ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Wolnorynkowe środowiska dość zgodnie lansują tezę, że instytucje państwowe są marnotrawne, nieskuteczne gospodarczo, szkodliwe z punktu widzenia ekonomii. Tę tezę traktują jako swoisty dogmat, ewentualnie popierają ją dość wyraźnymi przykładami.
I chyba coś w tym jest, że większość socjalizmów znanego nam świata generowała przerost biurokracji, albo tworzenie się za jej pomocą dość dużej warstwy trutni - osobników, którzy bardzo rzadko wykonują pożyteczne prace, za to ochoczo korzystają z pracy innych ludzi. Często jeszcze przeszkadzając.
Jednak wg mnie sytuacja nie jest taka jednoznaczna. Bo jest jednak pewne grupa państw, gdzie administracja działa całkiem dobrze, a społeczne inicjatywy, nie związane z konkurencją i nastawieniem na zysk nieźle się udają. Są kraje, gdzie ludzie mają KULTURĘ (!) pewnego społecznego współdziałania. Przykładowo kraje skandynawskie, Szwajcaria, także Niemcy, są i bogate, i jednocześnie posiadają dość silny aspekt społeczny swojej gospodarki. Przy czym różnie to się odbywa, bo w takiej Szwajcarii mamy bardzo wysoką dyscyplinę obywateli, wysoki poziom legalizmu (donoszą na policję na sąsiada, który źle zaparkuje samochód). Tam działa ciekawie demokracja bezpośrednia. Obywatele dużej części krajów nie traktują swoich urzędników jako zło i dopust boży, ale jako partnerów niezbędnych w życiu i gospodarce. Dlaczego tak jest?
- Uważam, że w dużym stopniu do KWESTIA KULTURY.
Z czysto teoretycznego punktu widzenia, jeśli ludzie umieją się ze sobą dogadać, jeśli panują nad egoizmem, są otwarci, gotowi do pomocy wzajemnej, to ich zgodne współdziałanie powinno dać lepsze efekty (więcej korzyści, niższym kosztem), niż gdy muszą konkurować. Bo konkurencja wymaga dodatkowego narzutu na pracę, generuje koszty dodatkowe , zmusza do nadmiarowego wysiłku. Trzeba przecież poświęcić dodatkowych czas, pieniądze, prace na monitorowanie rynku, na reklamę, na walkę o klientów. Gdyby ktoś poświęcił ten sam czas na doskonalenie samego produktu, to osiągnąłby dodatkową korzyść.
Tymczasem (przynajmniej teoretycznie) mogło by to działać tak, że po dokonaniu szacunku naszych potrzeb, uzgodnimy że na danym terenie potrzebny jest 1, czy dwóch lekarzy, 1 hydraulik, weterynarz itp. i ludzie ci mogliby pracować spokojnie latami, nie trapiąc się zbytnio konkurencją. Tak to z resztą (i całkiem nieźle) działa w mniejszych, odległych od centrum miejscowościach, gdzie jest zbyt mała populacja ludzi, aby wytworzyła się różnorodność stanowiąca zaczyn konkurencji. I często jest tak, że owi wioskowi lekarze, weterynarze, mimo że praktycznie z nikim nie konkurują, są dobrymi fachowcami, oferują przyzwoite usługi za rozsądną cenę. A jeśli coś przestaje tu działać, to presja otoczenia wiele rzeczy też jest w stanie załatwić, poprawić.
Oczywiście nie działa to zawsze. Ale często naprawdę dobrze działa. Podobnie też jak i konkurencja, nie zawsze przynosi naprawdę dobre rezultaty.
Kuczem jest - co podano w temacie - kultura, świadomość, odpowiedzialność ludzi na danym terenie.

Wiem, że to osobom o nastawieniu konkurencyjnym trudno jest zrozumieć, dopasować do własnych emocji, ale na wielu ludzi konkurencja może działać wręcz demotywująco! Może też przyczyniać się do ograniczenia inwencji, zniweczenia efektów pracy. Piszę to również z osobistym nastawieniem. Ja w sytuacje o silnym zabarwieniu konkurencyjnym angażuję się dość niechętnie. Często robię coś nie dlatego, żeby wykazać się przed kimkolwiek, czy zarobić coś, ale z poczucia sensu, wewnętrznej potrzeby. Znam też wielu innych ludzi, którzy czują podobnie.

Albert Einstein, gdy tworzył swoją teorię, nie robil tego z pobudek konkurencyjnych. Największe swoje przemyślenia dokonał na "ciepłej posadce" w urzędzie patentowym, gdzie miał dużo czasu i zapewniony byt. Różni genialni artyści bardzo często najlepsze swoje dzieła stworzyli DLA SIEBIE (podobno tak powstała m.in. Mona Lisa). To co tworzymy pod publiczkę, pod wymogi konkurencji, co ma się sprzedać zwykle prezentuje poziom rzemieślniczy, a nie wysoce artystyczny.
W wielu miejscowościach, wsiach istnieje tradycja pomocy sąsiedzkiej, wspólnej pracy nad zbiorowymi projektami. Ludzie nie konkurują, ale współpracują. Takie działanie w warunkach silnej konkurencji raczej nie wychodzi. W konkurencyjnym środowisku naturalnym jest drożenie się, szanowanie swojego czasu, drobiazgowe wyliczanie "co z tego będę miał".
To, że konkurencja jakoś czarodziejsko naprawia gospodarkę, to założenie, mit, który nie został udowodniony wystarczająco. Co prawda sprawdza się on w pewnej klasie przypadków. Bo faktycznie przykład innych ludzi, zaobserwowanie, że są lepsi od nas, działa ożywczo na motywację. Ale chyba nie zawsze i nie w każdym przypadku do działanie jest pozytywne. Często motywacja skupia się nie tyle na robieniu czegoś dobrego dla ludzi, co na eliminowaniu konkurencji innymi dostępnymi środkami.
Ale jest całkiem szeroka inna klasa sytuacji, gdy mechanizmy konkurencyjne będą wręcz przeciwskuteczne względem sensownego działania. I wystarczy chwilę się zastanowić, aby samemu sobie odpowiedzieć, co rozgranicza te przypadki.

reval · Dołączył: 18 Paź 2012 Posty: 1 Przeczytał: 0 tematów

Szukanie związków między kulturą (religią) i modelami gospodarczymi jest bardzo ciekawe, trochę "trąci" XIX determinizmem, ale nadal ciekawe i w wielu przypadkach - chyba - sprawdza się

Michał Dyszyński · Wysłany: Czw 12:38, 21 Mar 2013 Temat postu: Re: Odp