ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Biblia rozpisuje się dość często o "bojaźni bożej". Ja nie ukrywam, że od lat mam z tym pojęciem problem. W końcu jeśli się czegoś boję, to tego po prostu nie lubię, unikam temu, nie ufam, traktuję jako coś złego. A z drugiej strony, jako chrześcijanin wierzę, że Boga powinno się kochać. Wręcz jest to najważniejsze przykazanie.
Zatem w moim odbiorze te dwie idee są właściwie sprzeczne, jedna wyklucza drugą. Albo Boga się będę bał, a wtedy zrobię wszystko, aby unikać tego obiektu mojego strachu, albo będę Go kochał.

Czasem ogólnie mam wrażenie, że Bóg wieloma wyrażeniami z Biblii jakby wystawiał mnie na próbę. A pojęcie bojaźni bożej jest chyba jednym z najbardziej wyrazistych przykładów próbowania mnie jako chrześcijanina. Co właściwie mam zrobić z tą cnotą/nie cnotą, która jest "bojaźń boża"?...
Mam się jednak Boga bać? Może panicznie bać? (bo wtedy będzie ta bojaźń najbardziej, czyli będzie najlepiej...)
A może jednak (bardziej) mam Boga kochać, ufać, właśnie pozbywając się rezerwy, nieufności, strachu przed Nim?

Mam wrażenie, że religiach wzorujących się na starych księgach wiele zaleceń wobec Boga jest wewnętrznie mocno skonfliktowanych. Niby powinienem je przyjąć, tylko nie wiadomo, na czym owo przyjęcie, miałoby polegać. Wychodzi na to, ze się trzeba zastosować do tego, co sugerują "jakoś tam...", ale właściwie to nie wiadomo jak.

To jaką konkretnie postawę powinien przyjąć chrześcijanin wobec Boga?
- Bliżej lęku, maksymalnej rezerwy
- Czy bliżej zaufania, oddania, miłości...
Ja nie widzę w swoich emocjach, myślach, uczuciach na połączenie tych - z gruntu przeciwnych - uczuć. Albo jedno wykluczę, albo drugie. Tylko które trzeba wykluczyć?...

Michał Dyszyński

Ja nie będę ukrywał, że dziś termin "bojaźń boża" traktuję osobiście jako archaizm, jako pozostałość mentalna po czasach, w których poważnie traktowano tylko silnych, albo jakoś inaczej niebezpiecznych. To pozostałość po czasach, w których nie ceniło się "miękkich" umiejętności, zdolności, także nie była w cenie inteligencja (nawet wtedy nie było słowa "inteligencja"). W tych czasach nie szanowano też kobiet - właśnie dlatego, że były słabe.

Myślę, że mało kto uświadamia sobie jaka przepaść mentalna jest pomiędzy czasami dzisiejszymi, a starożytnymi. Te różne, dla wielu "lewackie" wynalazki, polegające na tym, że się chroni niepełnosprawnych, starszych, słabszych, wykluczonych (niektórzy nawet załapują się na status "wykluczonych" cwaniactwem, bo tak naprawdę to zdobywają sobie przywileje, ale to już inna kwestia, bo zawsze jak coś się dzieje, to znajdą się pasożyty, które próbują to wykorzystać). Dzisiaj potęga umysłu jest w o wiele wyższej cenie, niż to dawniej bywało. Stephen Hawking jest chyba najbardziej sztandarowym przykładem tej zmiany - człowiek od strony ciała zupełnie słaby i zdegradowany, ale jednak wielki umysłem, zdobywa szacunek ludzi na całym świecie.
Dzisiaj też bardziej niż kiedyś doceniamy dobroć, empatię (też słowo to zadomowiło się w języku dopiero w 20 wieku). Ludzkość jest dzisiaj mniej wojownicza (choć pewnie nieraz nieco za bardzo przestraszona i wydelikacona). Dziś szacunek w większości krajów, dla większości ludzi częściej zdobywa się nie twardą dominacją, krzywdzeniem innych, despotyzmem, a kompetencjami, inteligencją, wartościami wyższymi. Niestety, nie zawsze tak jest, niestety wciąż na szczyty docierają tez psychopaci i bandyci, ale chyba jest to rzadziej, niż kiedyś to bywało. A na pewno przynajmniej oficjalnie nie wypada się afiszować tym, że się jest tyranem, człowiekiem okrutnym, pozbawionym empatii.

Ja wierzę, że ludzkość jednak się udoskonaliła etycznie od czasów starożytnych, a te zmiany, o których wyżej napisałem są tego najważniejszym symptomem. Stąd też wierzę, że dzisiaj powinniśmy jako o tej pożądanej cesze, która znamionuje stosunek człowieka do Boga mówić nie o "bojaźni", lecz raczej ufności.
Może kiedyś ktoś albo dokona nowych przekładów, albo przynajmniej do starych przekładów doda obowiązkowe przypisy, ale ja wszędzie tam, gdzie w np. w Biblii mówi się o "bojaźnie bożej", myślę raczej o "ufności i nie lekceważeniu bożej woli".

Ten aspekt nie lekceważenia teraz tu dołożyłem, bo on chyba też jest tu istotny, dodaje treść, bez której podmianka "bojaźni" na "ufność" względem Boga mogłaby być o tyle niekompletna, że jednak jeśli czegoś pozytywnego warto jest się dopatrzyć w "bojaźni", to właśnie tego aspektu nie lekceważenia, brania danej osoby, czy jej woli na poważnie.

Katolikus

Michał Dyszyński