ŚFiNiA

Semele

[link widoczny dla zalogowanych]
Kościoły nie wymagają od swych wiernych, aby (T) zastępowali przez (T l) „wiem, że Bóg istnieje”, a wielu teologów ostrzega, że rzeczą wiernych jest wierzyć, a nie deliberować, czy Bóg istnieje. Wprawdzie niejeden wierzący jest skłonny stwierdzić „wiem, że Bóg istnieje, ponieważ wierzę w to”, ale tego rodzaju wyznanie jest na ogół uważane za raport psychologiczny, nie zaś za uprawnione przejście logiczne od wiary od wiedzy. To jednak nie powód, aby wiarę w istnienie Boga z góry uznać za nieracjonalną. Miarodajne autorytety teologiczne uważają istnienie Boga za nieoczywiste. Uważa tak w szczególności Tomasz z Akwinu, tłumacząc brak oczywistości w tej materii naszą niewiedzą co do istoty Boga. Powoduje to potrzebę podania dowodu istnienia Boga, co jest zadaniem dla teologii naturalnej. Niewątpliwie, jeśli coś jest dowiedzione, to jest przedmiotem nie tylko wiary, ale i wiedzy. Tak więc, skoro Tomasz z Akwinu powiada, że trzeba i można dowieść istnienia Boga, to tym samym twierdzi, że wiara w istnienie Boga jest racjonalizowalna: istnienie Boga jest przedmiotem wiedzy w sensie dosłownym, o ile tylko dowody rzeczywiście dowodzą tego, co dowieść mają.
Tomasz z Akwinu podał pięć dowodów na istnienie Boga. Wszystkie są tzw. dowodami kosmologicznymi, tj. wychodzą z pewnych stwierdzeń na temat świata jako przesłanek i na tej podstawie prowadzą do konkluzji orzekającej istnienie Boga. Nie będę zajmował się w tym szkicu analizą wszystkich pięciu dróg Tomasza z Akwinu. Ograniczam się jedynie do dowodu ex motu, tj. z ruchu, uważanego przez wielu za najlepszy. Tomasz pisze tak: „Pierwszą i najbardziej oczywistą drogą jest dowód z ruchu.

Semele

W tekście:Etienne Gilson pisze tak: „Ateiści lubią wykazywać niedostateczność tradycyjnych dowodów istnienia Boga i rzeczywiście, jeśli przyjmuje się inne dowody niż typu matematycznego albo nauki empirycznej, to nie ma wystarczającego dowodu, lecz pewne dowody wymagają metafizycznego rozważenia, kiedy prowadzi ono aż poza dialektyczny dowód, aż do samej istoty dowodu. Nie twierdzimy, że nie ma ateistów, nawet powiedzielibyśmy, że istnieją różne ich odmiany, ale nie spotkano w ich liczbie ani jednego, który by proponował jakieś dowody metafizyczne nieistnienia Boga. Większość ateistów, którzy filozofują, zadowala się wykazaniem niedostateczności dowodów Jego istnienia, które im się proponuje, co jest rzeczą zupełnie inną. Sam fakt, że się pragnie dowodów nieistnienia Boga nasuwa myśl, że wiara w Jego istnienie już ma miejsce. Gilson myli się w kilku fundamentalnych sprawach. Po pierwsze, nie ma innych dowodów, aniżeli te, które spotyka się w matematyce lub naukach empirycznych. Po drugie, nie dowodzi się negatywnych twierdzeń egzystencjalnych, tylko pozytywnych. Po trzecie, ateista, przynajmniej pewnego rodzaju, nie ma najmniejszych problemów z metafizycznym dowodem nieistnienia Boga, np. wystarczy, aby metafizycznie założył, że istnieją tylko byty materialne. Po czwarte, Gilson zapomniał jednak dodać, kto pragnie dowodu nieistnienia Boga. Jeśli teista, to nie ma ku temu, by tak rzec, logicznego prawa. Jeśli ateista, to zapewne na podstawie swej metafizyki, aczkolwiek, jak starałem się wyjaśnić, negacja teizmu nie wymaga wiary w nieistnienie Boga. Roszczenie teisty nie nasuwa żadnej myśli, że ateista wierzy w istnienie Boga, a tym bardziej nie uzasadnia jej ewentualne pragnienie ateisty w kwestii dowodu nieistnienia Boga. Jest rzeczą aż nazbyt widoczną, że Gilson stara się zapewnić teizmowi komfortową sytuację intelektualną. To prawda, że wiara czyni cuda, ale jednak nie uzasadnia paralogizmów.