ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Ludzkie oceny są często wewnętrznie sprzeczne, uwikłane w dokładnie przeciwstawne oceny, w których nie wiadomo, co właściwie jest prawdą. Typowym przykładem jest zagadnienie robienia czegoś z tytułu korzyści.
Z jednej strony działanie dla korzyści jest odczytywane jako egoizm.
Z drugiej strony jeśliby ktoś działał, zupełnie nie oczekując z tego tytułu jakichś korzyści, to powstaje pytanie: a po co w ogóle coś takiego robić?...
I jak zadamy takie pytanie, to najczęściej będzie problem z uzyskaniem od delikwenta sensownej odpowiedzi.

Ludzie w rozmowach dyskusjach, często też nie potrafią "się zdecydować", czy bardziej manipulują, czy ustalają sens sprawy. Manipulacja, czyli wywieranie nacisku na drugą stronę, aby ona przyjęła narzucane przez nas postawy, jest tak instynktowna, bezwiedna, tak nam mimowolnie narzucona doświadczeniami życia w społeczeństwie, że większość ludzi sama się gubi w tym, czego w rozmowie chce. Dlatego np. oceniając czyjeś działanie jako "obliczone na korzyść" jeden to pochwali, jako wyraz rozsądku (braku chaosu) w działaniu, a inny jako egoizm. Zaś punkt widzenia będzie ostatecznie zależał od punktu siedzenia.

Co by wyklarował taki obraz osądu?...
- Według mnie rozsądnym podejściem jest spojrzenie na sprawy "kwantowo", czyli MAJĄC W ŚWIADOMOŚCI JEDNOCZEŚNIE OBA ASPEKTY, czyli w superpozycji możliwości. Bo najczęściej tak jest, że WAŻYMY KORZYŚCI STRON, czyli realnie oskarżenie o egoizm pojawia się nie jako prosta decyzja "ktoś robi coś dla swojej korzyści", ale jako skonfrontowanie ze sobą korzyści własnych i korzyści drugiej strony.
To jest kolejny przypadek, w którym widać, że UPRASZCZANIE FAŁSZUJE, CZĘSTO STAJĄC SIĘ MANIPULACJĄ. Jeśli bowiem ktoś chce widzieć sprawy tak jednoznacznie i prosto, zerojedynkowo - czyli na zasadzie "albo egoizm jest, albo go nie ma" - to praktycznie nie ma jak się obronić przed jednym z zarzutów, że albo robimy coś bez celu kompletnie (czyli głupio), albo robimy z celem (korzyścią), a wtedy na pewno w czyjejś ocenie jesteśmy "egoistami". I nie ma wtedy opcji działania dającego się ocenić pozytywnie.
Wyjściem z sytuacji manipulującej postaci oceny jest NIE GENERALIZOWAĆ, nie stawiać spraw na ostrzu noża, na zasadzie "albo - albo". Oto podejmując decyzję, zawsze WAŻYMY SENSY, KORZYŚCI, TAKŻE STRONY NEGATYWNE. W takim ujęciu, wystąpienie aspektu korzyści w naszych decyzjach nie deprecjonuje tych decyzji, bo ocena jest tworzona nie przez samo to, że aspekt korzyści występuje, ale JAK występuje, czy uwzględnia interesy obu stron, czy jest czujna, zbilansowana.

Semele

Zawsze działamy dla korzyści. Nieraz możemy źle ocenić sytuację.

Michał Dyszyński