ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Przed chwilą w prywatnej dyskusji sformułowałem chyba dość ciekawe określenie, czym jest wolność. W uzupełnionej minimalnie wersji sformułowanie to brzmiałoby:

Wolność powstaje jako celowe konfigurowanie determinizmów świata i osobowości.

Determinizm w tym ujęciu, jest niesprzeczny z wolnością, bo stanowi jej element. Zaprzeczeniem wszelkiego zdeterminowania jest właściwie chaos, nieprzewidywalność. Nieprzewidywalność totalna unicestwia wolność. Determinizm (częściowy) jest potrzebny do konstrukcji wolności po to, aby dało się wiązać rozpoznania i decyzje z celami działania.
Wolność jest formą skonfigurowania ZACHODZĄCEGO NA WYŻSZYM POZIOMIE HIERARCHII wzajemnego różnych determinizmów i celów.

Michał Dyszyński

Tu warto by zadać pytanie: czym jest determinizm, jakie są jego granice?
Czy determinizm jest związany z tym, że KONKRETNE procesy będą przebiegać tylko w jeden sposób, czy może że CAŁA RZECZYWISTOŚĆ ma tylko jedną instancję w całej swojej historii?...
Nauka nie jest w stanie nic pewnego stwierdzić na temat całej rzeczywistości.
Nauka jest w stanie W ZAKRESIE SFORMUŁOWANYCH KRYTERIÓW, potwierdzić zdeterminowanie WYBRANYCH procesów.

Możemy domniemywać, że skoro wybrane procesy mają jakąś sobie przypisaną deterministyczną postać, to może i cała rzeczywistość jest zdeterminowana. Ale to będzie domniemanie, to będzie hipoteza, której można przeciwstawić hipotezę dokładnie odwrotną - że determinizm jest efektem zewnętrznym, ograniczonym tylko do "odpowiednio makroskopowych" procesów. Wszak procesy kwantowe mają już bardzo silną niedeterministyczną komponentę.

Co prawda z samego zanegowania determinizmu nie wynika jeszcze wolność. Bo jeśli owa negacja jest całkowitym chaosem, to choć swoją negującą rolę spełni, to jednocześnie zaprzeczy kluczowemu atrybutowi wolności - odpowiedzialności.
W wolności jest komponenta chaotyczna, przypadkowa, ale tak jak determinizm nie jest całościowym aspektem wolności, tak i przypadkowość też nim nie jest. Jest coś pomiędzy, pośrodku, czy raczej... coś co jest determinizmów, w połączeniu z przypadkowościami konfiguracją, dla której wzorcem jest CEL, tworzony przez OSOBĘ.

Michał Dyszyński