ŚFiNiA

Semele

Szeroki ruch intelektualny zwany pono-
woczesnością przewartościował zasady obowiązujące dotąd w kulturze.
Stanowiąc reakcję na modernistyczną opowieść o krytycznym rozumie,
o wolności, postępie, o telos, proponuje wielość narracji, synkretyzm form,
stylów, dyskursów. W miejsce upraszczających rzeczywistość metodologii,
promuje kolaż, mozaikę różnych orientacji, tendencji, czasem wewnętrz-
nie sprzecznych; nawet w sferze ducha wprowadza układankę tematów
zaczerpniętych z odmiennych ruchów religijnych, scalając transcendencję
z marzeniami, mitami, symbolami (New Age). Do kluczowych pojęć post-
modernizmu należą: pluralizm, transdyscyplinarność, eklektyzm, relatywizm,
niespójność, heterodoksja, dekonstrukcja, przypadkowość, różnica, itp.
Zdaniem jednego z ojców postmodernizmu, Jean-François Lyotarda,
ta nowa jakość w kulturze oznacza stan po przemianach, zapoczątkowa-
nych pod koniec XIX wieku, które w miejsce jedności i uniwersalności
wprowadziły w nauce, literaturze i sztuce wielość gier rządzących się róż-
nymi regułami. Przemiany te jednak, pod pozorem walki z dawnymi ilu-
zjami, stworzyły własne. Odrzucone idee zastąpiły nowymi ideologiami.
„Demaskując” dawne wartości, zrelatywizowały je, doprowadziły do de-
sakralizacji kultury.
We współczesnej humanistyce i socjologii dominuje Critical Discourse
Analysis, ale to nic innego, jak nowy fundamentalizm, okopanie się w na-
rzuconych ideologiach zbudowanych wokół: seksizmu, rasizmu, społecz-
nej dominacji, nadużywania siły itp., wykluczających dialog idei i „obce”
temu myśleniu tematy. Krytyczna Analiza Dyskursu stając się promocją
różnicy, marginalizuje jednocześnie te wartości, które odrzuca. W efekcie,
mamy do czynienia z radykalizacją koncepcji: z jednej strony, zamknięcie
w niedostępnej twierdzy, ale z monopolem na prawdę; z drugiej zaś, to-
talne rozmydlenie, „myśl osłabłą”, niepewną, instynktowność i wyobraże-
niowość, relatywizm, a zamiast odkrywania i poznawania rzeczywistości
– jej konstruowanie, zamiast szukania prawdy – kompromis z tym, co
w danym momencie i w danej kulturze zostało uznane za ciekawe i eks-
cytujące.
Współczesnemu człowiekowi, zwłaszcza młodemu, coraz trudniej
przychodzi odnaleźć się na tym targowisku idei. Radykalizm poglądów
niesie ze sobą zagrożenia. Jakie? Na te i podobne pytania szukali odpo-
wiedzi zaproszeni do publicznej dyskusji wybitni przedstawiciele różnych
dyscyplin naukowych...

Semele

[link widoczny dla zalogowanych]