ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Czym w ogóle jest myślenie oceniające?...
Ja bym opisał ten rodzaj myślenia następującą definicją: myśleniem oceniającym jest konfrontowanie tez, wariantów rozumowania z ich alternatywami, w celu wybrania opcji, która najlepiej opisuje nasz stosunek do danego zagadnienia.

Ktoś powie - to truizm. A ja jednak nie bez powodu tę definicję przedstawiłem. Bo zaskakująco często spotykam się z formą "myślenia", które za wartość uznaje trzymanie się tylko jednej wersji interpretacji danego problemu, blokując porównania z alternatywnymi opcjami. Pewna grupa ludzi (dyskutantów) za poprawne intelektualnie traktuje trzymanie się na zabój wyłącznie własnej wersji i niewychylanie mentalnego nosa, w celu uczciwego skonfrontowania jej z pytaniami, wątpliwościami, czy koncepcjami, które mają szanse okazać się na tyle istotne, iż warto byłoby je rozważyć, jako potencjalnie lepszą opcję. Skąd tym ludziom taka jednostronna metodologia myślenia przyszła do głowy?... :shock:

Katolikus

To, że ktoś ma alergię na poddawanie swoich przekonań krytycznemu myśleniu i konfrontowaniu ich z alternatywnymi opcjami jestem wstanie zrozumieć, bo ktoś może nie czuć się intelektualnie na siłach, by wgłębiać się i zastanawiać, co jest prawdą, a co nie. Poza tym słuchanie ludzi, którzy mają inne wizje świata i potrafią to uargumentować potrafi być emocjonalnie nieprzyjemne, słuchanie takich ludzi budzić może niepokój, że nie jest tak jak my wierzymy.
Tak więc to mogę zrozumieć, ale trudniej mi zrozumieć inną sytuację. Gdy tacy ludzie zaczynają postrzegać osoby, które starają się poszukiwać prawdy, sensu, lepszego zrozumienia, jako wroga, ktoś kto sieje zamęt i odstaje od reszty.

Przykład. Ostatnio z moimi znajomymi zeszło nam na temat idei wolności i wskazałem, że problem wolnej woli to bardzo trudny i złożony temat. Są tacy myśliciele (i to zresztą naukowcy, filozofowie), którzy uważają, że wolna wola to iluzja. I starałem się przedstawić perspektywę naukowych deterministów. I wydaje mi się, że nie wszystkim to było w smak, że tą perspektywą komplikuje rozmowę. :think:

Ludzie chyba nie lubią się zbyt mocno zagłębiać w to, co jest alternatywą i szybko znajdą sobie jakąś odpowiedź, że to, co głoszą osoby o innych perspektywach świata jest nielogiczne, pozbawione sensu.
Ja wsłuchując się w argumentację ludzi inaczej myślących (np. pozostając już przy temacie wolnej woli, gdy słucham filmów naukowych ateistów i filozofów, że wolna wola nie istnieje) też odczuwam często niepokój, jakiś rodzaj niesmaku, zdezorientowania, takie emocje potrafią się jeszcze we mnie pojawić, ale pomimo tych emocji staram się ukierunkowywać swoje myślenie na to, że gdy ktoś przedstawia mi swoje alternatywne spojrzenie na świat to ja to staram się traktować jako dar, przygodę intelektualną i wyzwania duchowe, bo mam szansę na zyskanie głębszego zrozumienia pewnych tematów i być może mam okazję do oczyszczenia własnej perspektywy światopoglądowej z naiwnych przekonań, albo też ostatecznie obronię swoje przekonania, a tym samym będę miał potwierdzenie, że coś się obroniło. Oczywiście cały ten proces jest bardzo trudny i można w tym wszystkim też się duchowo pogubić. :think:

To może tyle, bo nie wiem czy nie wypadłem za bardzo z tematu.

lucek

Michał Dyszyński

Ten temat trochę jest polemiką z (absurdalną wg mnie) postawą epistemiczną, która polega na tym, ze rzekomo słuszne jest "stwierdzać jak jest" i dodatkowo "TYLKO TO stwierdzać". Spotykam takich ludzi, którzy nie są w stanie dostrzec tego, że w oglądzie spraw KLUCZOWY JEST CAŁY KONTEKST. Nawet jeśli wybieram opcję A, to świadomość odrzuconej opcji B wciąż we mnie pozostaje, a także często uzupełnia moje rozumienie zagadnienia. Inaczej mówiąc, sprzeciwiam się podejściu, w którym wybieranie utożsamia się z jakąś upiorną postacią zawłaszczania sobie jednej opcji, w celu jej późniejszego promowania i wrogiego podejścia do opcji odrzuconych w wyborze.

Jest tu też chyba rodzaj postawy, która personifikuje idee ogólne, czyniąc je w licznych przypadkach wrogimi, godnymi zwalczania. Przy czym bynajmniej nie chodzi tu o idee jawnie agresywne (np. szowinizmu, agresywnego komunizmu), tylko nawet idee typu poglądy epistemiczne, czy upodobania literackie.
Polemizuję tu z podejściem, w którym postawa rywalizowania, wrogości, a z drugiej strony utożsamienia się z jakąś opcją na mapie myślowej prowadzi do zablokowania postrzegania rzeczywistości pod wybranymi kątami. Jest to postawa, którą w przesadny sposób można by opisać przykładem kogoś, kto, wybierając w cukierni pączki, czuje się wewnętrznie zobowiązany, aby z nienawiścią traktować te rodzaje ciastek, których nie wybrał - np. szarlotkę i sernik, a potem zwalczał wszystkich, którzy szarlotkę i sernik kupują i jedzą.