ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Tak dogłębnie patrząc na sprawy, to najbardziej podstawową postacią ogólną grzechu jest POWIERZCHOWNOŚĆ OCEN, a w szczególności WEWNĘTRZNE PRZYZWOLENIE NA POWIERZCHOWNE TRAKTOWANIE RZECZYWISTOŚCI.

To, co na co dzień dominuje jako zło w życiu, wynika ze skupienia się na jakimś pierwszym w oglądzie celu, przy jednoczesnym ZIGNOROWANIU DALSZYCH KONSEKWENCJI. Ludzie się krzywdzą napastliwym, niesprawiedliwie oceniającym słowem, bo pragną odreagować jakąś swoją frustrację. Frustracja jest tym czymś aktualnie dotykającym psychikę, to powierzchownością istnienia, ale przez odpowiedzialny umysł będzie zablokowane jej wyłonienie się w postaci złych słów. Nieodpowiedzialny umysł zlekceważy jednak to, że może ocena powzięta w złości, w stanie frustracji jest z dużym prawdopodobieństwem niesprawiedliwa, a że emocje wołają "dajcie się nam rozładować!", to nieodpowiedzialna osobowość tym emocjom ulega.
Ale powierzchowność nie jest tylko domeną szybkich, impulsywnych reakcji, lecz zaszyta jest także w działaniach zdawałoby się głęboko zaplanowanych. Weźmy decyzje o wojnie, represjach, dochodzeniu do władzy po trupach podejmowane przez Hitlera, Stalina, Putina. Z jednej strony było tam na pewno planowanie decyzji. Ale nie było planowania w innym obszarze - planowania własnej osoby, w sensie rozwoju duchowego, etycznego.

Powierzchowność w szerszym znaczeniu to nic innego, tylko ta źle rozumiana "światowość", czyli skupianie się na tych celach, jakie podrzucają nam bezpośrednio zmysły, sugestie ludzi, kultura, ale które NIE PODLEGAŁY NEGOCJACJI ZE SFERĄ DUCHOWOŚCI.
Oczywiście świat jest, działa na nas. Nie sposób jest uniknąć światowości jako całość. Jest jednak kwestią wyboru, czy będziemy się starali tą światowość, te wymogi bezpośrednie życia, spadające na nas emocje KONFRONTOWAĆ Z DUCHOWOŚCIĄ, ROZWOJEM JA, ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, czy może poprzestaniemy na tym, że automatycznie wygra to, co silniej daje nam znać o sobie.
Powierzchowność bowiem na tym właśnie polega, że z nią wygrywa ten zewnętrzny (!) impuls, który okaże się najsilniejszy w danych warunkach.

Gdy wygrywa to, co na wierzchu, przegrywa to, co subtelne, duchowe, wymagające wysiłku. Jeśli ktoś chce zawsze brać to, co "na wierzchu" w jego psychice, to wybierze to, co najsilniej odzwierciedla się w emocjach - żądze, strach, nienawiść.

Michał Dyszyński

Grzeszymy powierzchownością osądów wtedy, gdy za szybko zamykamy sprawy, gdy przy pierwszym pomyśle na to, jak się rzeczy mają, traktujemy sprawę na zasadzie: wszystko wyjaśnione, wiadomo, jak jest, nie stawiam dalszych pytań.
Przeciwieństwem postawy prowadzącej do osądów powierzchownych jest otwartość na przyjęcie dodatkowych sugestii, na zmianę stanowiska. Tylko wtedy bowiem może do umysłu oceniającej osoby dotrzeć jakaś bardziej subtelna strona spraw, głębsze dno, dopiero wtedy mogą się ujawnić bardziej długofalowe aspekty.

Jednak do tego, aby rozumieć głębiej, trzeba też uporać się w swojej metodologii poznawczej z pokusą skupienia się na promowaniu siebie i swoich poglądów. Będąc agitatorem jakiejś z góry założonej opcji, z samego tego agitatorskiego nastawienia będziemy pomijali dalsze i głębsze aspekty sprawy. Tutaj też zawiera się porzucenie postawy oblężonej twierdzy, którą koniecznie mielibyśmy obronić przed wrogim światem.

Poznanie, rozumienie, wiedza, zrównoważone osądy nie są efektem walki, lecz czegoś do walki przeciwnego - powstają w warunkach wyciszenia wszelkich przemożnych intencji, doprowadzenia umysłu do postaci zrównoważonej, choć napiętej w sensie czujności i pobudzonej uwagi. W tej postawie chodzi o to, aby nie uronić żadnej nowej okoliczności, aby dostrzegać rzeczywistość taką, jaką ona jest, a nie jak ją fałszująco przedstawiają własne życzenia.