ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Ciekawe dyskusje z Gregorio dotyczące ekonomii i wolnego rynku uświadomiły mi główny problem konstrukcji myślowej liberarianizmu i wolnego rynku. Wynika on z samych założeń tej koncepcji.

Tytułem wstępu - wielokrotnie w dyskusjach próbowałem "naciągnąć" współdyskutantów wolnorynkowych na próbę oceny efektów ekonomii - np. powiązania z zadowoleniem, szczęściem ludzi, z jakimś naprawdę mierzalnym parametrem, który pokazałby, czy ekonomia wolnorynkowa w ogóle czemuś sensownego (z ludzkiego punktu widzenia) służy. Nie udawało się to. Z resztą nasz wolnorynkowiec Gregorio sam to przyznaje:

Różowa Masakra

Taka utopijna wizja wolnego rynku istnieć nie może, gdyż nie istnieje coś takiego jak wolny wybór konsumenta, który miałby być jego podstawą. Konsument zawsze wybiera z tego co oferują mu producenci, a więc jego wybór jest ograniczony. Konsument nie jest na rynku w pełni autonomiczny, nie ma tak rozległej wiedzy i środku, aby ją zgromadzić jak producent. Jest z góry na przegranej pozycji. Poza tym gusta konsumenta są kreowane, przedstawia się mu świat i mówi czego ma chcieć, nikt nie jest na to odporny bo żyjemy w pewnej rzeczywistości, do której żeby się dostosować trzeba być konsumentem. A więc idealny wolny rynek niczemu nie sprzyja, bo w warunkach naturalnych nigdy nie zaistnieje. W praktycznym wolnym rynku to konsumenci dążą ku swojemu lepszemu życiu, a producenci im w tym pomagają do czasu, do kiedy oznacza to dla nich zyski.

Michał Dyszyński

Różowa Masakra

Tutaj całkowicie się z Tobą zgadzam, zdanie się na wolny wybór nijak ma się do sprawiedliwości i szczęścia. Każdy konsument bowiem dąży do szczęścia własnego, chciałby nabyć jak najwięcej i za jak najniższą cenę, co często mija się z zasadą sprawiedliwości, bo to czego chce niekoniecznie mu się należy. Wolny wybór może też prowadzić do patologii - jeśli mnie nie stać na dane dobro, ukradnę je, zrobię tak, bo jest mi ono potrzebne do szczęścia. Podobnie ze szczęściem - bo zwiększenie poczucia szczęścia innego, często wiąże się ze zmniejszeniem go u drugiego. (Jeśli ktoś awansuje i dostanie podwyżkę, dzięki czemu będzie mógł więcej konsumować, drugi będzie czuł się nieszczęśliwy, gdyż w porównaniu do pierwszego może konsumować mniej). A więc muszą istnieć jakieś wartości ogólne, jak szczęście i sprawiedliwość dla całego społeczeństwa, czasem zgodne w wyborami konsumentów, a czasem nie. Wolny wybór więc nie dąży do szczęścia całej społeczności, a poszczególnych jednostek. Producenci też dożą do szczęścia własnego - zysku. Liberalny model gospodarki zakłada świadomość konsumentów, dojrzały konsument - dojrzałe wybory. Tyle, że nie każdy konsument jest dojrzały i nie każda świadomość jest taka sama, różni ją różny dla każdego dostęp do wiedzy, przekonania i cechy charakteru poszczególnych konsumentów. Dochodzimy więc do wniosku, że brak jakiejkolwiek kontroli nad gospodarką i zdanie się na wolny wybór zagraża sprawiedliwości i szczęściu społecznemu.

Michał Dyszyński

Różowa Masakra

Fakt, że na wolnym rynku silni wygrywają ze słabszymi, a doraźnie potrzeby z długofalowymi ideami. To logicznie rzecz biorąc powinno prowadzić do wymierania skrajności - elementów najniższych, ale i najwyższych, a więc i wartości. Jako element kontrolujący mogę podać prawo, bo nic lepszego jeszcze nie wymyślono. No i tu rzeczywiście zaczynają się schody, bo w rzeczywistości nie układają go mędrcy jak w państwie platońskim, tylko dość przypadkowy zbiór osób pochodzących z demokratycznych wyborów, a więc też w pewien sposób uśrednionych, reprezentujących przekrój społeczny, a nie jego intelektualne wyżyny (bo i o to w końcu w demokracji chodzi). Prawo trzeba precyzować, bo gdyby każdy rozumiał je tak samo wystarczyłoby nam dziesięć przykazań, a nie wystarcza. Jednocześnie trzeba to co nadmiarowe odrzucać i czynić prawo jasnym, te dwa cele są sprzeczne i praca wydaje się być syzyfową, ale innej drogi nie ma.