziemię, ukrył pieniądze swego pana. (19) Po dłuższym czasie powrócił pan owych sług i zaczął rozliczać się z nimi. (20) Wówczas przyszedł ten, który otrzymał pięć talentów. Przyniósł drugie pięć i rzekł: Panie, przekazałeś mi pięć talentów, oto drugie pięć talentów zyskałem. (21) Rzekł mu pan: Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w rzeczach niewielu, nad wieloma cię postawię: wejdź do radości twego pana! (22) Przyszedł również i ten, który otrzymał dwa talenty, mówiąc: Panie, przekazałeś mi dwa talenty, oto drugie dwa talenty zyskałem. (23) Rzekł mu pan: Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w rzeczach niewielu, nad wieloma cię postawię: wejdź do radości twego pana! (24) Przyszedł i ten, który otrzymał jeden talent, i rzekł: Panie, wiedziałem, żeś jest człowiek twardy: chcesz żąć tam, gdzie nie posiałeś, i zbierać tam, gdzieś nie rozsypał. (25) Bojąc się więc, poszedłem i ukryłem twój talent w ziemi. Oto masz swoją własność! (26) Odrzekł mu pan jego: Sługo zły i gnuśny! Wiedziałeś, że chcę żąć tam, gdzie nie posiałem, i zbierać tam, gdziem nie rozsypał. (27) Powinieneś więc był oddać moje pieniądze bankierom, a ja po powrocie byłbym z zyskiem odebrał swoją własność. (28) Dlatego odbierzcie mu ten talent, a dajcie temu, który ma dziesięć talentów. (29) Każdemu bowiem, kto ma, będzie dodane, tak że nadmiar mieć będzie. Temu zaś, kto nie ma, zabiorą nawet to, co ma. (30) A sługę nieużytecznego wyrzućcie na zewnątrz - w ciemności! Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
Przypowieść ta jednoznacznie potępia postawę zakopywania swoich talentów. Wskazuje też na typowy motyw tego zakopywania - lęk, jak i konsekwencje - tragiczne dla gnuśnego sługi.

Biblia wzywa do doskonalenia, zaś nad tym doskonaleniem czuwa sam Bóg:
(48) Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski. (Ewangelia Mateusza 5:48)

(11) Zachęcam was jedynie, bracia, abyście coraz bardziej się doskonalili i starali zachować spokój, spełniać własne obowiązki i pracować własnymi rękami, jak to wam nakazaliśmy. (1 List do Tesaloniczan 4:11)

(4) Wytrwałość zaś winna być dziełem doskonałym, abyście byli doskonali, nienaganni, w niczym nie wykazując braków. (List Jakuba 1:4)

(10) A Bóg wszelkiej łaski, Ten, który was powołał do wiecznej swojej chwały w Chrystusie, gdy trochę pocierpicie, sam was udoskonali, utwierdzi, umocni i ugruntuje. (1 List Piotra 5:10)
Bierność, zatrzymanie się w rozwoju nie jest najwyraźniej intencją ewangeliczną.

Biblia zachęca do wzrostu, do "wydawania plonu":
(23) Posiane w końcu na ziemię żyzną oznacza tego, kto słucha słowa i rozumie je. On też wydaje plon: jeden stokrotny, drugi sześćdziesięciokrotny, inny trzydziestokrotny.
(Ewangelia Mateusza 13:23)

(34) Gdy nadszedł czas zbiorów, posłał swoje sługi do rolników, by odebrali plon jemu należny. (Ewangelia Mateusza 21:34)

(41) Rzekli Mu: Nędzników marnie wytraci, a winnicę odda w dzierżawę innym rolnikom, takim, którzy mu będą oddawali plon we właściwej porze. (Ewangelia Mateusza 21:41)
Kto z większym prawdopodobieństwem "wyda plon"? Czy osoba bierna, czekająca na to, że ktoś z góry nią zarządzi, czy raczej aktywna, przedsiębiorcza w duchu i działaniu?...
- Odpowiedzi nie udzielę, zostawiając ją inteligencji czytających.

Warto tu zauważyć, że owo plonowanie jest drogą wygodną i łatwą, bo:
(24) Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli ziarno pszenicy wpadłszy w ziemię nie obumrze, zostanie tylko samo, ale jeżeli obumrze, przynosi plon obfity. (Ewangelia Jana 12:24)
"Obumarcie ziarna" jest tym czymś, co poprzedza plonowanie. Przenosząc tę alegorię na płaszczyznę duchową, można by powiedzieć, że obumarcie STAREGO CZŁOWIEKA W NAS (tego instynktownego, podległego żądzom, niesprawującego nad sobą kontroli) jest potrzebne. To obumarcie wyznacza też ową "wąską bramę" jaką wchodzi człowiek duchowy do Królestwa Bożego.

A czym jest sam cel owego rozwoju?
- Oczywiście właśnie Królestwo Boże. Czym ono jest?
(20) Zapytany przez faryzeuszów, kiedy przyjdzie królestwo Boże, odpowiedział im: Królestwo Boże nie przyjdzie dostrzegalnie; (21) i nie powiedzą: Oto tu jest albo: Tam. Oto bowiem królestwo Boże pośród was jest. (Ewangelia Łukasza 17)
To jest ważne, że królestwo nie jest czymś do czego się idzie w świecie zewnętrznym, jest W CZŁOWIEKU, jest rozwojem duchowym.
A jak się rozwija Królestwo?...
(31) Inną przypowieść im przedłożył: Królestwo niebieskie podobne jest do ziarnka gorczycy, które ktoś wziął i posiał na swej roli. (32) Jest ono najmniejsze ze wszystkich nasion, lecz gdy wyrośnie, jest większe od innych jarzyn i staje się drzewem, tak że ptaki przylatują z powietrza i gnieżdżą się na jego gałęziach. (33) Powiedział im inną przypowieść: Królestwo niebieskie podobne jest do zaczynu, który pewna kobieta wzięła i włożyła w trzy miary mąki, aż się wszystko zakwasiło. (Ewangelia Mateusza 13)
W tym właśnie znowu jest przywołana IDEA ROZWOJU - jak z małego ziarna powstaje całe drzewo, jak niewielka ilość zaczynu zakwasza aż trzy miary mąki, tak samo z tego, co na początku małe w człowieku, ma się utworzyć wielkie wspaniałe dzieło, niezwykle, cudowne:

Idea rozwoju jest też i w tym obrazie:
(26) Mówił dalej: Z królestwem Bożym dzieje się tak, jak gdyby ktoś nasienie wrzucił w ziemię. (27) Czy śpi, czy czuwa, we dnie i w nocy, nasienie kiełkuje i rośnie, on sam nie wie jak. (28) Ziemia sama z siebie wydaje plon, najpierw źdźbło, potem kłos, a potem pełne ziarnko w kłosie. (29) A gdy stan zboża na to pozwala, zaraz zapuszcza się sierp, bo pora już na żniwo. (Ewangelia Marka 4)

Idea wzrostu królestwa w człowieku zespala się w Biblii z pojęciem wiary:
(6) Pan rzekł: Gdybyście mieli wiarę jak ziarnko gorczycy, powiedzielibyście tej morwie: Wyrwij się z korzeniem i przesadź się w morze, a byłaby wam posłuszna. (Ewangelia Łukasza 17:6)
To jest to samo ziarno gorczycy, które wzrasta z małego nasiona w drzewo - teraz powiązane z wiarą, czyli uświadomieniem sobie celu, przekonaniem i upartym dążeniem ku niemu.

Jest jeszcze i takie wezwanie ewangeliczne do aktywności:
(35) Niech będą przepasane biodra wasze i zapalone pochodnie! (Ewangelia Łukasza 12:35)
Przepasanie jest symbolem pracowitego, aktywnego działania, ponieważ Izraelici, chodzący w długich szatach, dopiero po przepasaniu ich, zdobywali swobodę ruchów pozwalającą im na wykonywanie pełnego zakresu prac.

Podobną rolę pełni wezwanie do czuwania:
(34) Bo rzecz ma się podobnie jak z człowiekiem, który udał się w podróż. Zostawił swój dom, powierzył swoim sługom staranie o wszystko, każdemu wyznaczył zajęcie, a odźwiernemu przykazał, żeby czuwał. (Ewangelia Marka 13:34)

(35) Czuwajcie więc, bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie: z wieczora czy o północy, czy o pianiu kogutów, czy rankiem. (Ewangelia Marka 13:35)
(56) Obłudnicy, umiecie rozpoznawać wygląd ziemi i nieba, a jakże obecnego czasu nie rozpoznajecie? (Ewangelia Łukasza 12:56)

(37) Lecz co wam mówię, mówię wszystkim: Czuwajcie! (Ewangelia Marka 13:37)
Postawa czuwania jest związana z nie spoczywaniem na laurach, jest zaprzeczeniem gnuśności. Czuwanie jest AKTYWNOŚCIĄ I UWAŻNOŚCIĄ.
Czujność, przemyślność jest ukazana i w tej analogii: (31) Albo który król, mając wyruszyć, aby stoczyć bitwę z drugim królem, nie usiądzie wpierw i nie rozważy, czy w dziesięć tysięcy ludzi może stawić czoło temu, który z dwudziestoma tysiącami nadciąga przeciw niemu? (Ewangelia Łukasza 14:31)

Podobną wymowę ma wezwanie do badania rzeczywistości, życia, siebie:
(5) Siebie samych badajcie, czy trwacie w wierze; siebie samych doświadczajcie! Czyż nie wiecie o samych sobie, że Jezus Chrystus jest w was? Chyba żeście odrzuceni.(2 list do Koryntian 13:5)
(10) Badajcie, co jest miłe Panu. (List do Efezjan 5:10)
(21) Wszystko badajcie, a co szlachetne - zachowujcie! (1 List do Tesaloniczan 5:21)

Warto zauważyć, że postulat "badania" jest inną nazwą na ideę KRYTYCYZMU. Bada ten, kto jest krytyczny. Bo wie, że są zagrożenia (dlatego też trzeba być czujnym). Groźby są realne, na zagrożenia trzeba się przygotować, nie być naiwnym:
(16) Oto Ja was posyłam jak owce między wilki. Bądźcie więc roztropni jak węże, a nieskazitelni jak gołębie! (Ewangelia Mateusza 10:16)
(23) Za /wielką/ bowiem cenę zostaliście nabyci. Nie bądźcie więc niewolnikami ludzi.
(1 list do Koryntian 7:23)

Są też i te wezwanie do myślenia, rozsądku i do czujności:
(17) Nie bądźcie przeto nierozsądni, lecz usiłujcie zrozumieć, co jest wolą Pana. (List do Efezjan 5:17)
(8) Bądźcie trzeźwi! Czuwajcie! Przeciwnik wasz, diabeł, jak lew ryczący krąży szukając kogo pożreć. (1 List Piotra 5:8)
(15) Strzeżcie się fałszywych proroków, którzy przychodzą do was w owczej skórze, a wewnątrz są drapieżnymi wilkami. (Ewangelia Mateusza 7:15)

Podsumuję to w skrócie.
W Biblii jest wyraźnie zaznaczona idea wzrostu duchowego, doskonalenia, rozwoju. Mamy być czujni, mamy mobilizować się, ze świadomością realnych zagrożeń dla naszego zbawienia. Czujność jest postawą twardą, choć też i zawiera się w niej nadzieja. Nie zachęca Biblia do bierności, do lęku, do wycofania się, czy ślepego zaufania każdemu, kto się mieni prorokiem. Bo może to być fałszywy prorok.
Postawą ewangelicznie pochwaloną jest roztropność, nie naiwność, nie ślepe zaufanie.

Katolikus · Wysłany: Wto 0:20, 19 Mar 2024 Temat postu:

Najtrudniejsze w tym duchowym rozwoju jest uświadomienie sobie, co jest w nas niskie, co jest naszą słabością, czyli gdzie w ogóle, jest w nas problem. :think:

Obserwując wielu ludzi, to mam wrażenie, że oni w ogóle nie mają świadomości, że wiele ich zachowań wynika z jakiegoś nieuporządkowania w ich naturze.

Michał Dyszyński · Wysłany: Wto 11:43, 19 Mar 2024 Temat postu:

Semele · Wysłany: Wto 12:03, 19 Mar 2024 Temat postu:

Myślę że nie. Badacze Biblii może skłaniają do rozwoju osobowego

Michał Dyszyński · Wysłany: Nie 13:41, 24 Mar 2024 Temat postu:

Michał Dyszyński

W Ewangeliach jest zaskakująco dużo sformułowań, które mówią o PRZYNOSZENIU OWOCU/PLONU przez wyznawcę nauk Jezusa:

(10) Już siekiera do korzenia drzew jest przyłożona. Każde więc drzewo, które nie wydaje dobrego owocu, będzie wycięte i w ogień wrzucone. (Ewangelia Mateusza 3:10)

(8) Wydajcie więc godny owoc nawrócenia, (Ewangelia Mateusza 3:8)

(16) Poznacie ich po ich owocach. Czy zbiera się winogrona z ciernia albo z ostu figi?
(17) Tak każde dobre drzewo wydaje dobre owoce, a złe drzewo wydaje złe owoce. (Ewangelia Mateusza 7)

(18) Nie może dobre drzewo wydać złych owoców ani złe drzewo wydać dobrych owoców. (Ewangelia Mateusza 7:18)

(19) Każde drzewo, które nie wydaje dobrego owocu, będzie wycięte i w ogień wrzucone. (Ewangelia Mateusza 7:19)

(20) A więc: poznacie ich po ich owocach. (Ewangelia Mateusza 7:20)

(33) Albo uznajcie, że drzewo jest dobre, wtedy i jego owoc jest dobry, albo uznajcie, że drzewo jest złe, wtedy i owoc jego jest zły; bo z owocu poznaje się drzewo. (Ewangelia Mateusza 12:33)

(22) Posiane między ciernie oznacza tego, kto słucha słowa, lecz troski doczesne i ułuda bogactwa zagłuszają słowo, tak że zostaje bezowocne. (Ewangelia Mateusza 13:22)

(19) A widząc drzewo figowe przy drodze, podszedł ku niemu, lecz nic na nim nie znalazł oprócz liści. I rzekł do niego: Niechże już nigdy nie rodzi się z ciebie owoc! I drzewo figowe natychmiast uschło. (Ewangelia Mateusza 21:19)

(43) Dlatego powiadam wam: Królestwo Boże będzie wam zabrane, a dane narodowi, który wyda jego owoce. (Ewangelia Mateusza 21:43)

(29) Lecz powiadam wam: Odtąd nie będę już pił z tego owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy pić go będę z wami nowy, w królestwie Ojca mojego. (Ewangelia Mateusza 26:29)

(19) lecz troski tego świata, ułuda bogactwa i inne żądze wciskają się i zagłuszają słowo, tak że zostaje bezowocne. (Ewangelia Marka 4:19)

(20) W końcu na ziemię żyzną zostali posiani ci, którzy słuchają słowa, przyjmują je i wydają owoc: trzydziestokrotny, sześćdziesięciokrotny i stokrotny. (Ewangelia Marka 4:20)

(7) Inne znów padło między ciernie, a ciernie wybujały i zagłuszyły je, tak że nie wydało owocu. (Ewangelia Marka 4:7)

(14) Wtedy rzekł do drzewa: Niech nikt nigdy nie je owocu z ciebie! Słyszeli to Jego uczniowie. (Ewangelia Marka 11:14)

(25) Zaprawdę, powiadam wam: Odtąd nie będę już pił z owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy pić go będę nowy w królestwie Bożym. (Ewangelia Marka 14:25)

(8) Wydajcie więc owoce godne nawrócenia; i nie próbujcie sobie mówić: Abrahama mamy za ojca, bo powiadam wam, że z tych kamieni może Bóg wzbudzić dzieci Abrahamowi. (Ewangelia Łukasza 3:8)

(9) Już siekiera do korzenia drzew jest przyłożona. Każde więc drzewo, które nie wydaje dobrego owocu, będzie wycięte i w ogień wrzucone. (Ewangelia Łukasza 3:9)

(43) Nie jest dobrym drzewem to, które wydaje zły owoc, ani złym drzewem to, które wydaje dobry owoc. (44) Po owocu bowiem poznaje się każde drzewo; nie zrywa się fig z ciernia ani z krzaka jeżyny nie zbiera się winogron. (Ewangelia Łukasza 6)

(14) To, co padło między ciernie, oznacza tych, którzy słuchają słowa, lecz potem odchodzą i przez troski, bogactwa i przyjemności życia bywają zagłuszeni i nie wydają owocu. (Ewangelia Łukasza 8:14)

(15) W końcu ziarno w żyznej ziemi oznacza tych, którzy wysłuchawszy słowa sercem szlachetnym i dobrym, zatrzymują je i wydają owoc przez swą wytrwałość. (Ewangelia Łukasza 8:15)

(6) I opowiedział im następującą przypowieść: Pewien człowiek miał drzewo figowe zasadzone w swojej winnicy; przyszedł i szukał na nim owoców, ale nie znalazł. (Ewangelia Łukasza 13:6)

(7) Rzekł więc do ogrodnika: Oto już trzy lata, odkąd przychodzę i szukam owocu na tym drzewie figowym, a nie znajduję. Wytnij je: po co jeszcze ziemię wyjaławia? (Ewangelia Łukasza 13:7)

(9) może wyda owoc. A jeśli nie, w przyszłości możesz je wyciąć. (Ewangelia Łukasza 13:9)

(18) albowiem powiadam wam: odtąd nie będę już pił z owocu winnego krzewu, aż przyjdzie królestwo Boże. (Ewangelia Łukasza 22:18)

(16) Nie wyście Mnie wybrali, ale Ja was wybrałem i przeznaczyłem was na to, abyście szli i owoc przynosili, i by owoc wasz trwał - aby wszystko dał wam Ojciec, o cokolwiek Go poprosicie w imię moje. (Ewangelia Jana 15:16)

(2) Każdą latorośl, która we Mnie nie przynosi owocu, odcina, a każdą, która przynosi owoc, oczyszcza, aby przynosiła owoc obfitszy. (Ewangelia Jana 15:2)

(4) Wytrwajcie we Mnie, a Ja /będę trwał/ w was. Podobnie jak latorośl nie może przynosić owocu sama z siebie - o ile nie trwa w winnym krzewie - tak samo i wy, jeżeli we Mnie trwać nie będziecie. (Ewangelia Jana 15:4)

(5) Ja jestem krzewem winnym, wy - latoroślami. Kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc obfity, ponieważ beze Mnie nic nie możecie uczynić. (Ewangelia Jana 15:5)

(8) Ojciec mój przez to dozna chwały, że owoc obfity przyniesiecie i staniecie się moimi uczniami. (Ewangelia Jana 15:8)

(23) Posiane w końcu na ziemię żyzną oznacza tego, kto słucha słowa i rozumie je. On też wydaje plon: jeden stokrotny, drugi sześćdziesięciokrotny, inny trzydziestokrotny.
(Ewangelia Mateusza 13:23)

(8) Inne w końcu padły na ziemię żyzną i plon wydały, jedno stokrotny, drugie sześćdziesięciokrotny, a inne trzydziestokrotny. (Ewangelia Mateusza 13:8)

(34) Gdy nadszedł czas zbiorów, posłał swoje sługi do rolników, by odebrali plon jemu należny. (Ewangelia Mateusza 21:34)

(41) Rzekli Mu: Nędzników marnie wytraci, a winnicę odda w dzierżawę innym rolnikom, takim, którzy mu będą oddawali plon we właściwej porze. (Ewangelia Mateusza 21:41)

(28) Ziemia sama z siebie wydaje plon, najpierw źdźbło, potem kłos, a potem pełne ziarnko w kłosie. (Ewangelia Marka 4:28)

(8) Inne w końcu padły na ziemię żyzną, wzeszły, wyrosły i wydały plon: trzydziestokrotny, sześćdziesięciokrotny i stokrotny. (Ewangelia Marka 4:8)

(2) W odpowiedniej porze posłał do rolników sługę, by odebrał od nich część należną z plonów winnicy. (Ewangelia Marka 12:2)

(8) Inne w końcu padło na ziemię żyzną i gdy wzrosło, wydało plon stokrotny. Przy tych słowach wołał: Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha! (Ewangelia Łukasza 8:8)

(10) W odpowiedniej porze wysłał sługę do rolników, aby mu oddali jego część z plonu winnicy. Lecz rolnicy obili go i odesłali z niczym. (Ewangelia Łukasza 20:10)

(36) żniwiarz otrzymuje już zapłatę i zbiera plon na życie wieczne, tak iż siewca cieszy się razem ze żniwiarzem. (Ewangelia Jana 4:36)

(24) Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli ziarno pszenicy wpadłszy w ziemię nie obumrze, zostanie tylko samo, ale jeżeli obumrze, przynosi plon obfity. (Ewangelia Jana 12:24)

(10) Ten zaś, który daje nasienie siewcy, i chleba dostarczy ku pokrzepieniu, i ziarno rozmnoży, i zwiększy plon waszej sprawiedliwości. (2 list do Koryntian 9:10)

Plonowanie, przynoszenie owocu jest efektem OSOBISTEGO ZAANGAŻOWANIA. Nikt, kto biernie czeka na dyrektywy, bo stawia sobie ścisłe posłuszeństwo na szczycie wartości, nie będzie miał tendencji do bycia inicjatywnym, aktywnym. Aby przynieść owoc, trzeba MYŚLEĆ, ŚLEDZIĆ SYTUACJE, AKTYWNIE SIĘ ANGAŻOWAĆ, w których pojawia się jakaś możliwość zadziałania - bo jest potrzeba pomocy komuś, bo jest coś do poprawienia, bo czas, sytuacja, okoliczności są naglące.
Postawa czuwania jest postawą typu "mam oczy naokoło głowy, wypatruję okoliczności, w których wezmę sprawy w swoje ręce, bo sytuacja tego wymaga". Tylko wtedy można mówić o "wydawaniu owocu", gdy dana osoba jest w stanie rozpoznawać sytuacje, w których można zadziałać, gdy jest aktywna i poszukująca.

fedor

Michał Dyszyński

fedor

Semele

Jej czytanie jako dzieła ludzko - boskiego jak najbardziej.