ŚFiNiA

Michał Dyszyński · Wysłany: Czw 17:29, 26 Mar 2009 Temat postu: Wiara, a uczciwość intelektualna

Chciałbym poruszyć temat dość kluczowy i na swój sposób drażliwy - o zależność pomiędzy wiarą, przekonaniem, a uczciwością bezstronnego spojrzenia na rzeczy.

Każdy chyba dostrzega tu jakąś postać przeciwieństwa - jeżeli jestem o czymś mocno przekonany, to raczej mam małą ochotę uznawać pogląd niezgodny z moim aktualnym. Z drugiej strony większość z nas ceni obiektywizm, bezstronność, które nakazują spoglądać na każdy nowy problem, zagadnienie bez uprzedzeń. Tylko w takim przypadku mamy szansę dostrzec te elementy, które filtr naszych - odgórnie założonych - oczekiwań chętnie pomija.
Wydaje mi się jednak oczywiste, że trudno jest żyć będąc absolutnie obiektywnym. Zarówno dziedzictwo ewolucyjne narzuca nam różne formy obrony status quo (przywiązania do rodziny, grupy, narodu), jak też i prosta obserwacja dowodzą, że naprawdę dochodzą do czegoś tylko ci, co są naprawdę uparci i dążą do celu wbrew przeciwnościom. Zbyt obiektywni zwykle gdzieś zostają na którymś z pośrednich etapów, bo wiele dylematów okazuje się trudnych do rozstrzygnięcia (przynajmniej na określonym etapie) inaczej, jak poprzez arbitralną decyzję podążania do celu, nawet wbrew - tymczasowo dominującym - okolicznościom. Dlatego nawet kiedyś spotkałem się z poglądem, że w zdobywaniu tego świata zbytnia mądrość jest wręcz szkodliwa i do podium dochodzą częściej ignoranci, którzy są w stanie celom - obiektywnie dość dyskusyjnym - nadać status wartości wyjątkowej, takiej dla której warto wręcz poświęcić życie.
Z drugiej strony, po latach, duża część owych "wielkich osiągnięć" okazuje się pozorna - tzn. np. przekonujemy się, że nasze laury uzyskaliśmy kosztem przyjaźni, życia osobistego, że później przychodzi nam spędzać lata w poczuciu osamotnienia. Poczuciu, co do którego - sami musimy przyznać - nie ma co udawać, że jest niezasłużone. Po prostu - zawsze jest coś za coś - jak się poświęci pewne sfery życia na korzyść innych, to gdy to ostatnie traci ważność, zostajemy na lodzie.

Ja chciałbym jednak tutaj nie ględzić, o potrzebie "bycia rozważnym w życiu", ale postawić problem ogólniej:
CZYM RÓŻNI SIĘ SENSOWNA WIARA/MOCNE ŻYCIOWE PRZEKONANIE W JAKIEJŚ SPRAWIE OD GŁUPIEGO FANATYZMU I POSTAWY "PO TRUPACH DO CELU"?...

Tu chcę zastrzec, że termin "wiara" ma w tym tekście znaczenie bardziej ogólne niż religijne - odnosi się do postawy, gdy bronimy jakiegoś przekonania zbliżając się wyraźnie do obszaru, w którym okoliczności wyraźnie sugerują nam potrzebę zmiany.

Problem jest o tyle złożony, że można znaleźć przykłady zarówno na to, że warto jest zmieniać poglądy odpowiednio szybko (gdy pojawiają się pierwsze symptomy, że stare podejście może być błędne), jak tez i na to, ze upór w obstawaniu przy swoim ostatecznie przynosi sukces. I to sukces naprawdę spektakularny. Gdyby Mikołaj Kopernik był mniej uparty i nie działał na przekór niemal wszystkim mędrcom tamtych czasów, to jego imię nie znaczyłoby dzisiaj nic, gdyby Aleksander Macedoński był spolegliwy i miły dla otoczenia, to co prawda nie skrzywdziłby tylu osób, ale tez i pozostałby nieznany.
Trochę jednak stawiam to pytanie w kontekście innego wątku: "co skłoniłoby ateistę do zmiany jego poglądu?". Podobne pytanie można by zadać teiście. I w trzymaniu się swojego zdania oba te przeciwstawne poglądy posiadają silny element wiary - przekonania, że mój pogląd jest bardziej sensowny.

Wg mnie osią pytań o zmianę poglądu w tej kwestii jest problem: jeżeli zrezygnuję ze swojego przekonania w jakimś aspekcie, to na ile będą musiał w ogóle przebudować całe swoje spojrzenie na świat?...
Przykładowo ateista może pomyśleć tak: trzymam się swojej niewiary w Boga, bo gdybym odstąpił od wymogu naukowej weryfikacji wszystkiego, to byłbym bezbronny wobec zarzutu, że powinienem uwierzyć w krasnoludki. A dzięki sceptycyzmowi staję się wolny od konieczności wierzenia każdemu, kto wystarczająco głośno przekonuje. Z drugiej strony, ateista który zdecydował się na daleko posuniętą formę "racjonalizmu" (tutaj rozumianego właśnie jako oczekiwania jak najściślejszych rozumowych dowodów na wszystko) prędzej czy później stanie w obliczu decyzji, co do których przesłanki będą słabe. Będzie musiał zdecydować się na jakąś opcję bez dobrych kryteriów. Poza tym pojawia się kolejny problem:
na ile w ogóle mam ochotę przyjrzeć się poglądom przeciwnym do mojego?
Tutaj przekonanie, ze trzeba być "racjonalnym" dość łatwo może zaprowadzić do sądzenia po poozorach - tzn. bez sprawdzenia istoty sprawy, a jedynie wg szyldu, który danej sprawie przyczepiony zostanie przez (nie zawsze uczciwe i rozsądne) otoczenie. Z kolei samodzielne sprawdzanie wszystkiego też jest mało praktyczną postawą, wszak nikt nie jest w stanie powtórzyć każdej drogi myślowej, jaką kierowali się inni ludzie optujący za określonym wyborami.
kiedy więc wiara/przekonanie staje się nieuczciwe intelektualnie?...
Wg mnie na pewno w momencie, gdy sądząc szybko po prostych pozorach, nie dajemy sobie nawet minimalnej szansy na zapoznanie się z podejściem niezgodnym z naszym aktualnym.
Życie dowodzi, że łatwo można wpaść w pułapkę - czy to w zbyt łatwym utwierdzaniu się we własnych poglądach, czy też (jak w przypadku wielu poprawności politycznych) w jego zaprzeczaniu. Gdzie byłby tu ów zdrowy rozsądek?...

Jacol

Michał Dyszyński

Jacol · Wysłany: Pią 7:46, 27 Mar 2009 Temat postu:

Najuczciwsze intelektualnie jest trwanie w niepewności co do własnych poglądów. Ale to bardzo niewygodna pozycja.

Michał Dyszyński · Wysłany: Pią 9:15, 27 Mar 2009 Temat postu:

Jacol · Wysłany: Pią 9:48, 27 Mar 2009 Temat postu:

Hanah · Wysłany: Pią 18:13, 27 Mar 2009 Temat postu:

Michał Dyszyński napisał:

Michał Dyszyński · Wysłany: Pią 22:17, 27 Mar 2009 Temat postu:

Hanah · Wysłany: Pią 22:49, 27 Mar 2009 Temat postu:

Michał Dyszyński napisał:

malachi · Dołączył: 31 Mar 2008 Posty: 472 Przeczytał: 0 tematów

kryzys światopoglądowy?
czemu w rozważaniach nie ma nic o agnostycyzmie, jedynym uczciwym intelektualnie sposobem patrzenia, i nie za bardzo też rozumiem czemu to wiara ma spełniać jakieś wymogi zdrowego rozsądku, intelektu, itd.

Hanah · Wysłany: Sob 13:09, 28 Mar 2009 Temat postu:

Malachi każdy jest panem swojego świata. I to on ostatecznie decyduje co uzna za prawdę a co nie. To on decyduje co dla niego ma większą wartość i co ceni wyżej. I paradoksalnie osoba wierząca w swojego Boga zgodnie ze swoimi przekonaniami, będzie np potępiała, i gardziła inną osobą, bo ta w jakiś sposób, określony w dogmatach lub przykazaniach, przekracza normy postepowania czy myślenia. I dla porównania osoba calkowicie niewierząca w Boga ale pragnąca kierować się najszczytniejszymi ideami, widząca, że drugi człowiek jest wszystkim co jest w stanie poznać a w związku z tym szanująca go bardziej niz opisywany pierwszy wierzący. Moze przez swoje starania polepszania wzajemnych relacji uczynić więcej. Nadal jednak jeżeli potępia tego wierzącego staje się tylko drugą stroną medalu. Kimś kto jest przeciwieństwem pierwszego. A mnie się wydaje; że obiektywizm powstaje właśnie wtedy gdy dwa przeciwieństwa się znoszą wytwarzając jeden wspólny kierunek. Choc niestety częściej jest tak, że nie można wielu spraw połączyć i zmuszeni jesteśmy wybierać : albo, albo.

Michał Dyszyński · Wysłany: Sob 16:54, 28 Mar 2009 Temat postu:

wujzboj · Wysłany: Nie 1:26, 29 Mar 2009 Temat postu:

bol999 · Wysłany: Nie 6:50, 29 Mar 2009 Temat postu:

wujzboj

Eremita · Wysłany: Nie 12:28, 29 Mar 2009 Temat postu:

bolo, zupełnie nie na temat

, czy to było uczciwe intelekualnie ;P

A co do tematu wątku, myślę że dla naszego właściwego funkcjonowania jakieś poglądy musimy posiadać, bo nieustanne wątpienie jest zgubne, czyli nieuczciwe względem intelektu. Z drugiej strony trzeba uczciwie mieć na uwadze, że nasz pogląd nie jest lepszy od innych (nie wszystkich)

Myślę więc, że uczciwie bedzie nie być fanatycznym.

Michał Dyszyński · Wysłany: Nie 18:08, 29 Mar 2009 Temat postu:

Hanah · Wysłany: Nie 22:33, 29 Mar 2009 Temat postu:

Michał Dyszyński napisał:

bol999 · Wysłany: Pon 0:30, 30 Mar 2009 Temat postu:

Michał Dyszyński

bol999 · Wysłany: Pon 2:51, 30 Mar 2009 Temat postu:

Hanah
bol999 napisał:

Hanah · Wysłany: Pon 13:13, 30 Mar 2009 Temat postu:

Dzięki Bolo999 :brawo:

Wiedziałam, że na Ciebie można liczyć, że jak się gdzieś pomylę w myśleniu to mi to wykażesz

Jednak dla ścisłości, chętnie bym się dowiedziała z jakiej to części jest cytowany urywek. Ponieważ może dotyczyć czasów bardzo dawnych, a realia jednak się zmieniają.

bol999 · Wysłany: Pon 13:19, 30 Mar 2009 Temat postu:

Hanah .

Michał Dyszyński · Wysłany: Pon 16:59, 30 Mar 2009 Temat postu:

wujzboj · Wysłany: Pon 17:02, 30 Mar 2009 Temat postu:

Ja też postrzegam to jako receptę na zdrowy rozsądek.

Michał Dyszyński · Wysłany: Pon 17:17, 30 Mar 2009 Temat postu:

Jacol · Wysłany: Wto 13:18, 31 Mar 2009 Temat postu:

Zastanawiam się jak światopogląd wpływa na nasze zachowanie. Czy nasze przekonania nie są li tylko racjonalizacją naszych emocjonalnie motywowanych wyborów. Czy światopogląd nie służy do niczego innego niż tylko do bezowocnych dyskusji z innymi na tematy nie mające związku z naszymi codziennymi wyborami. Ot tam takie filozofowanie sobie. Ludzie o różnorodnych swiatopoglądach i ludzie bez ugrunowanego światoglądu moga być dobrzy albo źli. Część światopoglądów jest zła z definicji, ale ich wyznawcy wybierają sobie taki, a nie inny światopogląd, aby uzasadnić własną nienawiść do innych motywaną na przykład lękiem, który nijak ma się do światopogladu, a wynika z historii życia jednostek i całych grup, a nawet nacji.
Jeżeli moja teza jest słuszna, to problem postawiony przez Michała Dyszyńskiego należało by postwić w kontekście czy komformizm popłaca, czy tez opłaca się byc nonkonformistą.
Uczciwość intelektualna nie jest cechą docenianą społecznie bo wiąże się z nonkonformizmem. Tacy ludzie burzą święty spokój ogółu.
Konformiści i pochlebcy są lubiani i doceniani gdyż utrzymuja nas w miłym zakłamaniu.
A podstawowe zakłamanie jakie możemy sobie zafundować, to przekonanie, że Rzeczywistość jest zgodna z naszymi przekonaniami.
Żyć uczciwie, to żyć w niepewności...