ŚFiNiA

Michał Dyszyński

W dyskusji, w życiu w polityce, ale i nauce, czy filozofii kluczowym pytaniem jest: KTO MA RACJĘ?
- Dalej z odpowiedzi na to pytanie wyniknąć miałby wniosek: ten kto ma rację, powinien zarządzić co i jak, być władcą, niech weźmie wszystko. Czy na jednak pewno?
Wydaje mi się, że takie rozumowanie niewątpliwie przyświeca politykom. Choć akurat w Polsce niektóre ugrupowania polityczne doprowadzają je niemal do skrajności - jeśli mam rację, to powinienem teraz wszystko w całym kraju zrobić po swojemu. Logiczne, czyż nie?...
No bo w przeciwnym wypadku kto miałby w takim razie ustalać reguły gry - ten kto racji nie ma?...

A jednak...
A jednak życie pokazuje, że NAWET MAJĄC RACJĘ (!) dobrze jest respektować przynajmniej część praw tych, którzy racji nie mają. To się części ludzi w głowie nie mieści - bo uważają, że racja jest zawsze jedna, oczywista, a do tego jasno przypisana do właściciela. Jak ktoś ma rację, to znaczy, że prawda jest po jego stronie, a słuszność za tą prawdą...
Problem w tym, że to tak nie działa. Posiadanie absolutnej racji jest złudzeniem umysłu.
Bo
1. nawet jeśli w jakimś aspekcie coś się naszego absolutnie sprawdziło, to nie mamy już gwarancji, że w przypadku nawet bardzo, bardzo podobnym nie zachodzi różnica, która powoduje, że tutaj będzie rządziła reguła odmienna.
2. przecież ci, którzy są przeciw nam, mają odwrotne do naszych zdania, najczęściej... też są (nie mniej niż my) przekonani, że mają rację. A mogło się zdarzyć, że to my - zamiast nich - znaleźlibyśmy się po stronie mniejszości, nie bylibyśmy w stanie owej racji przeforsować. Czyli przekonanie o tym, że siła, władza jaką zdobyliśmy upoważnia nas do brania wszystkiego, skutkuje tym, że... ABSOLUTNIE BEZ SZEMRANIA POWINNIŚMY SIĘ ZGODZIĆ Z SZYKANAMI WOBEC NAS, GDY ROLE SIĘ ODWRÓCĄ. Jeśli zaś startowaliśmy z poziomu niedocenianych, to znaczyłoby, że wtedy nie mieliśmy racji - bo wtedy opcja przeciwna miała siłę i władzę. Skoro wtedy nie mieliśmy racji, to dlaczego utrzymujemy, iz teraz ona do nas przeszła?...
3. absolutną prawdziwość można sprowadzić jedynie to stwierdzeń tautologicznych. Wszystko to, co opiera się o dane ze świata, statystyczne, zawsze będzie w sobie zawierało wątpliwość. Więc nie możemy być absolutnie pewni, że ową rację mamy.

Dlatego, nawet mając rację, należałoby oddawać część władzy, prerogatyw innym. To jest taki dobry obyczaj, który sam często okazuje się być większą racją, niż jakakolwiek z tych konkurujących ze sobą racji.
Zasada "zwycięzca bierze wszystko" jest prawem tyranii. Zwycięzca oświecony, nie tyran, SAM PRZYGOTOWUJE miejsce dla swoich przeciwników. I to godne, uczciwie oddane miejsce, gdzie owi przeciwnicy realnie będą mieli wpływ na życie (choć może nie w tak dużym stopniu jak zwycięzca). To się jednak tyczy tylko władzy oświeconej i umysłów oświeconych. Tzn. tyczy się nie tylko władzy, ale i rozumowania w ogóle. Bo także na gruncie czystej wiedzy i zrozumienia, gdy przyjdzie do jakiegoś wielkiego tryumfu, pierwszym co należałoby zrobić, to zacząć się przygotowywać, przewidywać sytuacje, gdy okoliczności się zmienią, a nasza prawda upadnie, albo przynajmniej zostanie jakoś zmarginalizowana, umniejszona. Inaczej byłaby stagnacja i upadek. I w ogóle byłoby nudno.

Ircia

Co świadczy o tym że mam rację? Gdy np przewiduję przyszłość i moja przepowiednia się sprawdza mogę uznać że ją miałam, ale właśnie - miałam, już jej nie mam...
Racja obejmująca coś subiektywnego jest w ogóle nic nie warta, taką racje może ktoś potwierdzać albo negować ale z faktami nie ma to nic wspólnego. W jakich zakresach spraw pojęcie posiadania racji ma jakikolwiek sens?
Moim zdaniem znając różnorodność racji i poglądów można dopiero coś ustalić, a to czy racja była moja czy kogoś co to za różnica, ważne aby mieć jak najpełniejszy obraz sytuacji i odpowiednio do tego działać. Bardziej chodzi o możliwość weryfikowania racji niż o samą rację.

Michał Dyszyński

Ircia

Tak sobie myślę, czy w ogóle są jakieś racje obiektywne? Prawda obiektywna i owszem ,ale może racje mogą być tylko subiektywne, z tym że można je zweryfikować przy pomocy innych subiektywnych racji tak aby zbliżyć się do obiektywnej prawdy....

Michał Dyszyński

Ircia

Jak sądzisz czy istnieje prawda obiektywna, taki stan faktyczny niezależny od tego czy i jak jest opisywany?

Irbisol

To dobry moment na wskazanie, czym np. NIE jest demokracja.
Demokracja nie powinna być dyktaturą większości.
Tzn. nie powinno być tak, że 51% głosujących bezwzględnie narzuca reszcie swoje "racje".

Co do prawdy obiektywnej - oczywiście że ona istnieje.
Tylko że polega ona również na tym, że subiektywnie każdy ma inne zdanie.

Michał Dyszyński

Irbisol

Michał Dyszyński

Dyskurs

Ircia

A może prawda obiektywna = rzeczywistość taka jaka naprawdę jest, oczywiście wówczas nie jest to prawda absolutna bo rzeczywistość jest dynamiczna.
Ludzkie poglądy to nie prawda, a tylko ludzkie poglądy, sądzimy/ustaliliśmy że 2+2=4, ale jak się dogadamy i zaczniemy inaczej zapisywać i nazywać byty matematyczne to taki zapis może już nie być prawdziwy, prawdziwy jest i będzie na poziomie bytów matematycznych nie nazwanych i nie zapisanych, każde nazwanie to już kreacja czegoś co ma prawdę opisywać i przekazywać ale mapa to nie terytorium...

Michał Dyszyński

Ircia

Masz rację, o najmniejszym aspekcie rzeczywistości da się powiedzieć nieskończoną ilość subiektywnych prawd/stwierdzeń.
Ale rzeczywistość sama w sobie jest w pełni prawdziwa, moim zdaniem jedyną obiektywną prawdą jest rzeczywistość taka jaka jest, każdy jej opis nawet jeśli jest bardzo blisko tej prawdy to nią nie jest, jest prawdą ale subiektywną.
Nasze subiektywne stwierdzenia uważamy za prawdziwe gdy są zgodne z rzeczywistością, a nieprawdziwe gdy się z tą najwyższą prawdą nie zgadzają.

Dlatego uważam że obiektywna prawda jest tożsama z rzeczywistością, a prawdy subiektywne mają tą rzeczywistość jak najwierniej opisywać.

Michał Dyszyński

Ircia

Dokładnie, nie ma opcji aby poznać rzeczywistość taką jaka jest, bo poznajemy ją subiektywnie, o dostępie do prawdy obiektywnej nie ma mowy, nie ma opcji aby w pełni ją opisać bo mapa to nie terytorium i żaden opis nie odda go w pełni, a mapa jest na tyle prawdziwa na ile odpowiada potrzebom odbiorców i w tym zakresie pokrywa się z rzeczywistością, dlatego też to co dla jednego będzie prawdziwe i zgodne z rzeczywistością, na poziomie innych oczekiwań okaże się niewystarczające i dla innego odbiorcy będzie nieprawdziwe.
O tyle o prawdzie obiektywnej możemy sobie rozmawiać ,ale w praktyce i tak nie mamy do niej dostępu, bo jedyną prawdą obiektywną jest rzeczywistość taka jaka jest, a nasz odbiór jej za pomocą zmysłów jest już czymś subiektywnym, to już mapa a nie terytorium...

Michał Dyszyński

Ircia

To że jesteśmy integralną częścią rzeczywistości jest oczywiste i nawet jeśli moglibyśmy zbadać rzeczywistość jaka nastała przy próbie naszego zbadania nadal będzie to rzeczywistość, bo jej cechą jest zmienność i dynamika.

Nie wiem czy coś czego nie daje się zakomunikować zasługuje na miano prawdy, ale innej prawdy obiektywnej nie dostrzegam, każdy opis , każde jej postrzeganie z jakiejś perspektywy będzie już prawdą subiektywną.
Nie twierdzę że prawdy subiektywne są gorsze od obiektywnej, problem z nimi jest właśnie taki że jest ich wiele i wywodzą się z niepoznawalnej prawdy obiektywnej i są prawdami tylko jeśli pozostają w zgodności z nią...

Irbisol

Michał Dyszyński

Irbisol

Michał Dyszyński

Ircia

Ja po prostu uznałam że arbitralnie przyjmuję pewne założenia i jednym z nich jest że istnieje obiektywna rzeczywistość fizyczna i jest ona absolutną prawdą z tym że nie ma możliwości aby poznać ją taką jaka jest, bo poznajemy ją tylko przez system filtrów. Odnośnie obiektywnego istnienia innych rzeczywistości ,które są absolutnymi prawdami jestem na etapie : nie wiem, ale bardziej wydaje mi się że np byty matematyczne ( nie mówię o ich symbolach) też są prawdziwe i istnieją niezależnie od tego czy ktoś je zna czy nie... Aczkolwiek tak czy inaczej to tylko moje założenia, z których mogę zrezygnować jeśli uznam że jest to sensowniejsze rozwiązanie. Więc jakkolwiek głupio to brzmi w tym układzie istnienie prawdy absolutnej jest moim założeniem/konceptem, którego nijak nie potwierdzę ani nijak nie obalę, ale uznanie że jej nie ma psuje mi model rzeczywistości, bo nagle czego to niby miały być model? A tak mogę powiedzieć że to model który ma możliwie jak najdokładniej odzwierciedlać obiektywną rzeczywistość, która jest absolutnie prawdziwa niezależnie od tego jak kto ją sobie modeluje i czy to robi.

Michał Dyszyński

Ircia

Ok, czyli wychodzi na to że myślimy o tym samym tylko inaczej to opisujemy, ja pisząc że rzeczywistość jest jedyną prawdą absolutną mam na myśli właśnie że jest ona nie poznawalna w pełni a każdy jej opis już nie jest prawdą absolutną a subiektywną.
Ty rezerwujesz słowo prawda dla tego co jest komunikowalne czyli mojej prawdy subiektywniej.

To coś jakby wiele osób opisywało ten sam przedmiot, tylko każdy opisał go w sposób adekwatny do środowiska w jakim się obraca.
Kiedyś robiliśmy taki eksperyment że poszukaliśmy bardzo różnorodnej grupy osób , każdy dostał ten sam abstrakcyjny rysunek i miał go opisać słownie, opisy trafiły do pozostałych osób które na jego podstawie miały zrobić swoje rysunki. Tylko jedna osoba w jednym przypadku połapała się że chodzi o ten sam rysunek który ona opisywała. A dotyczyło to mimo wszystko czegoś będącego w zasięgu naszego poznania, dostrzegalnego zmysłami.

Może tak jak z bytami matematycznymi,które można opisywać używając różnych symboli i systemów, ale odnoszą się do tego samego, nie ważne czy napiszę 2+2=4 i przeczytam to po polsku a ktoś napisze II +II= IV i przeczyta to po łacinie, ktoś inny zrobi to w systemie dwójkowym czy majańskim - nie zrozumiemy się i nawet moglibyśmy się pokłócić kto ma rację, bo każdy byłby pewny swojej i miałby rację, bo i to i to odnosi się do tego samego. W przypadku sporu matematycznego wystarczyłoby aby każdy ułożył po 2 dowolne przedmioty wskazał na nie wyjaśnił symbol jakiego używa, potem wziął drugi taki zestaw i dodał je i każdy buchnąłby śmiechem w obliczu wcześniejszego sporu. Ze sferą duchową, sferą idei nie mamy na czym tego materialnie przedstawić, ale na szczęście ktoś tu robi na tyle dokładne opisy że można do tego dojść

Na marginesie a co jeśli to zjawisko występuje w przypadku religii? i innych kwestii? Odnosimy się do tego samego ( do rzeczywistości takiej jaka jest) ale tak różnie ją opisujemy że trudno nam to zrozumieć, bo każdy opis jest uproszczony i akcentuje inne kwestie, a sama rzeczywistość wymyka się opisom.