ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Pewnie paru mądrych ludzi już nad tym myślało, ale dzisiaj przyszła mi do głowy dość prosta zasada, która odróżnia dyskusję intelektualnie poprawną od oszołomskiego mataczenia i bezwstydnej agitacji zamiast gry argumentów. Ta zasada (nie jedyna oczywiście, ale chyba znacząca) oparta jest o - na początek ogólnie sformułowaną - IDEĘ POPRZECZKI DLA ARGUMENTÓW.
W dyskusji poprawnej poprzeczka znajduje się na stałym poziomie, jest taka sama dla obu stron dyskusji.
W dyskusji skupionej na manipulacji rzecz toczy się nie tyle o ukazywanie argumentów, które jednolita poprzeczkę pokonują, co o manipulowanie samą poprzeczką!
Manipulant dyskusyjny wysiłek wkłada przede wszystkim to, aby - zamiast równych standardów - wywalczyć sobie standardy maksymalnie dla siebie wygodne, przy jednoczesnym możliwie największym utrudnieniu dla przeciwnika.
Manipulant nie lubi dyskusji o ogólnych zasadach, prowadzących do niezależnego od intencji stron, formułowania standardów dyskusji, lecz jak najszybciej wchodzi w omawianie szczegółów w oparciu o te standardy, które sam chce stosować. W tym bryluje, że FORSUJE SWOJE, zamiast DOGADYWAĆ OGÓLNE.
Natomiast dobra dyskusja ta taka, że dopiero mając wspólny, obiektywny, bezstronny standard, oceniamy tym standardem argument OBU STRON; oceniamy je bez życzeniowych preferencji.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Tak teraz mi przyszło do głowy, że owa "poprzeczka" - wymaganie względem uzasadnień dla stwierdzeń, sama jest FORMĄ BYTU MYŚLOWEGO - ZASADĄ. To wyjaśnia dlaczego poprzeczka nie może skakać. Skacząca poprzeczka bowiem...
nie jest tak naprawdę poprzeczką!
Jeśli ktoś w dyskusji stawia inne wymogi sobie, a inne drugiemu dyskutantowi, to znaczy, że NIE STAWIA KONKRETNYCH WYMAGAŃ.

Można to porównać do jakiejś normy w technice. Jeśli coś ma być "normą", to ma obowiązywać. "Obowiązywanie" zaś polega na tym, że bierzemy daną normą i NIE PYTAJĄC O INNE ASPEKTY SPRAWY stosujemy literalnie - stosujemy "jak w normie stoi". Jeśli ktoś stosuje coś innego, niż jest to w normie to...
nie stosuje normy! Czyli oznacza to, że tak po prostu "wziął i anulował" normę, zastępując ją SUBIEKTYWNĄ OPINIĄ.
Bo to z kolei na tym polega idea subiektywnej opinii, że pochodzi ona z umysłu konkretnej osoby oceniającej, nie przejmującej się specjalnie obiektywnymi kryteriami, czy innej postaci obowiązkiem przestrzegania czegoś tam zewnętrznego.

W dyskusjach to się ludziom często myli - subiektywne ocenianie z zastosowaniem obiektywnego kryterium. Obiektywne kryterium musi być STAŁE, nie skacze mu poprzeczka, powinno też być jakoś OKREŚLONE I JEDNAKOWO ROZUMIANE przez strony. Jeśli nie mamy tej wspólnoty w rozumieniu, traktowaniu danego kryterium, to automatycznie ocena staje się subiektywna. Z definicji.

Michał Dyszyński