ŚFiNiA

Michał Dyszyński · Wysłany: Czw 9:34, 27 Mar 2025 Temat postu: Dwa mechanizmy obiektywizacji

Obiektywizowanie przekonań na temat świata ma swoje dwie podstawowe ścieżki. Jedna z nich jest relatywnie łatwa do wskazania, a polega ona na odwołaniu się do rozpoznań innych ludzi. Coś jest "obiektywne" wtedy, gdy tak samo (albo z odpowiednio wysoką dawką podobieństwa) jest postrzegane przez wiele osób, a nie tylko samego stwierdzającego. Ten sposób obiektywizacji został zresztą dostrzeżony w rozmowach, jakie ze sztuczną inteligencją prowadził lucek (wklejając odpowiednio do dyskusji na forum). Jednak ta ścieżka obiektywizacji ma swoje poważne wadliwości. Jedną z nich jest to, iż nie zawsze jesteśmy w stanie zgromadzić inne osoby do tego, aby zainteresowały się akurat tym zagadnieniem, które chcemy zobiektywizować, aby potem dokonać porównania naszych odczuć w danej kwestii z odczuciami innych ludzi. Drugą wadą jest fakt, iż nawet osiągniecie zgodności w pewnych deklaracjach pomiędzy ludźmi nie zawsze musi być "tą wskazaną" obiektywizacją, z racji na to, że ludzie mogą mieć podobne odczucia ogólne, a jednocześnie np. wszyscy mogą się mylić. Gdyby obiektywizm teorii Kopernika ustalać za pomocą sprawdzania, czy inni astronomowie w jego czasach podobnie postrzegają te koncepcje, to wyszłoby, że Kopernik jest skrajnie subiektywny w swoich przekonaniach.
Naturalnie więc pojawia się potrzeba dodatkowej ścieżki konstruującej ideę obiektywizacji i, oczywiście, naturalnie jest ona stosowana, choć nie wiem, czy doczekała się wielu opisów funkcjonalnych. Ja spróbuję taki opis niniejszym zamieścić.

Obiektywizacja bazująca na domniemaniu przewidywanych efektów
Obiektywizacja pierwszego typu - ta opisana w akapitach wyżej, jest obiektywizacją typu bezpośredniego - tu po prostu stwierdza się fakt powtarzalności dla danych rozpoznań, co miałoby sprawę zamykać. Druga ścieżka obiektywizacji ma mechanizm o wiele bardziej złożony, a dodatkowo w części nieraz będzie on powiązany z pierwszą ścieżką obiektywizacji.
Podam wymyślony przykład, jak działa obiektywizowanie tą drugą ścieżką. Zadajmy sobie np. pytanie: jak by wyglądało "obiektywne" rozstrzygnięcie, czy istnieje życie na Marsie? Zbieranie tutaj statystyk mniemań wszystkich nawet ludzi intuicyjnie wydaje się mało sensowne, bo co przeciętny Kowalski miałby wiedzieć o naturze życia i tym, co jest odkrywane na Marsie. Ścieżka rozstrzygania takiej kwestii na bazie czysto konsensualnej wydaje się być raczej zaprzeczeniem intuicji obiektywizmu niż jej wsparciem. Za to już o wiele bardziej jako "obiektywne" rozstrzygnięcie potraktowalibyśmy ZASTOSOWANIE (U)ZNANEJ WIEDZY. Choć...
nawet tej wiedzy nie możemy (przynajmniej na stan dzisiejszy, czyli w marcu 2025 roku, gdy sprawa w nauce ciągle jest nierozstrzygnięta) zastosować sobie wprost. Wciąż będą tu spekulacje, ale przynajmniej UMIEMY WYTYPOWAĆ KIERUNEK rozstrzygania sprawy, jesteśmy w stanie NAKREŚLIĆ WIZJĘ, PODAĆ PROCEDURY, jak będzie się do sprawy pochodziło. I to jest ta druga ścieżka obiektywizazji - proceduralna, związana z zastosowaniem uznanych wcześniej reguł, choć... być może z jakąś formą niepewności, jak konkretnie i w szczegółach rzecz ująć.

Podsumowując, mamy dwie ścieżki obiektywizacji:
- konsensualną
- proceduralną.
Te ścieżki wspierają się nawzajem, ale też są znacząco odmienne w niektórych obszarach.

Michał Dyszyński · Wysłany: Czw 10:16, 27 Mar 2025 Temat postu: Re: Dwa mechanizmy obiektywizacji

Michał Dyszyński · Wysłany: Czw 16:30, 27 Mar 2025 Temat postu: Re: Dwa mechanizmy obiektywizacji

Ta prawdziwa, kompletna (przynajmniej na podstawowym poziomie) obiektywizacja jest mieszaniną tych dwóch ścieżek - konsensualnej i proceduralnej. Aspekt proceduralny sam się niejako dodatkowo "obiektywizuje" poprzez jego konfrontacje z osądami innych osób, czyli konsensualnie. I odwrotnie - dobrze zrealizowany aspekt konsensualny obiektywizacji też powstaje z kolei nie jako walka arbitralnych chciejstw osób, ale na bazie testowanych przez te osoby procedur oceny danej sprawy.
Prawdziwe, zmierzające do obiektywizmu oceny polegają na syntezie aspektu proceduralnego z konsensualnym - w niej z jednej strony uwzględnienie zdania różnych osób chroni przed nadmiarem życzeniowego ujmowania sprawy, a z drugiej strony procedura, która buduje jakąś platformę UWSPÓLNIENIA ocen, czyni w ogóle możliwym dogadywanie się ludzi, a z tym wymianę informacji o tym, co stanowi przedmiot rozważań. Jedno bez drugiego ostatecznie nie ma jak się obejść.