ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Naturalizm wydaje się być dzieckiem nieufności w poznawaniu i akceptowaniu konceptów świata.
Wiemy, że przelotne doznania bywają mylne. Tu mylne dekoduje się na to, iż powtórne takie (podobne) doznanie nie potwierdza tego pierwszego. Dostajemy niespójność, sprzeczność coś musimy odrzucić. Gdy już zaakceptujemy fakt, że jedne powstające w nas koncepty występują przeciw drugim, jedne doznania przeczą innym, wtedy pojawia się potrzeba jakiegoś odsiania ziarna od plew, pragniemy zapostulować procedurę, która rzeczy niepewne, jakoś "pachnące" (brzydko) potencjalnym błędem odsunąć od obszaru, w którym trzymamy mentalnie wiedzę, prawdę.
Najprostszą koncepcją takiej procedury jest naturalizm. Najprostszą nie znaczy jednak ani jedyną, ani najlepszą, ani w ogóle w pełni poprawną. Choć niewątpliwie do jakiegoś stopnia procedurą skuteczną, a także (w jakimś zakresie) słuszną.
Na czym polega istotna naturalistycznego (także "naukowego") podejścia?
- Pierwszym jej elementem wydaje się być POSTULAT NIEPEWNOŚCI/NIEUFNOŚCI DLA INCYDENTALNEGO DOZNANIA/KONCEPTU.
To co się nam objawiło, wcale nie musi być ostateczne, nie musi być "prawdą" (w bardziej kolokwialnym, czyli rozmytym, intuicyjnym rozumieniu słowa "prawda"). Bo umysł, połączony z niedoskonałymi zmysłami, ma to do siebie, że ulega złudzeniom, czasem śni, ma różne dziwne stany. Dlatego czysty fakt, że coś nam się zdaje, wydaje się być SŁABY, niewystarczający w ostatecznym uznawaniu, w konstruowaniu systemu rzeczy pewnych.
Drugi postulat naturalizmu brzmiałby POWTARZALNOŚĆ POTWIERDZA.
Jeśli pojedyncze doznanie, incydentalna myśli jest niepewna, to niewątpliwie fakt powtarzania się owej myśli, czy doznań - szczególnie w rozpoznawalnych względnie warunkach - jest już wyraźnym wzmocnieniem stwierdzenia, jakoś oddala na pierwotną nieufność. Coś co byłoby tylko z czystego chaosu nie mam prawa się dokładnie powtórzyć. Jeśli jednak sie powtarza, to świadczyłoby o istniejącej niezależnej regule. Z resztą sama definicja reguły byłaby właśnie potwierdzenie owej funkcji powtarzalności: reguła = to, co się powtarza.
W tym sensie odkrywamy reguły, bo szukamy powtarzalności. To co odkryjemy jako powtarzalne - właściwie z definicji - jest regułą.
Tutaj co niektórzy chcieliby jednak wykonać epistemologiczny krok dalej - utożsamić stwierdzenie reguły z prawdziwością. Niektórzy (np. scjentyści) pragnęliby teraz stwierdzić coś następującego: skoro z jednej strony mamy to co niepowtarzalne, incydentalne, a z drugiej potwierdzone, bo stwierdziliśmy w tym reguły, to uznajmy za prawdziwe (może nawet też tylko "istniejące") tylko to, co się potwierdziło w postaci reguły. Byłby za tym mocny argument - wszak jeśli nawet coś incydentalnego hipotetycznie uznamy za prawdziwe, to - z racji na brak powtarzalności - właściwie nie będziemy nic o tym mogli sensownego (trwałego) powiedzieć! Coś incydentalne jest bowiem jednostkowe - było, minęło, znikło, JUŻ TEGO NIE MA (nawet jeśli naprawdę było), a coś inne będzie już inne, nowe nieporównywalne - nie mamy jak tego ze sobą połączyć, nie mamy jak o tym gadać, nie mamy możliwości zasadnie się wypowiadać, bo wypowiadanie się aspiruje do stwierdzania jakichś podobieństw, reguł, racji. Wszystko to wymaga jakiejś formy powtarzalności - powtarzalności rozpoznań, powtarzalności spełnianych wzorców itp. Jak z góry mówimy, że skoro powtarzalności ma być brak, to nawet nie mamy języka, którym byśmy owo "coś" wyrazić - wszak język też działa na zasadzie ODWOŁANIA się do tego co było (kiedyś rozpoznane, nazwane, stwierdzone). W tym sensie naturalizm jawi nam się jako PO PROSTU POSTULAT SENSOWNEGO KOMUNIKOWANIA SIĘ - mówienia wyłącznie o tym, o czym można mówić, a nie o tym, o czym mówienie będzie chaotyczne, niezrozumiałe (bo odnoszące się nie wiadomo do czego).
Tak broniąc naturalizmu wyszedłem prawie na scjentystę... Ja teista... :shock:

Ale nie jestem ani naturalistą (ścisłym, pełnym, bo FUNKCJONALNE pewne zalety naturalizmu uznaję - przynajmniej w tym sensie, jaki wyżej przedstawiłem). Teraz jednak przychodzi czas na pokazanie wad (błędów) ww. ujęcia, wyjaśnienie dlaczego rozumowanie ograniczone do wyrażonych wyżej myśli jest po prostu mylne.
Jaki jest główny problem z połączeniem powtarzalności i prawdziwości?
- Pierwszy powód jest dość oczywisty - wręcz CZYSTO LOGICZNY. Rzeczy, koncepty POZNAJEMY SEKWENCYJNIE, po kolei. Czyli ze zbioru doznań/klasyfikacji/myśli ZAWSZE KTÓRAŚ BĘDZIE PIERWSZA. Zakładanie, że coś jest błędne tylko na tej zasadzie, iż się nie powtarza, oznacza realnie, że nie będziemy w stanie przyjąć NICZEGO. Bo jak się to pojawi (jako pierwsze) to od razu to coś będziemy musieli odrzucić na zasadzie, że jest nie powtarzające się. Czyli taki ortodoksyjny naturalizm jest samowywrotny - nie jest w stanie niczego stwierdzić zasadnie, wszystko w nim trzeba będzie odrzucić na mocy jego własnych założeń.
Z drugiej strony, oczywiście będzie nas uwierało to, że rzeczy jednak SĄ NIEPEWNE. Nie możemy ich też tak po prostu przyjąć - bo się nam objawiły. Trzeba postawić jakąś tamę oszołomstwu, złudzeniom, błędnym koncepcjom. Rozwiązanie?...
Musimy system skomplikować. Niezbędne jest WPROWADZENIE DO EPISTEMOLOGII OBSZARU POŚREDNIEGO
- BUFORA. Do owego bufora będziemy wrzucali wszystkie rozpoznania, myśli, idee, NIE OKREŚLAJĄC ZAWCZASU ICH STATUSU. Tylko przy takich założeniach mamy bowiem jakąkolwiek szansę na budowanie sobie bazy spostrzeżeń, szukania powtarzalności, realnego spełnienia postulatu naturalistycznego.
Czyli zasada byłaby taka: ZABRONIONE JEST ODRZUCANIE WSZYSTKIEGO CO SIĘ OBJAWIŁO. Ale też zabronione byłoby nadawanie temu co się objawiło od razu wyższych statusów prawdziwości. Wszystko co się objawia/pomyśli/dozna musi się "odleżakować", zostać dopuszczone do przetwarzania, ale w formie nie stwierdzającej jeszcze ani prawdy, ani fałszu, ani sensowności, ani braku sensu. To obszar poszukiwań, budowanie modeli, klasyfikacji. Nie spieszymy się z dekretowaniem reguł, stwierdzenia dopuszczamy, ale ICH CHARAKTER JEST ROBOCZY.
W takim układzie nieufność poznawcza i naturalizm dają się (według mnie) sensownie "upchnąć" w myślowe niesprzeczności. To jednak odrzuca scjentyzm. Bo istotą scjentyzmu jest ARBITRALNOŚĆ W ROZPOZNAWANIU - uznanie "to mi wygląda na nienaukowe, więc musi być fałszywe", albo "to jest niepotwierdzone naukowo, zatem bzdura". Nieufność poznawcza niesprzeczne jest nieufna nie tylko względem jednego rodzaju rozpoznań (nie ufamy czemuś, co wygląda jak pochodzące od religii), ale jest nieufna ogólnie - zasada "sprawdzać należy ZAWSZE, bez sprawdzenia nie odrzucamy nawet tych poglądów, które wyglądają na głupie, nieperspektywiczne". Bo może one TYLKO NA TAKIE WYGLĄDAJĄ! Po wyglądzie jednak nie oceniamy.
Oczywiście to co wyżej napisałem to trochę ideał. Nie do końca ziszczalny. Mamy jeszcze PROBLEM Z POZNAWCZĄ EKONOMIĄ. Nie będziemy zatem po raz kolejny sprawdzać "genialnej hipotezy" jakiegoś płaskoziemca, który upiera się przy jakichś totalnie odjechanych koncepcjach. Ale to na absolutne 100% (dopóki osobiście rzeczy nie sprawdzimy) nie powinniśmy odrzucać nawet tez ze strony oszołomów. W końcu wielu prawdziwych geniuszy było kiedyś okrzyczanych oszołomami.

Podsumowując - naturalizm wyrasta ze słusznego (!) spostrzeżenia, iż nie możemy wierzyć temu, co się po prostu pojawiło, postuluje słusznie (!) jakieś formy sprawdzenia (czyli najczęściej stwierdzenia pewnej powtarzalności) dla danej tezy. Jednak nie można w tym żądaniu powtarzalności posunąć się zbyt daleko, zaś czujność poznawczą warto widzieć szerzej, niż tylko skupiając się na powtarzalności jako takiej. Drugim biegunem ludzkiego umysłu jest bowiem MODELOWANIE i TWÓRCZOŚĆ - one są po pierwsze niezbędne substancjalnie dla skonstruowania jakiejkolwiek stwierdzalności, a po drugie są WOLNE Z NATURY, czyli incydentalność jest ich sposobem istnienia i działania. Musimy się więc pogodzić z faktem, że cały obraz w epistemologię i nieufność jest znacznie bardziej złożony, niż to by się chciało widzieć, gdy się zbytnio sprawę ujrzy jedynie w kontekście weryfikowania koncepcji powtarzalnością.

lucek

Michał Dyszyński

lucek

wiem Michale, że monety spadną jednocześnie ... trochę to nie na miejscu, ale zanim spadną nie wiedziałem i w sumie nadal nie wiem, ale czuję to od dawna

Michał Dyszyński

lucek

dobra, to ja już lepiej się nie odzywam

(chociaż

tak naprawdę)