ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Przed chwilę rzuciłem okiem na pewien film krótkometrażowy. Była tam scena, kiedy jedna z postaci mówi coś w stylu "sprzedajmy ten dom, bo nie chcę mieszkać w domu, w którym się umiera". No bo w tym domu ktoś umarł. Druga osoba w scence mówi: a myślisz, że w innym domu się nie umiera?

Tu mnie tknęło na temat właśnie wnioskowania indukcyjnego. Na początek byłby banalny problem - wnioskujemy z tego, że skoro coś się stało, to zdarzy się powtórnie. Na ile słusznie?...
Jak ktoś umarł w domu, to czy z tego wynika większe prawdopodobieństwo śmierci kolejnej osoby w tym domu?...
A jeśli domy mają swój limit osób, które w nich umierają? - wtedy byłoby tak, że im więcej osób umarło w jakimś domu, to tym mniejsze byłoby prawdopodobieństwo śmierci kolejnej osoby.
Inny przykład - mamy pudełko zapałek. Chcemy sprawdzić, czy zapałki się zapalają. Więc zapalamy kilka, gasimy i te nadpalone wkładamy do pudełka. Im więcej zapałek zapalimy tym...
tym większe prawdopodobieństwo byłoby, że wyciągnięta (losowo) zapałka się zapali?
chyba absurd...
Największe prawdopodobieństwo zapalenie się zapałki jest wtedy, gdy wyciągamy PIERWSZĄ zapałkę z pudelka.

Co chcę tym "dowieść"?
Właściwie to nic nie mogę dowieść. Rozumowanie dowodowe tu się nie da zastosować. Chcę raczej dość ogólnie rozpatrzyć problem, wskazując na wielość możliwości. Indukcyjne wnioskowanie, zdefiniowane zbyt (...) prosto wydaje mi się być obarczone dużym prawdopodobieństwem błędu.

Oto zdarzył się (po raz pierwszy dla danego obserwatora) jakiś fenomen. Czy to wskazuje na to, że (niedługo) zdarzy się następny taki sam?
- ale, jak pisze poetka, "nic dwa razy się nie zdarza". Każdy kolejny przypadek będzie jakiś inny. Oto widzieliśmy, że walnął meteoryt. Rzadki przypadek. Patrząc z punktu widzenia wiedzy astronomicznej, prawdopodobieństwo, ze zobaczymy znowu upadek meteorytu nie jest duże. Czy zaobserwowany upadek meteorytu coś zmienia w tej kwestii?... chyba raczej nie zmienia (patrząc z perspektywy wiedzy).
A gdyby upadły dwa meteoryty w niedużym odstępie czasowym? - też to nie dowodzi, że teraz będą spadały meteoryty, bo może akurat teraz trajektoria Ziemi przecięła się z jakimś rojem meteorytów, więc dwa akurat blisko siebie upadły. Następne takie zjawisko będzie za sto milionów lat.
Nie wiedząc jak jest, patrząc tylko na jakąś powtarzalność, właściwie nic nie możemy powiedzieć.
Mój, wcześniej gdzieś umieszczony przykład z wieżą. Wieża ma tysiąc stopni. Wnioskujemy indukcyjnie - wchodzimy na pierwszy stopień - oooo jest kolejny. Wchodzimy na następny - oooo znowu jest. I tak 999 razy powtarza się, że po jakimś stopniu jest następny. Ktoś wyciąga stąd wniosek o "absolutnej prawdzie", że za każdym stopniem musi znajdować się kolejny. Aż wejdzie na ten tysięczny stopień...

Ale jest jeszcze jeden problem z wykorzystaniem koncepcji indukcji do wnioskowania - kwestia ROZPOZNANIA. Indukcyjne wnioskowanie wymaga stwierdzenia, że COŚ ODBYWA SIĘ TAK SAMO. Na ile w ogóle to "tak samo" nie jest ułudą. Podam przykład: panuje epidemia wywołana przez nieznany patogen. Do szpitala przywożą jedną osobę, potem drugą, trzecią - mamy indukcyjność. Tyle, że wiele symptomów jest podobnych dla różnych chorób. Nie wiemy, czy seria zachorowań jest wywołana tym samym czynnikiem. Ściśle rzecz biorąc w tej sytuacji wiemy jedno: przywieziono po sobie trzech pacjentów z podobnymi objawami. Może to być przypadek. Może być wspólna przyczyna. Załóżmy, że epidemia się rozwija - jest coraz więcej chorych. Czy będzie ich coraz więcej?... Skoro wcześniej zachorowania narastały?...
Z epidemiami jest jednak tak, że osiągają swoje maksimum, a potem liczba zachorowań spada. Kto miał zachorować, w większości już zachorował. Pozostali są odporni na ten patogen. Czyli wnioskowanie z tendencji wzrostu zachorowań jest zawodne.
Giełda, akcje...
to chyba najlepszy przykład na zawodność wnioskowania z tendencji. Ci co uwierzą, że akcje będą wciąż rosły, kupują na "górce", czyli właśnie wtedy, gdy indukcja "najmocniej się potwierdziła". A znawcy wiedzą, że to właśnie jest najgorszy moment na kupno akcji.

Ircia

Michał Dyszyński

Ircia · Wysłany: Wto 13:38, 06 Mar 2018 Temat postu:

Może chodzi o to że zakładamy losowość, jesteśmy do niej przyzwyczajeni i uznajemy że skoro 30/100 kamieni to diamenty to prawdopodobnie taka mniej więcej proporcja będzie dotyczyć całości, co tak naprawdę może nijak mieć się do całości.

To jakbyśmy stali na skrzyżowaniu między 4 optycznie podobnymi lasami , przepatrując fragmenty graniczące ze ścieżką w terenie A znaleźliśmy 0 grzybów, w terenie B 2 grzyby w terenie C 56 a w D 4 grzyby, sądzę że większość uzna że warto skupić się na terenie C, ale przecież to że na skraju tego terenu było więcej grzybów niż w pozostałych nijak nie świadczy o tym co zastaniemy w środku, ale potrzebujemy na czymś się oprzeć dokonując wyboru czegokolwiek, i osobiście też bym polazła badać obszar C, bo jednak to że na skraju było dużo grzybków może świadczyć o tym że w środku będzie podobnie... Chyba że wiem że jakiś cwaniak celowo mógł oczyścić skraj najcenniejszych terenów i wówczas kierując się taką przesłanką powinnam wybrać A...

Pamiętam z dzieciństwa takie rozkminki podczas zabawy podobnej do podchodów:
On sądzi że gdy ja zobaczę ten znak to uznam że należy iść w lewo więc na pewno poszedł w prawo, choć nie, bo on wie że gdy ja zobaczę ten znak wywnioskuję że poszedł w prawo aby mnie zmylić, więc poszedł - prosto

To dochodziło do absurdalnego poziomu myślenia co ktoś pomyśli że ja pomyślę o tym co on pomyślał, ale jak grały inne dzieciaki rzadko myśleliśmy że oni też mogą myśleć o tym co my myślimy że oni myślą , wręcz roboczo zakładaliśmy że raczej nie będą zbytnio myśleć i to się sprawdzało, tak samo analizując świat, gdy nie znamy specyfiki danej osoby, sytuacji rozsądniej wybierać podstawowe opcje zamiast brnąć w to myślę że on pomyślał że ja pomyślałam więc...