ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Spotkałem się z poglądem (najczęściej promowanym w kręgach ludzi wierzących), że działanie, które nie wiąże się z przyjemnością, tylko jest wykonywane z obowiązku, jako narzucona sobie konieczność jest bardziej moralne, może wręcz lepsze.
Był czas, że w znacznym stopniu sam wyznawałem taki pogląd. Ale od jakiegoś czasu ten pogląd rewiduję. Może nie jakoś całkowicie chcę go odmienić, bo wciąż doceniam to, że ktoś potrafi się przemóc, robiąc rzeczy, które są niewdzięczne, przykre, a przecież trzeba je zrobić, ale też uważam, że z tą pochwałą do robienia w życiu jak najwięcej przez przymus, trzeba mocno uważać. Bo w szczególności przesadne apoteozowanie szlachetnego obowiązku, przy deprecjonowaniu robienia rzeczy z przyjemnością kieruje moralność w stronę absurdu związanego w podejściem "im gorzej, tym lepiej", a poza tym ma inne fundamentalne wady.
O jednej z tych wad, wadzie którą odkryłem samodzielnie, a które właśnie najsilniej przyczyniła się do zmiany mojego stanowiska w owej sprawie tutaj chcę napisać.

Przez jakiś czas w moim życiu byłem przekonany, że jak robię coś z przymusu, to zrobię to tak samo dobrze, jak gdy jest w działaniu element przyjemności. W końcu - jak uważałem - "wystarczy sobie przetłumaczyć, zmusić się", a wtedy robimy co trzeba. Gdy jednak realnie zetknąłem się z sytuacjami, gdy robiłem coś z przymusu, a ktoś obok to samo robił z elementem przyjemności, a przynajmniej bez przykrości, to zauważyłem, że choćbym nie wiem, jak się starał, to najczęściej nie wykonam swojego zadania tak dobrze, jak ów ktoś. Robiąc coś przez przymus, musimy z konieczności przeznaczyć jakąś (niekiedy całkiem znaczną) część swojej energii, uwagi, wewnętrznej kontroli na walkę z opanowaniem negatywnych uczuć. Bo gdy nasze ciało jawnie nie chce czegoś robić, czuje się z tym źle, a tylko my siłą woli go do działania zmuszamy, to na ową wewnętrzną walkę idzie czasem spory zasób uwagi, sił psychicznych. To się w sposób oczywisty musi odbić na jakości pracy - jest ona wykonana właśnie tak trybie "sztywności", tak schematycznie, tak na rozkaz, a także BEZ SERCA.
Nieraz pojawia się ten element w rozmowach, w reklamach - aspekt robienia czegoś "z serca", czy "z sercem". Ludzie dostrzegają różnicę, czy fachowiec, który nas obsługiwał, miał do tego serce, czy tylko robił wszystko poprawnie, z przymusu. To się da zauważyć na wiele sposobów - w drobnych detalach wykonanej pracy, w wykończeniu. Ktoś, kto się cieszy, że daną rzecz wykonuje, sam spontanicznie dopilnuje różnych, czasem niekoniecznie obowiązkowych, ale jakoś tam dających się zauważyć, aspektów pracy. A potem jeszcze z uśmiechem nam swoją pracę wręczy.
Zauważyłem, że choć starałem się najbardziej jak tylko potrafiłem, choć wkładałem maksymalny wysiłek w swoją pracę, to ludzie z zewnątrz - widząc ten wysiłek, a potem jego efekty - dostrzegali, że robiłem owo coś przez przymus. Nie potrafiłem ukryć tej tyranii psychicznej, jaką sobie gotowałem, aby uporać się z zadaniem. Tego serca do czegoś nie da się chyba żadną wewnętrzną dyscypliną narzucić. Przynajmniej ja tego nie potrafiłem...

Można by w tym kontekście zadać pytanie: czy aby na pewno robienie rzeczy przez przymus należy wiązać z jakąś postacią moralnej wyższości?...
- Zdaje sobie sprawę, że odpowiedź nie jest wcale prosta. Wiadomo, że wyczyszczenia niemowlaka, który się zafajdał kupą, raczej nie będzie przyjemne, a zrobić to trzeba. Więc nie postuluję tutaj bynajmniej wykonywania zadań dla przyjemności zawsze. Nie, czasem po prostu nie ma wyjścia. Ale też uważam, że jeśli da się sprawy tak zorganizować, że to co jednemu przychodzi łatwiej, a innemu trudniej poukładamy tak, aby owych przymusów był raczej mniej, niż więcej (bo przecież często jest tak, ze to co nam sprawia trudność, komuś tej trudności nie sprawia i vice versa), to chyba jest w tym jakieś dobro. Jest w tym chyba większe dobro, niż wymuszanie na ludziach większej ilości poświęcania się i przymuszania w imię bliżej niekreślonego postulatu umartwiania się. Tak sobie myślę... :think:

MaluśnaOwieczka

Michał Dyszyński

MaluśnaOwieczka

Michał Dyszyński

Semele

MaluśnaOwieczka

Michał Dyszyński

MaluśnaOwieczka

MaluśnaOwieczka

Michał Dyszyński

MaluśnaOwieczka

Michał Dyszyński

MaluśnaOwieczka

Michał Dyszyński

MaluśnaOwieczka

MaluśnaOwieczka

MaluśnaOwieczka

MaluśnaOwieczka

MaluśnaOwieczka

Michał Dyszyński

MaluśnaOwieczka

MaluśnaOwieczka

MaluśnaOwieczka

Michał Dyszyński