ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Jestem idealistą. Ściślej, może nie spełniam wymogów każdego możliwego do pomyślenia idealizmu, jednak jestem idealistą w tym znaczeniu, że "świat sam w sobie" traktuję jako niedostępny bezpośrednio, zaś moje poznanie tego świata jest zawsze pośrednie, zawsze przez umysł. I ten umysł najwięcej o kształcie tego, co traktuję za wiedzę, zadecydował.
Z drugiej strony jednak uważam, że coś zewnętrznego wobec umysłu musi być. Nie jestem solipsystą, nie uważam, abym w całości ja sam generował te bodźce, doznania, jakie odczuwam. Myśli o tych doznaniach generuję mocą swojej woli i cechami umysłu, jednak sam impuls do generowania tych myśli przychodzi mi jakoś z zewnątrz. Zatem twierdzę, że ISTNIEJE ZEWNĘTRZE w stosunku do umysłu.
Realiści na tym etapie, na nieznanej mi zasadzie, uznają, iż poznają owo zewnętrze jako takie - samo w sobie, a do tego, że rzeczy, które im się jawią (wyodrębnienia bytów z magmy doznań) są już tymi docelowymi rzeczami samym w sobie. Ja uważam takie mniemania za nieuzasadnione. Droga od doznań do rzeczy samych sobie, do świata samego w sobie, do istnień samych w sobie jest wg mnie wieloetapowa, kręta, najeżona pułapkami, błędami, zmianami w konstatacjach co tak naprawdę jest tym, co istnieje. I wcale nie zakładam, że na końcu owej drogi znajdę coś, do czego będzie pasowało określenie "rzecz". Może to nie będzie żadna rzecz, tylko jakaś forma procedury matematycznej, może to będzie efekt działania jakiegoś generatora, działającego na podobieństwo komputera wyświetlającego świat gry wideo. Może tak będzie, a może nie. Teraz tego nie zamierzam przesądzać, ani nic twierdzić w tym względzie.
Przyjmuję jednak, że moje poznanie w sposób naturalny zmierza do WYODRĘBNIANIA OBIEKTÓW. Staram się ROZGRANICZAĆ aspekty doznań tak, tworzyć z nich swego rodzaju "klocki", nadawać im indywidualność, odrębność od innych klocków - składników rzeczywistości. Tak działa - właściwie mimowolnie - moje percepcja, działa KURSEM NA WYODRĘBNIANIE.
Zdaję sobie jednak sprawę, że ów kurs na wyodrębnianie, obiektowanie rzeczywistości jest przede wszystkim METODOLOGIĄ mojego przetwarzania informacji. Świat nie jest zbiorem absolutnie niezależnych, odizolowanych bytów, lecz jakimś przelewaniem się wzajemnych tych dwóch przeciwnych aspektów
- jedności
- indywidualności.
Patrząc z jednej strony, świat jest bardziej jednością. Patrząc z innej strony, jest bardziej zbiorem indywiduów. W sumie jest i tak, i taki jednocześnie.

Realizm jest w moim przekonaniu poglądem, który ucieleśnia ową wrodzoną intuicję poznawczą - intuicję zamykania sobie rozumienia tego świata w obiekty, "klocki", odrębności. Umysł nie jest w stanie poradzić sobie ze światem jako całością. Nie radzi sobie z tym, bo nie ma do całości ani dostępu, ani też mocy przerobowych, aby całością (potencjalnie nieskończoną ilością informacji) zarządzać. Musi więc DOKONAĆ REDUKCJI, czyli coś zaniedbać, a coś uznać za pewne i wyodrębnione, nawet jeśli wcale do końca pewne nie jest, ani nawet jeśli owo wyodrębnienie z tła nie jest wcale precyzyjne. Ale umysł nie ma wyjścia, bo jest za słaby, zbyt niedoskonały, aby zarządzać wszystkim, aby pojmować rzeczywistość samą w sobie w całości jej aspektów. Dlatego umysł zakreśla granice dla bytów, POSZUKUJE ODRĘBNOŚCI I ROZGRANICZEŃ, próbuje zamknąć te przytłaczające swoją złożonością emanacje świata, w dające się zarządzać jednostki. Potem próbuje temu zamknięciu rzeczy w jednostki przypisać atrybut realności, jest przekonany, że taki świat postrzegany w jednostkowości, pokawałkowany jest tym właściwym światem.
Ja uważam jednak, że owa tendencja do kawałkowania, wyodrębniania, obiektowania jest bardziej potrzebą i funkcją samego umysłu, niż natywną cechą rzeczywistości. Rzeczywistość oczywiście nie jest całkowicie płaska, ona ma swoje "zgęszczenia i rozrzedzenia", coś zaostrza, a coś wypłaszcza. Więc od rzeczywistość jakiś impuls do owego obiektowania jej obrazów przez umysł dostarcza, sugeruje wyodrębniać coś bardziej, a nie wyodrębniać w innym przypadku.
Gdy idziemy plażą, albo jeszcze lepiej przez piaszczystą pustynię płaską w tym miejscu (bez wydm), to mamy wrażenie, że w ogóle "jest płasko", mamy wrażenie, że oto "rzeczywistość sama okazuje się płaska". Jednak tak naprawdę płaskość jest EFEKTEM WYBORU PERSPEKTYWY. Bo gdybyśmy się schylili, wyciągnęli szkło powiększające, to ujrzelibyśmy niezliczoną ilość ziarenek piasku. Każde ziarenko piasku jest małym obiektem, jest indywidualnością. W tej perspektywie patrzenia przez lupę będziemy więc mieli dokładnie przeciwną, niż płaska, percepcję owej pustyni - będziemy mieli percepcję jako wielość malutkich obiektów, osobnych indywidualności.
Zatem TO UMYSŁ ZADECYDOWAŁ, która perspektywa go aktualnie interesuje. Pustynia nie jest "w swojej istocie" ani płaska, jednolita, ani istotowo pokawałkowana, lecz jawi się nam albo taką, albo taką, w zależności od tego, jaką perspektywę wybierzemy.
Nasz umysł funkcjonuje w trybie poszukiwania indywidualności, kawałkowania i zamykania sobie w obiekty aspektów doznawanego świata. Ta metodologia oglądu rzeczywistości może być określona mianem "realizmu metodologicznego". Dlatego "realizmu", że właśnie taką intuicję posiada metafizyka realizmu - intuicję "posiadania rzeczy". Więc nasz umysł, kierując się tą intuicją, będzie próbował "posiadać rzeczy w swojej przestrzeni", będzie kawałkował, wyodrębniał byty. Jednak naiwnością jest przekonanie, że ta właściwość umysłu jest efektem jakiejś absolutnej natury rzeczywistości.
Jaka jest rzeczywistość?
- Oczywiście nie jest zaprzeczeniem tej tendencji wyodrębniania. Uważam, że NIE jest płaska, jednolita. Ale nie jest też jakoś idealnie pokawałkowana w odrębne byty. Jest ZŁOŻONA.

towarzyski.pelikan

Wielość perspektyw wskazuje na realne istnienie indywiduuów. A ta jedność, o której piszesz, przebija przez te indywidua, jest to jedność w wielości, nie znosi, nie neguje istnienia indywiduów.

Jedność to Miłość. A czym jest miłość bez osób, pomiędzy którymi zachodzi?

Kto neguje istnienie indywiduów, neguje istnienie jedności, kto uznaje istnienie indywiduów, uznaje istnienie jedności.

W chrześcijaństwie nawet sama jedność jest indywiduum, jest osobą.

A miłość pomiędzy Bogiem i człowiekiem to relacja pomiędzy jednością a jednostką.

Dyskurs

Michał Dyszyński