ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Przez całe niemal życie zastanawiam się nad pojęciem wolności, a w szczególności wolności woli. Od jakiegoś czasu (chyba) tak kwestia wreszcie mi się jakoś ułożyła w odniesieniach myśli. Tu będzie krótka relacja.

Dygresja wstępna o znaczeniu słów
Zanim przejdę do meritum, pozwolę sobie na pewną dygresję, uwagę wstępną. Uważam ją za bardzo ważną, wręcz fundamentalną, a też w jakiś sposób w dyskusjach nową. Jest mi ona niezbędna, aby we właściwym świetle ujrzeć dalsze rozważania - czyli dotyczące już konkretnego słowa "wolność".

Gdy już napiszę swoje rozważania o wolności, pewnie niejeden czytelnik zechce postawić mi zarzut: dlaczego właśnie tak chcesz rozumieć owo pojęcie? Dlaczego nie skupisz się na tym co ludzie już w tej materii uzgodnili?
To chcę wyjaśnić.
Moje obserwacje językowe przekonały mnie, że praktycznie żadne słowo - pojęcie nie jest ściśle jednoznaczne. Słowa dopiero po dodaniu kontekstu nabierają znaczeń. Formułując zdania "nie wolno zabijać", albo "zbyt wolno jedziemy", czy też "wolno nam żyć, jak chcemy" przekazujemy zasadniczo rózne treści - zakaz, zupełnie osobne znaczenie względem kwestii wolności, albo ogólny postulat dla praw ludzi. Pewne konteksty wydają się być jednak lepsze, a inne gorsze. W szczególności ludzie potrafia uzywać pojęć w kontekstach sprzecznych, czasem niezgodnych z uznaną wiedzą. Np. powiedzenie "pójść na koniec świata" odnosi się do nieistniejącego bytu "punktu końcowego" na Ziemi.
Czym charakteryzować się powinno to możliwie najbardziej poprawne znaczenie słowa?
- Ja bym wyróżnił takie aspekty jak:
1. zgodność z pewną intuicją dla danego słowa, przekazanie pewnej "istoty" pojęcia
2. nie generowanie niejasności, potencjalnych błędów rozumowania, sprzeczności.
W moim skromnym przekonaniu, słowo "wolność" obrosło w liczne sprzeczności. Związane jest to najbardziej z tym, że w tym konkretnym przypadku prowadzi ono do pewnych emocjonalnych konotacji. Wolność jest tym, czego pragniemy, gdy coś nas ogranicza, stając się często prawie synonimem dobra dla nas. A to powoduje, ze ludzie chętnie będą podstawiać pod pojęcie wolności bardzo różne pragnienia - nieraz sprzeczne pomiędzy różnymi ludźmi, a czasem wręcz sprzeczne u jednego człowieka (jeśli sobie nie przemyślał czego właściwie chce i oto żąda niemożliwego - spełnienia jednoczesnego aspektów się wykluczających).
Dlatego postaram się przestawić pewną wizję znaczenia słowa "wolność", która akcentuje aspekt w moim przekonaniu kluczowy. Choć może przez to pominie inne aspekty. Ale wszystkiego się nie osiągnie na raz. Czasem trzeba wybrać...

Wracam już do zagadnienia głównego - wolności w znaczeniu, które sam uznałem za (najbardziej) właściwe.

Od pewnego czasu widzę wolność jako bezpośrednio pochodną świadomości, umiejętności modelowania. Kiedyś bardziej skupiałem się na wolności, jako fizycznej dostępności opcji do wyboru. Ale teraz sądzę, że trop ze świadomością jest lepszy. Aby zrozumieć o czym myślę, posłużę się przykładem.
Sytuacja 1 - sparaliżowany - mamy oto człowieka sparaliżowanego - czyli można by powiedzieć bezwolnego, bo leżącego tylko na łóżku, nie mającego możliwości ruchu. Ale tenże człowiek ma sprawny umysł i w tym umyśle rozwiązuje zagadki, podejmuje decyzje, porównuje różne opcje co się może zdarzyć. Ten człowiek WIDZI BARDZO WIELE MOŻLIWOŚCI, umie przewidzieć ich konsekwencje, ich znaczenia dla tego co się zdarzy z nim, czy resztą świata.
Sytuacja 2 - bezrozumny - mamy kogoś obdarzonego pełnią władz fizycznych - zdrowego na ciele człowieka, który może się poruszać, którego nic nie krępuje, ma siłę fizyczną, ale jego mózg prawie nie pracuje - tzn. działa tylko tak, aby obsłużyć podstawowe funkcje ciała, zapewnić stabilność ruchów. Ten człowiek patrzy na świat, ale nic mu te obrazy nie mówią, nie odnoszą się do niczego, on sam nie ma planów, nie ma pragnień, jest "bezwolny". Ewentualnie jeśli pielęgniarka weźmie go za rękę, to wiedziony cudzą wolą, wykona jakieś czynności, ale one nie będą wynikały z jego decyzji, ze stanu jego świadomości, z chęci, pragnień.
Sytuacja 3 - chaotyk jest sobie człowiek, który ma zdolność ruchu, działania, nawet jakoś tam odbiera bodźce, ale ma umysłowość zaburzoną na tyle, że nie potrafi planować, robi wyłącznie to, co mu wpadnie do głowy, nie potrafiąc ocenić znaczenia tego co robi. Taki człowiek kompletnie głupi, ale do tego podlegający jakimś impulsom - co mu nagle do głowy "strzeli" to robi, nie pytając się po co, ani dlaczego, jakie bedą z tego konsekwencje. Tego człowieka chaotyczne impulsy mogą prowadzić w dowolną stronę - wskoczenie pod pędzącą ciężarówkę, zjedzenie trucizny, zrobienie absolutnie dziwnej rzeczy, o ile tylko jest fizycznie możliwa. Taki człowiek w pewien sposób rozumuje - bo kalkuluje odległość wzrokiem, podlega prostym nakazom ciała, ale nie posiada/nie respektuje reguł, które by jego charakterowi, działaniom nadawały jakiś indywidualny rys, trwałość.

Zadam teraz pytanie: która z opisanych sytuacji opisuje człowieka mającego (większą) wolność?

Ja jestem za przyjęciem koncepcji, że człowiek nie rozumujący (sytuacja 2) wolności nie posiada, mimo pewnej teoretycznej możliwości działania. Zaś człowiek ze sprawnym umysłem, dokonujący w owym umyśle (nawet TYLKO w umyśle) wyborów, modelujący sytuacje jest niewątpliwie obdarzony znaczącą postacią wolności.
W tym kontekście tym najbardziej sensownym znaczeniem pojęcia wolność jawi się powiązanie go z rozwojem świadomości, z możliwości porównania potencjalnych stanów świata przed i po wprowadzeniu jakiejś decyzji w życie.
Ale czy chaotyk z sytuacji 3 jest wolny?
- To ciekawe pytanie. Ktoś mógłby pewnie uznać, że wolnym jest, bo robi co chce. W jakimś sensie to może nawet jest i "bardziej" wolny od człowieka rozumnego, bo podejmie się szerszej bazy działań (np. wskoczy pod ciężarówkę, czego myślący człowiek nie zrobi - czyli niejako ma "więcej możliwości"). Ale wolność opisywana wyłącznie jako dostępność dużej liczby stanów, które da się zrealizować jest zbliżona do "wolności" bezosobowej materii. Cząsteczka tlenu w powietrzu, szybko się poruszająca, wykonująca chaotyczne przemieszczenia jest "wolna" w tym sensie, że wiele miejsc odwiedza, wiele się z nią dzieje. Ale nie jest wolna w tym sensie, który byśmy chyba chcieli uznać za najbardziej prawidłowy - bo ta cząsteczka nie myśli, nie kalkuluje, nie porównuje miejsc, w których miałaby się znaleźć, z celami, jakie miałaby realizować.
Tak więc chyba intuicja podpowie nam, że wolność w stylu chaotyka, to nie jest ta prawdziwa wolność, ta której chcemy dla siebie. Chcielibyśmy być wolni w taki sposób, aby wiedzieć po co coś robimy, aby się rozwijać, czyli budować większą gamę działań, lepiej powiązanych z naszymi potrzebami, planami aby poszerzać swoje możliwości, doznawać coraz to wspanialszych wrażeń, a nie robić cokolwiek i jakkolwiek nie myśląc, co to znaczy, czym to jest.
Wolność - w tym najbardziej sensownym znaczeniu - jest więc najbardziej związana z wiedzą, może mądrością (czyli także znajomością siebie), umiejętnością przewidywania, modelowania świata. Nawet jeśli nie można swoich decyzji wprowadzić w życie (jak w przypadku sparaliżowanego człowieka) to jednak główny cel - aspekt wolności jest spelniony. Tym aspektem jest WYBUDOWANIE PRZESTRZENI MYŚLOWEJ DLA WYBORÓW, zaś to czy wybory ostatecznie zostaną wprowadzone w czyn, to już inna sprawa...

Wolność działania
Myślę, że na koniec warto dodać pewien rodzaj kontry do powyższych rozważań. Skupiłem się, jak na najlepszej interpretacji pojęcia na wolności związanej z modelowaniem i świadomością, jednak niewątpliwie językowo, jak też chyba i do pewnego stopnia "logicznie" jest sens mówienia o WOLNOŚCI DZIAŁANIA.
Byłby to drugi rodzaj wolności, który jednak żąda czegoś więcej, niż samego wymodelowania sytuacji, która może stać się areną wyborów. Wolność (do) działania polegałaby na tym, że jeśli jakiś cel powstanie, to będą jakieś praktyczne możliwości jego realizacji. Choć oczywiście u podstaw owej wolności, gdzieś wcześniej, będzie też - wspomniana w głównej części posta - wolność myśli, świadomości, modelowania.
Wolność w pełnym sensie mogłaby być sumą obu rodzajów wolność:
- wolności świadomości, jako podstawowego mechanizmu, wyłaniającego wybory z niebytu
- wolności do wprowadzenia wyborów świadomości w życie -czyli wolności działania.
Obie te wolności są jednak obiektami myślowymi znacząco różnego rodzaju. A pomiędzy nimi istnieje kilka poziomów zależności, jak i sprzężeń zwrotnych, bo modeluje się świat w umyśle używając do tego wiedzy o ograniczeniach świata, zaś z drugiej strony ograniczenia zyskują, bądź tracą na znaczeniu, w zależności od tego jakie cele chcemy realizować, jakie wybory stają "na tapecie".

mat

Nie wspomniałeś nic o bogu. A warto zastanowić się nad wolnością (czy raczej jej braku) w kontekście boskiej wszechwiedzy.

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Michale, sam sobie zagmatwujesz kwestię i sztucznie stwarzasz problem. Wolność jest tym, co opisałeś w tym fragmencie:

Jan Lewandowski

Michał Dyszyński

Myślę, że warto dopisać jeszcze dodatkowy komentarz do koncepcji wolności, jaką staram się tutaj przedstawić. Nie twierdzę, że moje rozumienie wolności jest jakieś ostateczne, albo absolutne. Uważam po prostu, że są istotne argumenty za tym podejściem.
Głównie są to argumenty językowe - kontekstowe, choć częściowo "logiczne". Zastanówmy się co myślimy, gdy mówimy:
- narkoman jest "zniewolony" swoim nałogiem
- zrozumienie samego siebie daje człowiekowi nowy rodzaj "wolności"
- komfort finansowy daje człowiekowi "wolność".

Te konteksty jasno ukazują pewien rodzaj UŻYCIA słowa wolność. Może się to komuś podobać, albo nie, ale ludzie tak mówiąc uzyskują jakiś rodzaj POROZUMIENIA.
Poza tym chyba jest w tym sens "logiczny", tu w rozumieniu "prowadzący myśl do głębszych, ale i niesprzecznych obszarów zrozumienia".

Dlaczego narkoman jest "zniewolony" nałogiem?
- Przecież zewnętrznie patrząc - teoretycznie - ma on takie same możliwości, jak człowiek bez nałogu. Intuicja powie nam, że nałóg niejako zawęża liczbę REALNIE dostępnych możliwości dla owego człowieka. Te możliwości są co prawda FORMALNIE dostępne - narkoman może żyć jak inni ludzie, a nie gonić za kolejną działką, jednak to się "nie stosuje". Nie stosuje się z powodów na swój sposób "uszkodzonej" świadomości (częściowo uszkodzonego ciała). To świadomość jest tym szczególnym "przełącznikiem", który stany dostępne do eksploracji zamienia na niedostępne i odwrotne.

Podam jeszcze inny przykład modelowy.
Oto dwóch ludzi zamknięto w ciasnym pomieszczeniu z kratami (nie razem, tylko każdego osobno). Jeden z nich jest analfabetą, a drugi człowiekiem wykształconym. Aby wyjść wystarczy wpisać sekwencję do zamka szyfrowego zamykającego kratę. Instrukcja jest dostępna w zasięgu wzroku. Analfabeta jednak nie jest w stanie skorzystać z owej instrukcji i uwolnić się, podczas gdy człowiek wykształcone nie ma z tym wielkiego problemu i po paru minutach będzie uwolniony.
Wolność niewątpliwie wiążemy z liczbą dostępnych danej jednostce stanów, czynności, możliwości. Ale ustalenie czym jest owa DOSTĘPNOŚĆ wcale nie jest proste. Wielki wpływ na to ma wiedza. Człowiek, dzięki swojej wiedzy uzyskał dostęp do lotów kosmicznych. Standardowo tego dostępu jednak nie miał. Być może za ileś lat udoskonalona jeszcze wiedza.
Nie sposób zatem - bez włączenia do kontekstu elementu wiedzy, świadomości W OGÓLE USTALIĆ jakie stany są dostepne danej jednostce, nie wiadomo co ona "może".

Warto chyba jest na to spojrzeć w następującej hierarchii konstrukcji możliwego ujęcia wolności:
Poziom 1. MATERIA NIEOŻYWIONA - podlega ścisłym prawom fizyki, dla niej dostepność stanów, które osiąga jest określona/ograniczona i przewidywalna (przynajmniej w do granicy nieoznaczności kwantowej), a w pewnym stopniu niemal deterministyczna. Materia nieożywiona osiąga różne stany swojego bytowania, jednak odbywa się to SEKWENCYJNIE - czyli np. Ziemia w swoich ruchu orbitalnym przebywa określone miejsca wokół Słońca, zajmuje związane z tym stany, jednak zawsze odbywa się to według PRZEWIDYWALNEGO SCHEMATU. Nie mówimy więc w przypadku ruchu Ziemi o wolności, choć ilość stanów osiąganych może być duża, nawet znacząco większa od tego co może dziać się z istotą świadomą.
Poziom 2. PROCESY CHAOTYCZNE Materia nie jest jednak przewidywalna w swoich zachowaniach. Podobnie z innymi złożonymi układami (np. niektórymi zbudowanymi mechanizmami). Stany nieprzewidywalne przez człowieka, o nieznanych regułach (może ZUPEŁNIE BEZ ŻADNYCH REGUŁ????!!!...) będą na zewnątrz odzwierciedlały się jako procesy chaotyczne. W tym przypadku stany będą osiągane już nie sekwencyjnie - nie bedziemy w stanie ich przewidzieć. Taki układ można uznać za jakąś formę wolności, ale są tez poważne powody, aby nie traktować ich jednak jako wolne w pełnym sensie. Główne powody są językowe, związane z kontekstami użycia słowa wolność - np. jak w przykładach powyżej, czyli np. narkomanem.
Poziom 3. WOLNOŚĆ ISTOT ŚWIADOMYCH. Wolność wyboru, jaką wiążemy z funkcjonowaniem istot świadomych jest szczególną (najwyższą, najpełniejszą) postacią wolności. Pod pewnym względem (zewnętrznie) jest ona podobna do poziomu 2, bo jest w jakimś stopniu nieprzewidywalna zewnętrznie. Jednak ten rodzaj wolności cechuje się właściwościami dość szczególnymi, znacząco odróżniającymi ją od innych rodzajów.
- Brak formalnych, pełnych ograniczeń. Właściwie to nie wiemy do końca jakie stany są dla świadomości dostępne, a jakie nie. Człowiek - budując dzięki wolności swojego umysłu zaawansowane urządzenia - przesunął granice dostępności, penetrowania obszarów w sposób (patrząc np. z perspektywy mieszkańca starożytnego Egiptu) trudny do wyobrażenia, przewidzenia: lata w kosmos, rozmawia na wielkie odległości, zdobywa informacje o zdarzeniach mających miejsce miiiardy lat świetlnych i miliardy lat w czasie od iemi. Gdyby komuś zadano zadanie: określ zasób stanów dostępnych dla świadomości, to byłby w kropce, nie miałby jak tego wykonać. Świadomości nie da się postawić żadnych pełnych granic.
- Połączenie z celowością świadome decyzje róznią się od osiągania stanów w opisanym wyżej poziomie 2 CELOWOŚCIĄ. Choć nieraz zewnętrznie niemożliwe, bądź bardzo trudne jest przewidzenie, który stan zostanie w najbliższym czasie przez świadomość osiągnięty, to jednak celowość owych wyborów nadaje im szczególny rys, niejako PRYWATNE PRAWO, prywatną regułę funkcjonowania. Mamy tu pewną analogię do poziomu 1 - bezwolnej materii, która osiąga stany sekwencyjnie, zgodnie z PRAWAMI fizyki. Celowość niejako "tworzy prawo ad hoc", co powoduje, że stany nie są osiągane chaotycznie, lecz w oparciu o szczególną, właściwą dla danej świadomości (jej rozwoju, wiedzy, innych możliwości) sekwencję.

Można by więc powiedzieć, że sama ilość stanów dostepnych dla układu nie jest wystarczającą miarą "wolności" tego układu. Układ o gigantycznej ilości osiąganych stanów, ale realizowanych deterministycznie, sekwencyjnie, w ogóle nie może być uznany za wolny. Z kolei układ nawet o małej ilości (może tylko kilka) dostępnych stanów, ale cechujący się autonomią w przechodzeniu pomiędzy tymi stanami, będzie wolny. Zatem mielbyśmy tu wniosek, że entropia nie jest poprawną miarą wolności układu. Entropia jakoś buduje wolność, ale jest niewystarczającą wielkością do poprawnego opisu. Choć na pewno - przy niezmienionym mechanizmie osiągania stanów - zmodyfikowanie entropii może być uznane za czynnik wpływający na zmiany wolności. Pojęcie wolność w przedziwny sposób łączy przeciwieństwo schematyczności i braku schematów w przekształceniach. Wolnym niejako jest ten, kto realizuje schemat, odchodząc w ten sposób od bycia chaotycznym, lecz schemat ten musi być... nieschematyczny... bo w ten sposób łamany jest determinizm, który z drugiej strony niszczy wolność.

Emocjonalnie wolność jest odczuciem.
Czujemy się wolni, jeśli mamy możliwość realizowania swoich planów, celów. To poczucie można osiągać różnymi metodami:
- wytyczając cele łatwe do osiągnięcia
- angażując duże środki do osiągnięcia celu
- umiejętnie wpływając na swoje emocje - czyli CIESZĄC SIĘ już z małych osiągnięć, uznając je za swoje.
Poczucie braku wolności z kolei pojawia się gdy nie potrafimy zrealizować celów, które mamy, czyli gdy:
- wytyczamy sobie zbyt trudne cele
- albo słabo się staramy przy realizacji
- albo nie potrafimy emocjonalnie naszym realizacjom nadać odpowiednio dużej wagi, nie czujemy satysfakcji z tego powodu.

Odczuwane poczucie wolności jest w dużym stopniu po prostu odczuciem przyjemności i akceptacji. Jeśli akceptujemy to, co nam zsyła los, to ów stan z automatu staje się naszym "celem", a my czujemy się wolni, bo ów cel osiągnęliśmy. I jest to niezależne od tego, czy to my rzeczywiście coś zrobiliśmy, czy to jest nasz osobisty sukces. Ważne jest samo poczucie.

Tu warto zwrócić uwagę, że typowe jest łączenie poczucia wolności z poczuciem szczęścia. To wydaje się mieć rodowód ewolucyjny - wolność, rozumiana jako możliwość realizowania celów życiowych miała istotny wpływ na przetrwanie, gdyż takie cele jak zdobycie pożywienia, czy rozmnożenie się, wpływały istotnie na rozprzestrzenianie się cech - genów. Więc pewnie jakiś "gen pragnienia wolności" został wmontowany w naszą strukturę. Ten gen musiał działać w oparciu o mechanizm przyjemności (jak wszystko co nas motywuje do ewolucyjnie poprawnych czynności - jedzenie, kopulowanie, bycie w bezpiecznym środowisku itp.). Więc jest nam przyjemnie, gdy czujemy się wolni, czyli gdy mamy w zasięgu to, co nam do zycia potrzebne - mamy albo wolność zjedzenia czegoś, albo wolność połączenia się z wybraną osobą, albo wolność bycia w komfortowych warunkach itp.
Czy jednak na pewno do końca owej wolności pragniemy?...
Są w nas też i antywolnościowe tendencje - szukamy swojej grupy/przywódcy, którym potem winniśmy lojalność, posłuszeństwo; sama wolność zdobycia partnera do spłodzenia/wychowania potomstwa skutkuje na dalszym etapie ograniczeniem swobody życia, bo musimy owym potomstwem/partnerem się zajmować, zważać na jego potrzeby. Tak więc to nasze wrodzone pragnienie wolności jest ogólnie dość chaotyczne, niekonsekwentne, może wręcz sprzeczne. Gdy brak nam wolności jesteśmy nieszczęśliwi, gdy zdobywamy tę wolność na sposób, jaki wmontowała nam ewolucja, pakujemy się w sytuacje, gdzie wolność nam jest zabierana. W efekcie trudno jest nam osiągać stałe szczęście.

Piotr Rokubungi

@ Michał Dyszyński:

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Michałek, wrażliwy jesteś.

Sam kiedyś napisałeś- co prawda raz tylko- że szanujesz mnie trochę za to, że potrafię przyznać się do pomyłek i zmienić pogląd czy nastawienie. Ale nie chce tutaj siebie bronić raczej, bo prawie wszystko, co o mnie napisałeś, to prawda. Ogólnie mało szanuje ludzi, a i sam siebie nie bardzo- przynajmniej dopóki nie posiądę "patentu na wszystko", czy przynajmniej "boskiej wiedzy". Z tego wynika, ze nigdy nie będę się poważnie szanować, a tym samym trudno mi będzie innych. Ale jednak podtrzymuję to, co napisałem w poprzednim tu post'cie i w wielu innych: ludzie od tysięcy lat bełkoczą o sprawach w sumie mało istotnych, i niewiele z tego wynika- dopiero jako taki przyspieszony rozwój nastąpił w ciągu ostatniego stulecia... A ty lubisz to chyba i spośród wielu tutejszych forumowiczów robisz najwięcej zamieszania, powtarzania się, czyli poniekąd bełkotu czasem. Roztrząsasz kwestie dziesiątki razy, i prawie nic z tego nie wynika zazwyczaj. Sorry, ale ja tego nie lubię właśnie. Ja, jeśli już dyskutuję, to o czymś istotnym, co podparte jest latami moich dywagacji, przemyśleń. I fakt, że chciałbym mieć "patent na Prawdę", ale właściwie zdaje sobie sprawę, że nie mam go i mieć nie będę. No, cóż- może mam lekkie rozdwojenie jaźni, bo dwubiegunowość charakteru to na pewno [co nie objawia się jednak- jak na razie- chorobą dwubiegunową afektywną]. Wracając do "bełkotu": Wolę teksty np. wujazboja, które są zazwyczaj dość zwięzłe, a pełne treści o sporym znaczeniu. Lubię też teksty Banjankriego, bo sporo mądrości ze sobą wnoszą- chociaż często bywają zbyt lapidarne, i nieraz trudno go zrozumieć. A w następnej chyba kolejności lubię też twoje teksty, m. in. dlatego, że są dość przemyślane, traktują zazwyczaj o poważnych, istotnych sprawach, i w niemałym stopniu się zgadzam z twymi poglądami- choć występują również poważne różnice. Ale ujmę to tak: streszczaj się, chłopie, bardziej zwięźle i do rzeczy, do wniosków, a nie "rozbabrzesz" temat, jak "baba" przysłowiowa, a potem do niego wracasz; i jeśli w ogóle wysnujesz jakiekolwiek wnioski, to niekiedy rozmaite, nawet sprzeczne ze sobą... Tak "ględzić", to prawie każdy chyba potrafi... Nie wspominając mądrej Krowy. ;-P

P. s.: Raczej staram się nie komentować czegoś, czego nie przeczytałem i choć trochę nie przemyślałem. A to, że czasem wtrącam się w wątek nie czytając prawie w nim postów, to tylko w ten sposób, że odnoszę się jedynie do tytułu wątku.
P. s. 2: To, że bywam dziecinny, to sobie raczej cenię, bo tak się czasem łatwiej żyje- choć czasami też trudniej. W każdym razie mam bardziej właśnie otwarty umysł- jak dziecko, które nie ma "łba zabitego" schematami myślowymi oraz "jedynie słuszną" nauką, ideologią, czy religią.
Ty jesteś facetem dojrzałym, wrażliwym, który sporo wie, sporo czyta, sporo też rozważa. Ale masz tak zapchaną głowę naleciałościami "dorosłych", zasadami, schematami kulturowymi [jak nazywa to czasem Banjankri], ideologią środowiska, wzorcami rozumowania, że nie potrafisz wydobyć się ze spirali przeciwstawnych rozumowań...

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Aj, Michałek, znów się powtarzasz. ;-P

I znów masz w tym sporo racji, ale nie całkowitą. Czytam innych- no, przeważnie- i myślę nad tym, co napisali. W tym wątku też przeczytałem twoje teksty dość wnikliwie i przemyślałem. I nadal większość tego, co potem napisałem podtrzymuję. ;-P

Zrozumiałem twój punk widzenia tych kwestii, ale twoje uzasadnienia są typu "wydaje mi się to, a może bardziej tamto, bo tak mi się różnie wydaje". Nie potrafisz lub/i nie chcesz wyciągać jednoznacznych wniosków i podpierać ich dogłębnie skonfrontowanymi, zweryfikowanymi konkluzjami...
Dobra, idę spać "marudo". ;-P

A tu taki "kawałek" dla ciebie, "na pocieszenie":https://www.youtube.com/watch?v=ThDxjGf2iEc :wink:

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

@ Michał Dyszyński:

Michał Dyszyński

Piotrze. Najpierw pisałeś tak:

Piotr Rokubungi

Nadal trochę źle mnie rozumiesz, Michale. I raczej nie dlatego, że ja coś "pomieszałem" w tym wątku [choć pewnie niekiedy i mi zdarzyło się coś pomieszać].

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

@Michał: Trochę masz rację z tym synkretyzmem u mnie, może więcej, niż trochę. Ale nie ma się czemu raczej dziwić, zważywszy, że moim najważniejszym celem jest odkrycie, sformułowanie "teorii wszystkiego"...