ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Mam wrażenie, że w rozwoju praktycznie wszystkich większych religii podstawowe jest pytanie o CEL - czemu ma tak naprawdę ma służyć religia?
I tu obserwować można zaskakujące "niedomówienie w praktycznym działaniu" religii. Albo wręcz czasem po prostu manipulację, polegającą na tym, że autorytety religijne formalnie, na zewnątrz deklarują cel rozwoju duchowości, zaś już w praktycznym działaniu "dziwnie okazuje się", iż chodzi o władzę i splendory...

Problem nie jest związany wyjątkowo z żadną konkretną religią, jest powszechny na całym świecie. Trudno jest znaleźć wyznanie, w którym by się on nie pojawił. Dlaczego tak jest?...
- Według mnie w znacznym stopniu wynika to ze swoistej "logiki" głoszenia religii (słowo "logika" jest tu użyte w znaczeniu znacząco innym, niż np. logika matematyczna - stąd cudzysłów). Aby w ogóle uzyskać efekt usłyszenia i zaakceptowania przekazu duchowego, głoszący stara się być jak najbardziej przekonywujący, stara się pokazać jako ten, kto ma coś ludziom cennego do powiedzenia, którego WARTO JEST SŁUCHAĆ. A ponieważ naturalnym jest, że ludzie słuchają nie każdego dowolnego człowieka, który coś tam głosi, lecz osób jakoś wyróżniających się, wybranych, to głosiciel dowolnej właściwie idei musi jakoś się zaprezentować, jako ten, który ma prawo do bycia wyróżnionym. Inaczej przekaz byłby zlekceważony.
Problem w tym, że w momencie gdy głoszący - załóżmy nawet że głoszący szczerze, a do tego słuszne idee - już godności bycia autorytetem dla jakiejś grupy ludzi dostąpi, to dalej - znowu ze słuszną intencją - będzie zapewne chciał wzmocnić osiągnięty efekt, będzie chciał być jeszcze bardziej przekonywujący. Czyli będzie próbował wzmacniać swój autorytet. A jak już go wzmocni, to pojawia się "efekty dalszego rzędu", czyli nagle przyjemny dla głosiciela status osoby ważnej i cenionej, uzyskanie władzy nad ludźmi, często też lepszego dostępu do środków materialnych. To dodatkowo głosicielowi zdaje się potwierdzać, iż jest na słusznej drodze - wszystko mu się składa razem, wręcz może być przekonany, że to Bóg mu daje te korzyści, jako wynagrodzenie za włożony w Jego głoszenie trud.

Co się dalej dzieje?...
Mamy tu sporo pozytywnych sprzężeń zwrotnych, które głosicielom promującym się jako wielkie autorytety, praktycznie uniemożliwiają często zorientowanie się, że coś tu może być nie tak, coś zaczęło się psuć...
Ludzie reagujący na głos autorytetu będą mieli tendencję do chwalenia owego autorytetu, nie wątpienia w jego słowa. Większość taka będzie. I większość, NAWET JEŚLI NIEWIELE ROZUMIE z tego, co autorytet głosi, będzie robiła dobre wrażenie, dawała autorytetowi OZNAKI AKCEPTACJI. Autorytet zapewne odbierze te oznaki jako potwierdzenie obranej strategii głoszenia, jako to, że właśnie tak należy czynić, że trzeba iść za ciosem, kontynuując wybrany kierunek swojej misji.
Problem w tym, że tak naprawdę autorytet nie wie, czy okazywana mu akceptacja i szacunek wynikają z tego, że dobrze wykonuje swoją misję, czy bardziej z tego, że działa tu sama magia autorytetu...
Ludzie w większości działają trochę na podobieństwo zwierząt- - instynktownie. A instynkt władzy jest silny. Dlatego ludzie, ulegając mu, będą autorytarnemu głosicielowi dawali oznaki swojej akceptacji i uniżoności, ZUPEŁNIE NIEZALEŻNIE OD JAKOŚCI I WARTOŚCI GŁOSZONYCH IDEI. Historia świata zna bardzo liczne przykłady zawierzenia przez tłumy autorytetom toksycznym, złym, głoszącym bardzo szkodliwe idee - np. idee mordowania grup ludzi, całych narodów, niszczenia cennych dóbr, krzywdzenia na wiele sposobów. Tłumowi autorytety są w stanie wmówić prawie wszystko. Co potem autorytetom buduje wrażenie, iż wszystko gra, iż zaistniały stan rzeczy potwierdził słuszność zarówno głoszonych idei, jak i sposobów ich głoszenia. Władza, którą autorytety zdobyły jest dodatkowo jak afrodyzjak, jak narkotyk. Bardzo trudno jest zatem w takiej sytuacji zachować obiektywizm, rozsądek, uczciwość.

Michał Dyszyński

Tak sobie w powyższym kontekście jeszcze myślę, jaką właściwie postawę powinien przyjąć odpowiedzialny, etyczny głosiciel idei?
Bo mam zasadę, że gdy coś twierdzę, jakieś stanowisko zajmuję, staram się zawsze chociaż na chwilę stanąć mentalnie po stronie krytyków tego, co napisałem. Więc sam siebie tu skrytykuję zarzutem: to co właściwie, Michale, tutaj radzisz?
Ma głosiciel idei - które przecież uważa za słuszne i warte głoszenia - się gdzieś schować mentalnie w postawę "ja nic nie wiem, niczego nie wyraziście głoszę, tylko tak sobie mówię"?...
Jakby praktycznie miało wyglądać takie nie bycie toksycznym autorytetem?...
Odpowiedź nie jest łatwa... :think:

Trochę paradoksalnie uważam, że wskazówką może być coś w rodzaju...
oświeconego cynizmu w głoszeniu. :shock:

Jak rozumiem owo pojęcie oświeconego cynizmu?...
- Przede wszystkim jako odejście od naiwnego idealizowania tego, co się głosi, naszego w głoszeniu udziału, reakcji ludzi.
Odpowiedzialny głosiciel ma według mnie obowiązek KONTROLOWANIA, CZY ODBIORCY JESZCZE MYŚLĄ...

Odpowiedzialny głosiciel powinien mieć świadomość tego, że lansowanie się na autorytet ma bardzo silne negatywne konsekwencje w zakresie samej skuteczności głoszenia idei. Odpowiedzialny głosiciel idei powinien być bardzo czujny wobec wszelkich oznak przytakiwania mu, wyrażanej akceptacji, chwalenia. Odpowiedzialny głosiciel powinien być bardzo wyczulony na ODZEW, wyrażany nie na pokaz, a szczerze. Odpowiedzialny głosiciel musi sam się bardzo pilnować, być bardzo upierdliwym kontrolerem skuteczności swojego głoszenia. I bardzo ważne jest, aby przy tym nie skupiać się na skuteczności prostej!
Typowym błędem głoszenia, nauczycielstwa jest uznawanie skuteczności głoszenia/nauczania po tym, że słuchacze POWTARZAJĄ POSŁUSZNIE to, co im powiedziano.
Tymczasem w odpowiedzialnym głosicielstwie nie chodzi o wychowanie sobie papug, które słowo w słowo będą powtarzały głoszone tezy. Bo im bardziej coś powtarzane jest słowo w słowo, tym bardziej zasadne staje się podejrzenie, że powtarzający nie ma własnego zdania na dany temat, czasem wręcz zupełnie nie wie, o co chodzi, ale że powtórzyć same słowa nie jest trudno, to to właśnie robi. Robi to, bo uznał, iż tego właśnie się od niego oczekuje. Właśnie takiej papuziej postawy odpowiedzialny głosiciel stara się wszelkimi możliwymi środkami u swoich odbiorców uniknąć.
I tak jak dla dobrego nauczyciela najcenniejsi są uczniowie, którzy zadają pytania i drążą, tak do głosiciela innych idei, w tym religijnych, najcenniejsi powinni być właśnie nie ci, którzy pokornie odtwarzają to, co im ogłoszono, lecz ci, którzy testują przekaz w ogniu stawianych problemów, pytań, wątpliwości.

Michał Dyszyński