ŚFiNiA

Michał Dyszyński · Wysłany: Pon 13:32, 27 Mar 2017 Temat postu:

Prawo szukania punktu równowagi
Obserwacje życiowe skłaniają mnie do sformułowania pewnej zasady, którą kierują się uczucia większości ludzi. Można by ją sformułować jako:
Umysł dąży do traktowania rzeczywistości z pozycji (względnej) równowagi, wytrącony z owej równowagi przez zdarzenia, okoliczności ustanawia sobie nowy punkt równowagi, adekwatny do bieżących warunków.

Podam przykładów parę:
1. Moja zmarła ciocia miała niezbyt wysoką emeryturę. Ale dawała sobie radę z tymi przychodami. Wciąż jednak marzyła - "gdybym miała więcej pieniędzy, gdyby dali mi podwyżkę, to bym dopiero była szczęśliwa". No i zdarzyło się - zrobili jakąś tam rewaloryzację, coś tam w ZUSie doliczyli i blisko 20% wpadło więcej tej emerytury. Jak długo trwała radość?... - Z zewnątrz patrząc - prawie jej nie było. Ciocia już za dwa miesiące po staremu marzyła i narzekała: "Mam taką małą emeryturę; gdybym miała więcej pieniędzy, gdyby dali mi podwyżkę, to bym dopiero była szczęśliwa". Co ciekawe podwyżka jeszcze raz się zdarzyła. I to też starczyło na krótko. Ciocia bardzo szybko akceptowała stan aktualny i stawiała marzeniom nowy cel - znowu dostać podwyżkę.
Ten "schemat podwyżkowy" jest chyba dość powszechny. Wielu (większość?...) ludzi cieszy się z podwyżki tylko jakiś czas, szybko oczekując kolejnej
2. Uczyłem kiedyś w szkole społecznej o szczególnych zasadach pedagogicznych. Można by powiedzieć, że w szkole dość mocno zideologizowanej pod tym względem. Twórca koncepcji owej szkoły chciał, aby uczniowie kierowali się przede wszystkim pasją poznawczą, aby nie uczyli się dla ocen szkolnych, aby ich motywacje były dojrzałe. W szkole zatem zniesiono oceny szkolne (podobnie w większości szkół było w pierwszych klasach podstawówki i w ogóle eksperyment sięgał w swoim czasie chyba całego szkolnictwa, choć niezbyt konsekwentnie). Obserwowałem reakcje uczniów - czy twórcy koncepcji szkoły udało się osiągnąć cel?... - w moim przekonaniu NIE. Efektem braku ocen była pewna dezorientacja, brak zrozumienia oczekiwań na linii nauczyciel - uczeń. Jakoś tam proste przekazy "ucz się, bo to jest dobre dla twojego rozwoju intelektualnego" nie za bardzo trafiały. Uczniowie w ogóle nie wyobrażali sobie siebie, jako osobników dążących do jakiegoś - bliżej nieokreślonego - rozwoju, szukali konkretów. To szukanie konkretów objawiło się dodatkowo w szczególnym "uwrażliwieniu" na inne mechanizmy ocenności - im bardziej próbowaliśmy (my nauczyciele) "chować" przed uczniami formalną ocenność, bym bardziej znaczenia nabierały mniej formalne - ale za to bardziej "konkretne" - mechanizmy ocenności. Ostatecznie nie dało się oczywiście całkiem skasować ocen - były tam zaliczenia (które początkowo miały mieć tylko binarną postać zaliczony vs nie zaliczony). Ale później zaczęły się robić "zaliczenia+", albo "zaliczenia-", zaliczenie "wyższe", zaliczenie "standardowe" - cokolwiek aby jednak zasygnalizować wyraziściej jakość efektu uczenia się. Ostatecznie wszystko powoli wracało do jakiejś formy skali liniowej, na której z grubsza jest kilka (w pobliżu 5) poziomów, które określają jakość zdobytej wiedzy (potem i tak trzeba było przywrócić tradycyjne oceny - ze względów formalnych - aby szkoła miała uprawnienia szkoły publicznej).
W każdym razie umysł uczniów - zepchnięty systemem braku ocen - w obszar niewiedzy, braku celów w postaci konkretnych punktów na skali i w większości przypadków robił sobie ersatz owej skali. Ten umysł chciał być "w środku" - pomiędzy stanami gorszymi i tymi do zdobycia. Podobnie to oczywiście funkcjonuje w tradycyjnym szkolnictwie - uczeń "czwórkowy", czyli ten który zwykle dostaje czwórki za swoją naukę, trójkę traktuje jako porażką, a piątkę jako osiągnięcie (czwórka jest z grubsza normą). Z kolei dla ucznia piątkowego czwórka jest rodzajem porażki, a dla trójkowego czwórka jest osiągnięciem. Gdy uczeń trójkowy wyciągnie się i stanie się czwórkowym przejmuje nową perspektywę - co jest sukcesem, a co porażką.
3. Dążenie do bogactwa. To opiszę ogólnie. Ale chyba większość osób to potwierdzi. Ja praktycznie nie znam osoby, która dążąc do bogactwa, po osiągnięciu jakiegoś poziomu zamożności mówiła sobie "cel osiągnięty, jest dobrze, nie muszę więcej zdobywać". Takie przypadki pewnie są, ale są naprawdę rzadkie. Jest przysłowie "apetyt rośnie w miarę jedzenia", a w przypadku dążenia do pieniędzy to się wyjątkowo sprawdza - o osiągnięciu jakiegoś poziomu finansowego, ludzie tam ustanawiają swój punkt równowagi i do niego odnoszą oceny, co jest sukcesem, a co porażką.
4. Rywalizacja sportowa. Tego też nie będę szczegółowo omawiał, gdyż chyba oczywistym jest, że po osiągnięciu dowolnego miejsca w tabeli rozgrywek, rankingu, celem stają się miejsca wyższe, a porażką staje się spadek w tabeli. Zawsze swój punkt równowagi zabieramy ze sobą.

Z owej zasady szukania równowagi myślowej wynika parę ciekawych wniosków.
1. Wniosek pesymistyczny - trudno jest nam być spełnionym i szczęśliwym, osiągając cokolwiek. I tak za chwilę będziemy chcieli osiągać coś więcej. Czy zatem nigdy nie dogonimy swojego szczęścia?...
2. Wniosek optymistyczny - człowiek jest istotą ekspansywną intelektualnie i uczuciowo. Nie lubi spoczywać na laurach.
Można tu wyciągnąć dalsze wnioski, a większość z nich będzie jakoś ogniskowała się na uświadomieniu sobie tej prawdy, że MOTYWACJĘ DO DZIAŁANIA, ŻYCIA BUDUJEMY SAMI, że to my (choć nie do końca potrafimy sobie to uświadomić) ustawiamy sobie zasady, swoje emocje, do których potem będziemy dążyć, że nasze oceny są względne, wynikające z ARBITRALNEGO posadowienia swoich pragnień w kontekście tego, co w życiu zdobywamy. Szukamy sobie "punktów równowagi" - obszarów z których można dokonać ekspansji, w których działanie ma sens. Czy to jest bardziej wyuczone, czy wrodzone?...
Myślę, że sam mechanizm jest jednak uniwersalny, wrodzony. A my uczymy się stosować go w konkretnych sytuacjach.
Mam tu w głowie parę dodatkowych wniosków z owego prawa, może je kiedyś zamieszczę. :think:

Michał Dyszyński · Wysłany: Śro 8:35, 29 Mar 2017 Temat postu:

Strefy komfortu, a wolność
Ewolucyjny mechanizm zarządzania rozumującymi jednostkami polega na tworzeniu im stref komfortu psychicznego, związanych z zaspokojeniem potrzeb wbudowanych nam genetycznie. Najprostsze takie strefy odnoszą się do potrzeb ciała. Osobnik najedzony, bezpieczny czuje się komfortowo, albo przynajmniej wyraźnie bardziej komfortowo, gdyby był głodny, czy zagrożony.
Są też strefy komfortu psychicznego. Taki wmontowanych nam - ludziom - stref też jest niemało - dotyczą one związków z innymi ludźmi, naszego postrzegania siebie. Większość osób, gdy zabraknie im partnera życiowego, będzie odczuwała dyskomfort w życiu. Podobnie będzie w sytuacji, gdy zostaniemy zepchnięci na dół drabiny społecznej. Również nie zaspokojenie elementarnych potrzeb poznawczych, posiadania ciekawego otoczenia, generuje złe samopoczucie, czylli dyskomfort. Najlepiej czujemy się, gdy mamy zaspokojone potrzeby, ale jednocześnie interesujące otoczenie, cel do działania dający szansę na sukces, zaś ludzie nas poważają, szanują.
Są też strefy komfortu psychicznego, związane z potrzebami psychicznymi mniej trywialnymi, trudniejszymi do dostrzeżenia, zdiagnozowania. Do takich zaliczyłbym potrzebę ZROZUMIAŁOŚCI ŚWIATA, albo potrzebę zmiany (najczęściej nie potrafimy w komforcie psychicznym zbyt długo wykonywać tej samej czynności). Ale o tym pisują podręczniki psychologii.
W tym wątku zmierzam do nieco innego pytania: czy nasza uległość wobec ewolucyjnych (ale też w jakimś stopniu nabytych) stref komfortu jest przejawem naszej wolności, czy wręcz przeciwnie - zniewolenia?

W czym problem? - Ktoś spyta. Robimy to, co nam odpowiada, a wybierając rzeczy przejawiamy wolność.
No tak... Ale jeśli cele, do których dążymy są wyznaczone przez jakieś tam geny, czy nacisk kulturowy, to jesteśmy tymi celami sterowani - a więc stajemy się niejako ich niewolnikami. Idealnie wolny człowiek (być może - tu stawiam pytanie - rodzaj hipotezy dla budowania sensownej definicji wolności) nie jest chyba sterowany koniecznościami nadanymi mu przez tendencje, na które on nie ma wpływu - wszak to jest właśnie mechanizmem niewoli, dominacji. Gdybyśmy ulegali potrzebie seksualnej i próbowali spółkować z każdą atrakcyjną osobą, to nie tylko zostalibyśmy uznani za przestępców molestujących seksualnie, ale też chyba byłby tu sens mówić właśnie o ZNIEWOLENIU popędem. Z drugiej strony, odrzucenie całkowite wszelkich potrzeb spłaszczyłoby nam emocjonalną przestrzeń celów życiowych. Jeśli chcielibyśmy być tak bardzo wolni, że absolutnie niezależni od wszystkiego - od pragnień społecznych, poznawczych, czy innych - to zatracilibyśmy cel do robienia czegokolwiek. W takim ujęciu idealna wolność polegałaby na wytworzeniu sobie stanu emocjonalnej pustki - aż do zaniku chęci życia, działania. Nic, tylko siąść i umrzeć, bo istnienie straciłoby jakikolwiek sens. Takiego rozumienia wolności więc też chyba nie chcemy.
Dlatego widzę sens skierowania się myślowego w stronę nieco innej koncepcji wolności i celowości. W jej ramach jednak pragnienia należałoby człowiekowi zostawić - jakoś pogodzić się z tym, że pewne strefy komfortu będą na nas oddziaływać, coś będziemy pragnęli bardziej, niż coś innego. Są tu jednak pewne dodatkowe warunki!
1. Uświadomienie
2. Opanowanie
Warunek uświadomienia polega na tym, że owe strefy komfortu, które na nas wpływają, są nam znane, zrozumiałe. Wtedy to nie one zarządzają nami, lecz my traktujemy je jako zmienne w kalkulowanych decyzjach. Warunek opanowania oznacza, że nigdy owe strefy komfortu nie będą w stanie "na twardo" wymusić na nas reakcji, działania. To my mamy być tu panem, a nie instynkty, czy naciski kulturowe, społeczne. Tak rozumiane strefy komfortu, potrzeby nie niszczą naszej wolności, raczej jakoś ją kształtują, czy wręcz "powołują na świat", bo właśnie określając nasze stanowisko wobec tych, czy innych aspektów mających na nas wpływ, okazujemy naszą świadomość, zrozumienie, podejmujemy decyzję.
W tym kontekście, nie da się być wolnym, nie mając wobec czego byś wolnym. Wolność jest zawsze WOBEC, jest starciem się naszego JA, z tym co chciałoby nas zdominować.

Aspekt szczęścia
Gdzieś w tym wszystkim - w tej układance - jest też szczęście. Naiwne rozumienie wolności łączy prosto szczęście z wolnością, na zasadzie: im więcej jednego, tym więcej miałoby być drugiego. Ale to podejście nie wydaje się być poprawne. Czasem więcej wolności oznaczać będzie nie więcej szczęścia, a wręcz mniej - wolność bywa brzemieniem.
Wolność rozumiana na modłę nieodpowiedzialności, narzucania swoich kaprysów wydaje się być (naiwnie) drogą do szczęścia. Bazując na pewnych podstawowych życiowych doświadczeniach - gdy czegoś pragnęliśmy, potem to dostaliśmy, zyskując przejście do strefy komfortu, czyli będąc nieco bliżej (małego) szczęścia, przyjemności - zaczynamy wierzyć w ogólność zasady, iż zawsze gdy coś zapragniemy, a potem to dostaniemy, to będziemy szczęśliwsi. Niestety, to nie działa w ogólności - bo nasze pragnienia bywają/są skonfliktowane na różnych poziomach, więc dostając coś według jednego pragnienia, często tracimy coś według innego pragnienia. W przypadkach skrajnych może być zawsze źle - czego byśmy nie dostali, co byśmy nie osiągnęli, odbierzemy to jako odejście od stanu szczęśliwości.
Wolność ma szansę prowadzić nas w kierunku szczęścia, jeśli OSTATECZNY BILANS naszych zrealizowanych celów wyjdzie nam na plus. Bilans - a nie pojedyncze pragnienia, nie po prostu pobyt w jakiejś strefie komfortu. Czasem trzeba więc opuścić - tę, czy inną - strefę komfortu, aby WYBUDOWAĆ W SOBIE SPÓJNĄ KONSTRUKCJĘ zarządzania owymi strefami. Skupianie się na pojedynczych, zwykle narzuconych ewolucyjnie, celach niesie ze sobą ryzyko konfliktu z głębszą naturą naszego ja. A tylko działanie w ramach tej natury może zapewnić nam trwałe szczęście. Problem jest tylko jak ową naturę rozpoznać. :think:

Dyskurs

Tu jest droga

Szczęście mieszka we mnie
Jest mym odbiciem w lustrze
Dzielić życie jest z nim przyjemnie
Pracować, śmiać się, myśleć o jutrze

Próżno szczęścia szukać poza mną
W twarzach innych gdy pewności brak
Kiedy wątpliwości opadną
Pukam do duszy - to jest szczęścia trakt

AW, 2/8/09

W duszy materia nie istnieje, słowo pozostawiam za sobą, i pozostaję w Najcichszej Obecności

Dk. Marcin Gajda, M. D. “Najcichsza Obecności”
https://youtu.be/Xcg3vLkBRm8

Michał Dyszyński

Składniki funkcjonalne myśli:
- doznania - od nich się zaczyna myślenie, biorą się z zewnątrz, ale i z wewnątrz umysłu.
- opisy/modele - to pomysły na to jak zrozumieć, opisać świat. W odbiorze wewnętrznym też mają formę doznań, ale funkcjonalnie są bardziej operatywne, poddające się woli.
- oczekiwania - wynikają z modeli, choć częściowo są wynikiem naszej natury. Oczekiwania są o tyle ważne dla myśli, że bez nich nie byłaby możliwa wolność, ani stwierdzanie prawdziwości.
- mechanizmy pamięciowe (bez deklarowania się, na ile skuteczne) - powodują, że wcześniejsze doznania wracając do nas w postaci jakichś form doznań wspominanych, zastępczych.

Michał Dyszyński

Dowód jest procedurą, w ramach której uzasadniamy konieczność tezy PRZYJĘTYMI ZAŁOŻENIAMI.

Piotr Rokubungi

Michał Dyszyński

Dyskurs

Michał Dyszyński

Dyskurs

Tu masz cale spectrum doznan, ktore Celine Dion wyraza w rozny sposob:

https://youtu.be/TITAVltaGo0

Piotr Rokubungi

@ Michał D.:

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Dyskurs

Michal, udaje sie na spoczynek po powtarzaniu materialu na egzaminy doktorskie, wiec nie mam wiele czasu.

Stwierdziles, ze:

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Czym jest głupota?
Głupota nie polega na tym, że ktoś jakiejś rzeczy nie rozumie. W końcu istnieje nieskończenie wiele rzeczy, których nie rozumie dowolnie wybrany, nawet najmądrzejszy człowiek. Prawdziwa głupota polega na tym, że gdy ktoś coś zrozumie, zaczyna arbitralnie zakładać, że to jego aktualne rozumienie jest absolutną prawdą, jednym poprawnym myślowym sposobem opisywania rzeczywistości.

Piotr Rokubungi

Piotr Rokubungi

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Tak sobie poczytując sfiniskie dyskusje różnych ludzików dochodzę do wniosku, że przestrzeń myśli w takich dyskusjach dałoby się od biedy opisywać analogiem znanej wielkości fizycznej - POTENCJAŁU.
Ludzie coś tam piszą, formułują jakieś opinie. Wydaje im się, że opisują "prawdy", rozumiane jako niezaprzeczalne, jedyne i nieodparte konieczne byty w rozumowaniu. Z zewnątrz patrząc owe "prawdy" wyglądają raczej na twory podlejące prawom dynamiki sił. Ośrodkami tych sił są:
- ego. Jak ktoś coś wymyśli, to owa myśl staje się JEGO, więc czuje się zobowiązany jej bronić, nawet kosztem własnego ogłupiania się, uporu aż do śmieszności, skrzywiania rozsądku i zdrowej perspektywy myśli. Chyba ego jest tym głównym problemem hamującym intelekt dyskutantów naszego forum. Ludzie się zamykają w tym co "swoje", aby choć trochę jeszcze podkarmić swoją samoocenę, dowartościować się, nawet kosztem zasklepienia się w poglądach ewidentnie mało rozsądnych.
- Zastany stan wyjściowy - bardzo silną moc przyciągającą myśli jest to, co wcześniej ktoś uznawał. Cóż, jesteśmy konserwatywnie w jakimś stopniu - jedni więcej, inni mniej.
- rywalizacja trochę podobnym, ale też i trochę różnym (dodatkowy odcień znaczeniowy) od aspektu ego jest rywalizacja. My - ludzie - mamy ją wbudowaną w nasze myślenie, wartościowanie rzeczy. Ona często powoduje, że zamiast zaakceptować coś, co jest ewidentnie słuszne, próbujemy na siłę być "lepsi" od tego, co coś przedstawił.
- lojalność - To jest chyba podstawowy problem ludzi religii. Większości religii. Problem jest o tyle dziwny, że teoretycznie religijność powinna powodować nastawienie na transcendencję, duchowość, odchodzenie od ludzkich, doczesnych uwarunkowań. A jest z reguły odwrotnie - tzn. ludzie religijni gotowi są w imię lojalności dla swojej grupy religijnej kłamać sami przed sobą, jak i innymi ludźmi. Lojalność stanowi ten "konkret" myśli, który dla większości ludzi jest instynktownie zrozumiały, a przez to "realny". I dlatego w imię owej "realności" poświęcają nieraz własny rozum, zdrowy rozsądek, popierając przeciwne własnemu myśleniu idee i tendencje - zakłamując rzeczywistość, byle tylko być ze "swoimi". Oczywiście negatywny wpływ lojalności na myślenie nie jest wcale domeną osób religijnych. Pewnie u ateistów zadeklarowanych ten aspekt jest na zbliżonym poziomie. Jedynie u "indyferentów" plasuje się zwykle niżej.
- realizm i praktycyzm vs transcendencja - są ludzie z natury praktyczni, którzy każdy aspekt myśli ściągają do rzeczy namacalnych i uchwytnych. Z nimi nie bardzo daje się dyskutować o filozofii. Na drugim biegunie są przesadnie transcendentni (to trochę moja słabość...), czyli osobnicy lekceważący sobie praktyczne strony myśli i życia, wciąż szukający tego nieuchwytnego "czegoś", co jest jeszcze "dalej", jeszcze bardziej nieuchwytne. Czasem może być aż tak daleki i nieuchwytne, że właściwie poza granicą sensu...

Dyskurs

Dyskurs

Dyskurs

Michał Dyszyński