ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Czym są "zaburzenia mentalne"?
To pojęcie występuje w psychologii, jest jakoś zrozumiałe, choć właściwie nie bardzo wiadomo w jakim modelu je ulokować.
Mentalny... - Czyli właściwie jaki?
Pewnie, patrząc z perspektywy czystego "racjonalizmu", bezpieczniej byłoby ograniczyć się do "czystej" psychiatrii, diagnozować omamy, schizofrenię, depresję itp. To jest takie bardziej jednoznaczne, nawet mierzalne.
A jednak nie da się chyba opisać wielu dziwnych stanów ludzkich bez tego pojęcia "mentalności" - takiego nieuchwytnego, jakby ezoterycznego.

Ja widzę pojęcie "mentalny" jako coś oscylującego wokół świadomości JA, powiązania z JA, z zakorzenieniem myśli w samoakceptacji, w trwałości rozpoznania swojej osoby. Osoby z zaburzeniami mentalnymi mają problem z określeniem granic swojej osobowości, z rozróżnieniem tego co od nich, a co zewnętrzne, narzucone. Pewnie wszyscy mamy nieraz z tym problem, ale zaburzenia mentalne wskazują na krańcowe jego postacie.
Zaburzenia mentalne wskazują na problem z ODCZUWANIEM SIEBIE. Np. pojawiają się samookaleczenia. Człowiek chce jakoś dotrzeć do siebie, do swoich odczuć, bo psychiczna udręka, cierpienie jakiejś pustki wewnętrznej bywa większe, niż ból fizyczny.

Bo właściwie nie ma jakiejś normy co człowiek powinien odnosić do siebie, co uważać za swoje, za siebie. Można mieć w tym chaos, brak spójności, logiki - można jakoś patologicznie związać swoje uczucia z inną osobą, ideą, zaprzepaścić jakieś takie trudne uchwycenia zakorzenienie w sobie.
Problemy psychiczne bez znaczącego powiązania z mentalnością dają się względnie "logicznie" diagnozować - oto ktoś cierpi, ma depresję po stracie bliskiej osoby. Może mieć to formę bardzo poważną, głęboką, ale struktura takiego problemu psychicznego jest "logiczna". Nawet schizofrenia też wydaje się jakoś "logiczna" przynajmniej w tym sensie, że widać wadliwość działania zmysłów (omamy), widać, jakąś neuronalną dysfunkcyjność. Ale mentalne zaburzenia są inne - zwykle człowiek je mający wydaje się względnie "logiczny", nie ma urojeń, nie widzi zjaw, czy nie istniejących rzeczy. Ale rozumowanie takiego człowieka jakoś jest "dziwne" - on pewnym rzeczom przyznaje jakoś dziwnie wysoką wartość, a innym nienaturalnie zaniżoną - niby zmysłowo postrzega wszystko poprawnie, ale już w sferze wartościowania robi się chaos, dziwactwo.

Nie tak dawno media opisywały przypadek jakiegoś przestępcy, który po wyjściu z więzienia zabił niewinnego, przypadkowego człowieka; tłumacząc swoją zbrodnię tym, że chciał wrócić z powrotem do więzienia. Tylko w więzieniu czuł się dobrze, więc chciał już tam zostać na zawsze, a - tutaj trzeba przyznać logikę jego rozumowaniu - dożywocie dają właśnie za zabójstwo, więc wybrał skuteczny sposób. Wnikając jednak jakoś myślą w motywy działania tego człowieka, narzuca się niezwykłe odczucie obojętności na etykę, na jakąkolwiek formę współodczuwania, związku z ludźmi. Ten zabójca miał swój cel, więc go zrealizował, bez oglądania się na cokolwiek z dziedziny dobra, sumienia, człowieczeństwa. Tak jak by jestestwo, powiązanie z (samo)oceną nie miało znaczenia. Czy ten człowiek miał jakieś JA, wykraczające poza pragnienie "chcę uporządkować sobie jakoś ten strumień wrażeń, który do mnie dociera", ale bez stawiania pytań, bez odniesienia się do własnego jestestwa.
Piszę o tym, bo z innych publikacji mi wiadomo, że jednak większość ludzi ma taki (chyba wrodzony) mechanizm psychiczny, aby nie czynić zła, aby chronić jakoś obraz siebie w kontekście etycznym. Jednak ludziom nie jest wszystko jedno, czy wiążemy z nimi pojęcie dobra, czy zła.
Teraz ostatnio wypłynęła sprawa tego mordercy - Kajetana P. Człowiek zabija młodą kobietę bez rozsądnego motywu - nie dla pieniędzy, nie w afekcie - tylko dla jakiejś niezrozumiałej żądzy spróbowania czegoś wyjątkowego, może sprawdzenia się na jakiś szczególny sposób (przynajmniej ja tak sobie wyobrażam te motywy, opierając się na doniesieniach medialnych). Dla postępowania tego człowieka nie ma znaczenia etyka, nie odzywa się "dzwoneczek": takich rzeczy jednak się nie robi. Normalny człowiek chyba taki dzwoneczek ma.
Ludzie zaburzeni mentalnie zdają się nie wiedzieć kim są, właściwie może są nikim - oni realizują narzucone im "programy" - genetyczne, społeczne, zawsze wybierając najwygodniejszą opcję - takie "minimum potencjału", "spływając" swoimi działaniami w taki obszar, który wynika bezpośrednio z prostego osądu.
Zaburzenia mentalne mogą mieć chyba też postać przeciwną - jakiegoś nieproporcjonalnego, patologicznego powiązania za JA - rozumianym na ograniczony sposób. Może to przyjąć formę szczególnego rygoryzmu (moralnego), dążenia do bardzo szczegółowych celów - tak po trupach, tak nie zważając na nic. Tutaj też brakuje tego, trudnego do nazwania, uchwycenia powiązania "mentalnego" czyli z jakąś wizją JA wykraczającego ponad doraźność, ponad to co możliwe teraz do wzięcia, zrozumienia, może zmierzenia.
Gdyby normalnego człowieka spytać dlaczego nie robi jakichś naprawdę złych rzeczy - np. nie bije bez powodu swoich dzieci, nie kradnie przy byle okazji, to by nie bardzo wiedział jak to umotywować. Pewnie by ostatecznie powiedział, że jakoś tego nie chce, że to nie jest zgodne z jego wartościami, że tego się "nie robi i już". Ale za taką reakcją kryje się właśnie owa tajemnicza funkcjonalność zdrowej psychiki - chronienie obrazu siebie, powiązanie z jakimś takich trudnych do określenia uczuciowo-intelektualno-wolitywnym tworem w psychice, skupiającym w sobie jakąś taką "logikę istnienia", takiego wewnętrznego suflera, który nam podpowiada co jest z nami zgodne, a co raczej nie. Tak rozumiem "mentalność", w kontekście zaburzeń na tle tej właściwości psychicznej. Ale też, jak przypuszczam, jest tu ślad czegoś, co w religii wiązane jest z duszą człowieka. Może nie jest to konkretnie dusza, ale chyba jakiś główny jej składnik.

Prosiak

Ciekawy wątek i miałem pisać o czymś podobnym, tylko moja interpretacja jest inna.

Zacznę od tego, że "ja" jest iluzją, co już wiele razy powtarzałem. Procesy mentalne są przekazywane w skrótowej formie do świadomości. To co teraz opiszę nie będzie do końca naukowe, to moja dość swobodna interpretacja oparta na pewnych naukowych twierdzeniach.

Osoba jest iluzją złożoną z sumy procesów dziejących się w mózgu. Każdy odebrany bodziec jest odbierany jako cząstka osoby. Wyobraźmy więc sobie świadomość jako takie osobne "urządzenie", które samo w sobie jest puste, natomiast jest odbiornikiem bodźców. Taka świadomość odłączona od bodźców nie istnieje. Nie ma niczego co jest sygnałem dla świadomości. Świadomość jest jak taki projektor, na którym wyświetla się obraz. Wyobraźmy sobie świadomość jako takie pudełko z wejściami na urządzenia i wbudowanym ekranem. Podłączamy do niego odczucia - np ból, albo orgazm

W tym momencie świadomość czuje, że ona jest bólem lub orgazmem, lub, że jest to coś nieodłącznego ze świadomością. Ten ból jest kodem np (0,0,0,1,1,1,0,1,1,0), na ekranie wyświetla się słupek bólu np 2/10 Do drugiego wejścia podłączamy emocje, które też są jakimś kodem, a świadomości jawią się w skrótowej formie, np strach 7/10. Strach może się odpalać kiedy odpala się ból - za to odpowiedzialne jest kolejne urządzenie - pamięć, która kojarzy automatycznie ból z emocją strachu. Dalej można podłączyć myśli oparte na klasyfikacji (tworzenie obiektowości i modelu świata, w którym się poruszamy) i porównaniach, a także myślenie indukcyjne, dedukcyjne, przyczynowe, ocenę emocjonalną, logiczną, sens (idee), przekonania (i wierzenia), samoobserwację, kontrolę własnych impulsów. Świadomość jest tylko tym co spaja te procesy w całość. Na ekranie tworzy się jakiś odczuwalny dla świadomości świat. Świadomość myśli, że ona jest postacią z tego świata, ale postać dotyczy iluzji obiektowości i spójności. Świadomość jest pustką, więc utożsamia się z treścią ekranu, w dodatku treścią skrótową, która nie obejmuje całych procesów, tylko to pod jaką postacią wyświetlają się one na ekranie. Urządzenie działa zgodnie z mechanizmami, które nim sterują, a świadomość myśli, że to ona steruje. Ta myśl narzuca człowiekowi odpowiedzialność i powoduje, że procesy myślowe nie działają płynnie. Świadomość, która utożsamia się z tymi procesami powoduje, że tworzą się dodatkowe procesy - ego.

I to właśnie o ego mówimy kiedy mówimy o "sobie". Tak naprawdę nie mówimy o sobie, bo nie możemy zaobserwować siebie. Próba obserwacji siebie kończy się tym, że obserwujemy obraz siebie, czyli iluzję.

Ego ma inne cele niż świadomość jako taka. Ego chce być docenione, najlepsze, chce rządzić i mieć coraz lepsze przedmioty, coraz lepsze myśli, coraz lepszy status społeczny. Duchowe ego przybiera postać kogoś wyżej rozwiniętego, kto kontroluje wszystkie impulsy i jest lepszy od reszty, ma więcej cnot - w ten sposób się dowartościowuje. Żeby ego mogło istnieć potrzebne jest utrzymywanie iluzji podmiotowości, czyli bycia osobą.

Procesy mentalne jako takie po prostu sobie działają. Kiedy człowiek zaczyna się z nimi utożsamiać, to kształtuje je jakby po swojemu, tworzy się system przekonań, z którymi ego się utożsamia, tworzy się opozycja czyli to co przeszkadza ego i musi być przez nie zwalczane.

Dopóki człowiek się utożsamia, to jest rządzony przez to coś. Zawsze towarzyszy temu pragnienie bycia lepszym i poczucie, że jest się gorszym, a nietrudno pielęgnować wśród ludzi takie przekonanie za pomocą reklam, promowania sztucznego wyglądu jako idealny, kult pieniądza itd. Kiedy człowiek się nie utożsamia znika to centrum i poczucie "ja", a świadomość jest skoncentrowana na prawdziwym doświadczeniu. Przypomnij sobie kiedy się na czymś skupiałeś, np oglądałeś ciekawy film, albo sport, albo naprawiałeś samochód. Znika wtedy "ja", a świadomość jest skupiona na świecie zewnętrznym, czyli doświadczeniu właściwym.

Człowiek z reguły chce być dobry i wtedy wymyśla sobie kryteria bycia dobrym i dopasowuje się do nich. Psychopaci nie mają takiej potrzeby i koncentrują się tylko na jednym małym wycinku sprawy, pomijają etykę i mają poczucie bezkarności. Oni po prostu nie mają w mózgu funkcji odpowiedzialnych za rozumienie moralności. Większość ludzi takie ma, ale to nie znaczy, że to prawidłowa moralność i że te mechanizmy działają dobrze (jako przykład polecam wyszukanie w google dylematu wagonika).

Jogini mają swój podział na tzw ciała subtelne.

Ciało fizyczne - pojazd, w którym żyjemy
Ciało eteryczne - odpowiada za doznania z ciała fizycznego i zdrowie
Ciało emocjonalne - odpowiada za emocje
Ciało mentalne - odpowiada za klasyfikację obiektów, myśli
Ciało przyczynowe - odpowiada za postrzeganie przyczyn i skutków i działanie w zgodzie z nimi
Ciało buddhi - odpowiedzialne za wartości, moralność, optymalizację
Ciało atmiczne - odpowiedzialne za idee, filozofie, sens
Ciało wolnego wyboru - można zawetować dowolną decyzję bez powodu, ot tak

To ciekawy poznawczo model, bo pokazuje jakby kolejność myślenia i niejednolitość "ja". Oczywiście neurobiologia ma lepsze modele, ale ten jest dla mnie ciekawy - z zastrzeżeniem, że realnie te "ciała" są ze sobą splątane i nie istnieją w czystej formie. I jeśli ktoś skupia się na jakimś jednym "ciele", a pomija inne, to tworzy się zniekształcenie - np ktoś ma większe ciało eteryczne od emocjonalnego i np zalicza panienki bez więzi z nimi i uzależnia się od przedmiotowego seksu, albo ktoś ma większe ciało mentalne niż przyczynowe i tworzy oderwane od rzeczywistości teorie i podważa wszystko w świecie co go otacza, tak że ciągi przyczynowe w jego umyśle się rozmywają i wtedy "nic nie da się stwierdzić". Zaburzenia paranoiczne, schizofrenia, myślenie co inni rzekomo o nas myślą, albo że nas wykorzystują dobrze pasuje do przerostu teorii nad sprawdzonymi przyczynami i skutkami. Łączy się to oczywiście z wiarą w treść zaburzeń. Przerost ciała przyczynowego powoduje, że ktoś np robi przekręty, bo wie jak to zrobić, ale nie zastanawia się nad tym czy to dobrze. Wartości "nie pokrywają" przyczyn i skutków. Jeśli ktoś ma przerost wartości, to staje się ich niewolnikiem, jest regulaminowy, sztywny, oceniający innych, może dążyć do celu za wszelką cenę np wpadając w pracoholizm, gromadząc nowe przedmioty i sytuacje, które miałyby potwierdzać lepszość tej osoby. Jeśli ktoś zbyt skupia się na idei to staje się jej niewolnikiem (fanatyzm), tworzy spójną wersję świata, która jest utopią. Każdy taki "przerost" powoduje spłycenie osoby i jej przekazu.

Człowiek forsujący ciało fizyczne zaczyna chorować, forsujący emocje przestaje myśleć, forsujący myślenie przestaje wiedzieć, forsujący mechanizmy traci wartości, forsujący wartości przestaje czuć sens, forsujący sens przestaje czuć wybór, forsujący wybór żyje w pustym świecie gdzie niby wszystko można, ale nie ma po co.

Kiedy np czujemy ból (ciało eteryczne), pojawia się strach (ciało emocjonalne) i myśli związane ze strachem (ciało mentalne) nakręcają spiralę, tzn myśl o strachu przed bólem zwiększa strach, zwiększa ból i tworzy się błędne koło napędzające ból i strach.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Model procesów mentalnych, psychicznych według MD - cd
Argumentując ewolucyjnie, człowiek wyrasta z dziedzictwa świata zwierząt, z walki o przetrwanie w środowisku pełnym drapieżników, wymagającym trudu zdobycia pożywienia, mającym wiele zagrożeń. W takim środowisku pytanie o to KIM JESTEM? jest kluczowe.
- Jak szybko biegam? - abym mógł ocenić swoje szanse na ucieczkę, czyli znaleźć odpowiedź na pytanie na jaką odległość mogę dopuścić podchodzącego drapieżnika
- czy zmieszczę się w wąską szczelinę? - jak się zaklinuję, to będzie źle, ale tez warto wiedzieć jak uciekać, gdy goni duży drapieżnik.
- jak sprawnie wspinam się na drzewo, ile mogę przetrwać bez wody, co stanowi moją słabość, a co jest atutem?...
Te wszystkie i podobne im pytania są kluczowe, aby przetrwać w środowisku. Tak więc ewolucyjnie powinna wytworzyć się pewna osobna struktura wiedzy - zdolności umysłu, związana z diagnozowaniem samego siebie w kontekście wszystkiego co ukazuje świat. Także ma to związek z wiedzą o sobie w aspekcie psychicznym, społecznym.
Czy potrafię przewodzić w grupie?
Czy jestem atrakcyjny dla płci przeciwnej?
Czy umiem wytrzymać psychicznie długotrwałą samotność, deprywację pewnych bodźców?
- To są kolejne pytania kluczowe dla wypracowania strategii związanej z przetrwaniem, czy rozmnożeniem się.
Pytania o JA, czyli o to jak funkcjonuje moja psychika i ciało nie są zatem odwołaniem się do jakiejś iluzji, ale do konkretu. I mają bezpośrednie przełożenie na przeżywalność. Dlatego - już abstrahując od religijnego konceptu sumienia - wiedza o sobie jest na tyle ważna, że powinna być chroniona, wmuszana do zdobycia jednostce na poziomie genów, czy innych form przekazu między pokoleniami.

Wróćmy do mojej wcześniejszej tezy - spostrzeżenia: pewnych schematów rejestracji bodźców nie potrafimy zablokować. Nasza natura wymusza cykliczne rozproszenia się, w celu oceny sytuacji ogólnej, zainteresowanie płcią przeciwną, w celu potencjalnego rozrodu, respektowanie bólu - w celu np. nie obciążania uszkodzonej kończyny i wiele innych. W podobny sposób "natura" (choć może nie tylko ona...) wymusza na nas zdobywanie wiedzy o sobie, konfrontowanie własnych osiągnięć i porażek z jakąś formą oceny. Mamy wbudowany automatyczny mechanizm pytania się samego siebie: jak sie czuję? Czy jest mi dobrze? Czy nie powinienem czegoś nowego w życiu rozpocząć, coś zakończyć? Czy nie ma dla mnie lepszej opcji działania?
- DLA MNIE NIE MA?... DLA MNIE!!!
Te pytanie mają sens zawsze w kontekście jakiegoś ja - czyli wcześniejszych ocen i oszacowań siebie, wiedzy o tym jak funkcjonuję w otaczającej mnie rzeczywistości. Te pytania o siebie są nam ZABEZPIECZONE, one muszą być stawiane!
Gdyby jednostka leniła się w zdobywaniu wiedzy o sobie, to ewolucyjnie byłaby słabsza od jednostki, która różne pytania o odniesieniach ja-świat i ja-"ja w innym kontekście" stawia. Dlatego brak odpowiedzi zwrotnej, brak "odczuwania samego siebie" wywołuje cierpienie. Taki wrodzony automat żąda od naszej psychiki ciągłego budowania obrazu siebie, kontrolowania na ile jestem zdrowy, sprawny, podatny na uszkodzenia, zdolny do zdobycia partnera, akceptowany w grupie, wreszcie nawet na ile mogę polegać sam na sobie, na swoich ocenach. Gdy w tym automacie coś nie działa, gdy mu się coś sprzeciwia, pojawia się mechanizm "kary" - cierpienie, dyskomfort, poczucie niespełnienia.
Ludzie muszą czuć samych siebie. Ja z tej funkcji psychiki zdałem sobie sprawę całkiem niedawno. Odczułem ją osobiście, gdy dopadły mnie stany jakiejś takiej dziwnej pustki emocjonalno-odczuciowej, związanej z cierpieniem szczególnego rodzaju. Głównie pewnie wynikło to ze stanów somatycznych - chorobowych, ale spostrzeżenie sobie zapamiętałem. I wtedy olśniło mnie, że inni ludzie też mogą takie stany permanentnie. Pewnie gdybym je miał, to tym reagował właśnie autoagresją, sprawianiem sobie bólu - aby "poczuć siebie". Z resztą gdzieś czytałem, że podobne wytłumaczenie właśnie osoby z zaburzeniami autoagresywnymi podają.

Powiem tak: być może jakaś postać koncepcji ja jest iluzoryczna. Ale nieprawdą jest, że nie ma poprawnego myślowo rozumienia JA. Takie rozumienie jest, a dodatkowo jest ono ważne dla zdrowia psychicznego, dla zapewnienia sobie szczęścia przez jednostkę.

Dopiszę jeszcze później coś na ten temat, bo jest tu sporo ważnych rzeczy do zasygnalizowania...

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Prosiak

Moim zdaniem ekwilibrystycznie próbujesz sprowadzić wszystko do tego "ja", żeby było "dobre", więc wymienię trochę kontrprzykładów, ale to za chwilkę.

Prosiak

Michał Dyszyński

Prosiak

Michał Dyszyński

Prosiak

Nie do końca. Jeśli opisałeś teraz funkcję "ja", która jest pozytywna i dla której ten mechanizm mógł powstać ewolucyjnie (komunikacja) to masz rację. Zdaje mi się, że miałeś jednak coś innego na myśli pisząc te słowa:

Michał Dyszyński

Prosiak

Michał Dyszyński · Wysłany: Pią 19:09, 25 Mar 2016 Temat postu:

Prosiak · Wysłany: Sob 1:17, 26 Mar 2016 Temat postu:

Ja się dziwię jak można rozumować z wiarą. Rozumowanie oznacza odrzucenie wiary. Potem oczywiście można uwierzyć w sam wynik rozumowania, ale to też kiepskie.

Ja podchodzę do tego zupełnie inaczej. Wiara miałaby dla mnie marginalne znaczenie gdyby nie fakt, że tyle osób dookoła wierzy w różne dziwne rzeczy. I wiem, że mechanizm wiary ma duże znaczenie przy zaburzeniach psychicznych.

Pewne rzeczy wiem, np to że żyję. Pewne fakty z otoczenia są sprawdzone, więc wiem. Wiem też co czuję, co myślę itd. Wiedza może odnosić się tylko do intersubiektywnej i subiektywnej rzeczywistości. Moja wiedza może w sensie absolutnym być tylko wycinkiem czegoś większego. Natomiast w sensie prawdy absolutnej to faktycznie trzeba w coś uwierzyć jeśli o niej mówimy. Tzn nie trzeba, ale jeśli rzucamy jakieś stwierdzenie absolutne, to jest ono wiarą. Tylko, że często nawet po samej konstrukcji zdania nie możemy odróżnić co ktoś miał na myśli, np "kruki są czarne" to uproszczenie odnoszące się do TYCH kruków.

Michał Dyszyński · Wysłany: Sob 17:32, 26 Mar 2016 Temat postu:

Prosiak · Wysłany: Nie 14:57, 27 Mar 2016 Temat postu:

Ciężko mi się czasem z Tobą dyskutuje (choć ciekawie) bo pewne uniwersalne słowa masz przedefiniowane i postrzegasz je w zupełnie inny sposób, co wymagałoby utworzenia nowych słów dla tych desygnatów.

Bo w zasadzie zgadzam się z dużą częścią tego co napisałeś, ale nie nazwałbym tego pojęciem wiary.

wiara
1. określona religia, wyznanie, przekonanie o istnieniu boga;
2. przeświadczenie o słuszności czegoś; przekonanie o wartości czegoś; przekonanie, że coś się spełni;
3. wierność komuś;
4. przekonanie o istnieniu zjawisk nadprzyrodzonych;
5. potocznie: nieformalna grupa osób o wspólnych zainteresowaniach

[link widoczny dla zalogowanych]

I taką wiarę (poza 3) krytykuję.

Michał Dyszyński · Wysłany: Wto 11:57, 29 Mar 2016 Temat postu:

lucek · Wysłany: Wto 17:55, 29 Mar 2016 Temat postu:

Michał Dyszyński · Wysłany: Wto 19:43, 29 Mar 2016 Temat postu:

lucek · Wysłany: Wto 20:24, 29 Mar 2016 Temat postu:

Michał Dyszyński · Wysłany: Wto 22:06, 29 Mar 2016 Temat postu:

lucek · Wysłany: Wto 22:41, 29 Mar 2016 Temat postu:

Michał Dyszyński · Wysłany: Śro 10:50, 30 Mar 2016 Temat postu: