ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Od jakiegoś czasu mój obraz idei wolności woli ewoluuje w stronę wiązania pojęcia wolności z umiejętnością refleksji nad sobą, swoim postępowaniem, uczuciami, reakcjami. W dużym stopniu powiedziałbym więc, że człowiek wolny, to to ktoś, kto WIE DLACZEGO coś robi, umie się (przede wszystkim sam przed sobą) wytłumaczyć z tego, dlaczego coś wybrał tak, a nie inaczej. Jest to zatem człowiek, który relatywnie mało w swoich działaniach zostawia miejsca instynktowym reakcjom, automatyzmowi ocen, konformizmom społecznym.
Przy czym nie chcę jakoś absolutnie dystansować się od automatyczności w działaniu - pewne wyuczone odruchy bywają użyteczne, a nawet niezbędne. Chodzi o to, aby pozbyć automatyzmu, bezmyślnego reagowania tam, gdzie występują "punkty węzłowe" na mapie naszych wyborów. Nie nad wszystkim warto się zastanawiać, nie wszystkiemu warto poświęcać naszą uwagę, wysiłek umysłowy. Znam osobiście efekt pewnego nadmiernego skupienia się na autoanalizie. Gdy przesadzimy w tym względzie, nagle rzeczy mogą stracić w ogóle swój sens, wszystko stanie się pytaniem, wszystko będzie wątpliwe, umysł obudzi się w koszmarze braku stałych punktów odniesienia, bo każda rzecz, odczucie, sugestia - przynajmniej teoretycznie - może zostać zakwestionowana. A niewiele pomaga wtedy skupienie się na naturalności - bo naturalność też nie jest oczywista, zadana z góry, więc sama podlega wątpliwościom. W końcu wystarczy nieraz odrobinę inaczej spojrzeć na sprawę (nawet mimowolnie), a "naturalnym" wyda nam się coś, co wcześniej tak się umysłowi nie prezentowało.

Niestety, z tego mamy też i wniosek, że wolność mocno intelektualna, ekspansywana w stronę odchodzenia od tego, co pierwotne, bywa niebezpieczna. Właściwie to nie wiadomo, czy w ogóle takiej wolności byśmy chcieli - czy mielibyśmy ochotę obudzić się kiedyś z umysłem, który widzi tak wiele możliwości (a z nich rozgałęziające się następne możliwości), jest tak niezależny w osądach, że już niczego w sposób nieświadomy i automatyczny nie wyróżnia. Ów brak mimowolnego wyróżnienia opcji zamienić się może w kompletny brak jakiejś życiowej "strzałki", minimalnej sugestii co dalej robić, po co żyć, czemu poświęcić najbliższe sekundy swojego istnienia. Takie obudzenie się mogłoby być odebrane jako obudzenie się w koszmarze.
Wolność jest darem, ale jakże niebezpiecznym darem.

Dlatego też chyba dobrze się dzieje, że umysł rzucony w ten znany nam świat, ma na starcie wbudowaną całą gamę automatyzmów. Jego wolność początkowo jest naprawdę minimalna - co prawda jest przekonany, że to on wybiera, ale w gruncie rzeczy najczęściej za niego wybierają jego geny, sytuacja w jakiej się znalazł. Niektórzy wręcz są przekonani, że okrągłe 100% w tych wyborach mają geny, warunki, preferencje wynikające z konfiguracji materii. Można tak przyjąć, można uznać, że skoro tak wiele widzimy możliwych powiązań przyczynowo - skutkowych, to wszystko w ogóle jest zdeterminowane. Ale to będzie ZAŁOŻENIE. Nie da się dowieść w ogólności, że to co robimy, jest tylko wynikiem przyczynowo skutkowych zależności. Dlatego od jakiegoś czasu uważam ideę wolności woli za formę POSTULATU, za założenie (niedowodliwe), w ramach którego po prostu się stwierdza, że przyczynowo - skutkowy mechanizm nie wyczerpuje (nie w 100%) w pełni zależności tworzących wybory człowieka.
Przy czym nie wiem, czy ten wpływ wolności jest na poziomie 1%, 10%, czy może nawet tylko 0,00001%. Uważam, że im więcej refleksji włożymy w analizę sytuacji podlegającej wyborowi, im bardziej obudujemy ten wybór w znajomość samego siebie i mechanizmów rządzących światem, tym większy procent wolności udaje się "wyrwać". Ludzie bezrefleksyjni mają ten procencik znikomy, tytani umysłu, woli, samopoznania mają ów procent znacząco większy. Ale żadnych pewnych liczb nie potrafiłbym powiązać z jakimś obiektywizowalnym mechanizmem, uzasadnić je.

Ircia

Moim zdaniem miejscem gdzie może się kryć wolna wola jest możliwość modyfikowania własnych mechanizmów interpretacyjnych wynikająca ze znajomości ich działania, ze świadomości wbudowanych błędów poznawczych, automatyzmów itd, dopóki się nie dostrzega automatyzmów nie ma szans aby je zmodyfikować, przełączać itd

Michał Dyszyński

Banjankri

Michał Dyszyński

Banjankri

A kogo to obchodzi?

Michał Dyszyński

Banjankri

Kogo obchodzi to, że ciebie coś nie interesuje? Po cholerę się wypowiadasz, jak nie masz nic do powiedzenia? Tylko się kompromitujesz. Zresztą, nie wiem czy da się bardziej. Tylko prosty umysł o fanatycznych zapędach może wyznaczać warunki definiowania pojęć w oparciu o swoje chciejstwo. Jeśli coś nie jest fajne, to tego nie akceptuje.

Ircia

Banjankri - co Tobie przeszkadza że ktoś sobie definiuje pojęcia tak aby były dla niego użyteczne?
Kim jesteś? Skoro wiesz to czy serio może Ci coś przeszkadzać? Czy może to przeszkadza tylko pewnemu elementowi iluzji 'ja'?

Michał Dyszyński

Banjankri

Banjankri

Michał Dyszyński

Ircia

Banjankri - ale po co ta równia pochyła ? To że ktoś sobie coś definiuje tak aby było dla niego użyteczne nie oznacza jeszcze tworzenia na tej podstawie ideologii ani tym bardziej wprowadzania jej w życie...
Każda definicja jest iluzją, jest tylko opisem kolejnego symbolu na mapie opisującej terytorium.

Kolejnym problemem jest to że aby coś znaleźć trzeba mniej więcej określić czego się szuka, ten zarys powinno się modyfikować w miarę dostępności danych, ale czy jesteś w stanie w swoim domu znaleźć HGFT? A jeśli założymy że HGFT to coś małego służącego do otwierania drzwi?
Natomiast założenie że to na pewno będzie klucz o konkretnym wyglądzie może być mylące, ale jakąś wizję tego co może te drzwi otwierać warto jednak mieć...

Banjankri

Banjankri

Jeszcze tylko dorzucę:

Michał Dyszyński

Banjankri

Łżesz ponownie! Kłamałeś na temat mojej krytyki twojej definicji, której nigdy nie było. Nic nie zmyślam, odpowiadałem na posta, w którym o swojej definicji nic konkretnego nie napisałeś, a jedynie gdybałeś na temat mojej definicji i mojego podejścia:

Michał Dyszyński

Ircia

Banjankri - jak definiujesz 'ja' ?
Pytam, bo mi też przy zastosowaniu pewnej definicji wychodzi że wolna wola jest złudzeniem, z tym że wówczas 'ja' też jest złudzeniem i jest nim wszystko poza rzeczywistością taką jaka jest...
No i dla porządku - jak definiujesz wolną wolę?

Michał Dyszyński

Banjankri

Michał Dyszyński

Banjankri

Banjankri