ŚFiNiA

Michał Dyszyński

W dyskusjach światopoglądowych ostatnio modny na sfinii jest temat agnostycyzmu. Ateiści przyciskają nim teistów, przekonując, że ci ostatni musza być arbitralni, przyjmujący tezy bez dobrego uzasadnienia, jeśli chcą się jakoś wytłumaczyć ze swojego światopoglądu.
Myślę, że warto w tym (i każdym innym) kontekście przyjrzeć się jednak postulatowi agnostycyzmu (który niewątpliwie da się powiązać z zasadą brzytwy Ockhama).
Po pierwsze, tego że należy w rozumowaniu być agnostycznym udowodnić nie ma jak. Choć ja się zgadzam, że nie postulowanie zbyt wiele jest swego rodzaju "dobrą praktyką". W przeciwnym wypadku, czyli gdybyśmy bez żadnego ograniczenia dopuścili postulowanie bytów, jakie komu przyjdą do głowy, grozi nam mentalne "zawalenie" wszystkim, co kreatywne (albo i czasem chore na umyśle) głowy oszołomów wszelkich nam zapodadzą. W pewnym momencie pewnie wszelkie rozumowanie by się nam "przytkało", procesor by się przegrzał, bo mielibyśmy niejako obowiązek na równych prawach zajmowaniem się każdym (choćby najbardziej niedorzecznym) pomysłem na to, co jeszcze rzekomo "jest", co warto przyjąć w naszym układzie rozumowania. Tak więc jednak chyba przyjęcie ograniczeń w postulowaniu bytów, kierunek na jakiś tam agnostycyzm, który tutaj traktują jako POSTAWĘ NIE ZAJMOWANIA SIĘ MYŚLOWO TYM, CO MA SŁABE UMOCOWANIE W ARGUMENTACH, jest niezbędnym warunkiem EKONOMII MYŚLI. Jak się ową ekonomię zlekceważy, to wylądujemy w naprawdę ciemnej intelektualnej d...ie .
Jednak nie ma róży bez kolców. Zasada "na agnostycyzm" sama w sobie też ma i swoje negatywne strony. Warto byłoby je mieć na uwadze.

Po pierwsze, nie znając z góry tej właściwej interpretacji, pewnych prawd, niestety jesteśmy w dużym stopniu SKAZANIE NA METODĘ PRÓB I BŁĘDÓW. A metoda to, to właśnie działanie w trybie symulacji - założenie, sprawdzenie co z tego wyniknie, a potem ocena wyników. Kto nie założy czegoś (roboczo, to fakt), ten w ogóle nie wystartuje z myśleniem. Zakładanie, a potem testowanie efektów "pracy" założenia jest bowiem po prostu trybem funkcjonowania umysłu. Czyli ZAKŁADAĆ TRZEBA - nawet WIEDZĄC, ŻE ZAŁOŻENIA SĄ NIEPEWNE, nawet mając wątpliwości. Cała nauka właściwie funkcjonuje w tym trybie - stawia różne przypuszczenia, robi symulacje; czasem wyjdzie z tego coś sensownego, kiedy indziej dowiadujemy się, że założenia wyprowadzają ostatecznie rozumowanie w maliny.

Drugi powód, dla którego z agnostycyzmem można przesadzić, pakując się w intelektualną biedę jest taki, że NIE ZNAJĄC WŁAŚCIWEGO POZIOMU dla naszego agnostycyzmu, a przyjmując sam postulat bycia agnostycznym, możemy sobie właściwie wyczyścić bazę przyjmowanych stwierdzeń do zera. Taki naprawde konsekwentny agnostycyzm sprowadza myślacy podmiot do postawy: właściwie to wisi mi co tam może być, ja niczego nie wiem, nic mnie nie obchodzi. Nihilizm poznawczy skrajny. Gdzieś temu nihilizmowi należałoby chyba powiedzieć "STOP". Tylko gdzie?

Ja osobiście, choć - jak pisałem wyżej - doceniam agnostycyzm, to jednak także doceniam sprzeciwianie się zbyt daleko posuniętemu agnostycyzmowi. Gdzieś w tym wszystkim powinien być jakiś ogólniejszy rozsądek. :think:

Michał Dyszyński

Chciałbym w kontekście przedstawionego wcześniej "wstępniaka" do pytań o agnostycyzm postawić pewną ważną tezę:
Myślenie w ogóle jest związane z jakąś formą nadmiarowości.
Testujemy hipotezy, bo je postawiliśmy, budujemy teorie, bo zadajemy sobie pytania "jak to działa?". A kto powiedział, że w ogóle mamy tę pracę wykonywać? Skąd to założenie?...
Może da się żyć bez niego?

Myślenie to stawianie pytań, poszukiwanie na nie odpowiedzi. Czy jednak musimy w ogóle owe pytania stawiać?
Zwierzęta funkcjonują na poziomie instynktów - żyją, umierają - i jakoś to trwa. Człowiek też ostatecznie nie musi pytać o nic, co wykracza poza bezpośrednią konieczność przeżycia. Związany z tym byłby agnostycyzm najbardziej konsekwentny, czyli postulujący nie tylko to, aby nie postulować istnień, ale też nie stawiać pytań.
Taki agnostycyzm byłby mentalnym zwieńczeniem idei, aby się jakoś nie wychylić ponad to, co konieczne. Czyż nie tak?...

fedor

Michał Dyszyński

A na koniec tych rozważań wstępnych (wychodzi tryptyk) miałbym też metawniosek, który jakoś mi się narzuca w kontekście postanowienia poprawnie w rozumowaniu agnostycyzmu. Ten metawniosek jest dość skomplikowany, ale w moim przekonaniu NIESAMOWICIE WAŻNY, żeby nie powiedzieć odkrywczy (przynajmniej w tym kontekście). Będę musiał mu jednak poświęcić odrobinę więcej uwagi, niż jedno zdanie (właśnie z powodu trudności w przedstawieniu).
Oto mamy w rozumowaniu z jednej strony problem z potencjalnym nadmiarem bytów myślowych, koncepcji. Z drugiej strony mamy kłopotliwą okoliczność, że jak się zapędzimy w agnostycyzmie, to już w końcu w ogóle nie będziemy wiedzieli co przyjąć, grozi nam totalny paraliż możliwości modelowania, wyciągania wniosków. Bo myślenie jest w swoim głównym ciężarze serią symulacji jakie przeprowadzamy na modelach (nawet tych bardzo zgrubnych, intuicyjnych, potocznych), które opisują nam rzeczywistość. Nie sposób jest skutecznie myślęć ciągle wątpiąc we wszystki, wciąż się pytając samego siebie: czy aby wolno jest mi założyć to, co założyć pragnę, bo może jednak nie powinienem?...
Co więc rozstrzyga?
Gdzieś trzeba postawić granicę pomiędzy tymi bytami, które ewidentnie są nadmiarowe, więc tylko zawalają rozumowanie szumem poznawczym, a tymi, które są cenne, może niezbędne, aby z nich wyłoniła się ostatecznie jakaś wspaniała koncepcja.
Tu chcę zwrócić uwagę, że NIE MAMY SIĘ JUŻ DO CZEGO ODWOŁAĆ w sensie ściśle rozumowym! To jest ważne spostrzeżenie - operujemy na najwyższych poziomach pytań i zalożeń, więc nie mamy tu argumentu "to trzeba sprawdzić", albo "to teraz zweryfikujemy na ile to jest poprawne". Tego luksusu odwołania się do jakiejś instancji rozstrzygającej nie ma, bo się z rozumowaniem wspięliśmy właśnie tam, gdzie dyskutujemy o samym modelu, o tym co nam konstruuje myślenie PONAD BEZPOŚREDNIMI DANYMI. Dane już zostały zebrane, bazowo są wykorzystane na maksa. Z nich już nic nie wydobędziemy. To nad tym się bowiem zastanawiamy, jak teraz wymyślić NADRZĘDNE WOBEC NICH REGUŁY.
Skoro tak, skoro zostaliśmy ograniczeni do tego postulujemy, albo i nie postulujemy - bo w końcu właśnie chcemy zdecydować CZY I JAK POSTULOWAĆ, to powstaje absolutnie podstawowe pytanie: CZYM/W OPARCIU O CO procesujemy ową decyzję?
Bo danych nie ma, w kwestii postulatów jest wątpliwość. Co nam zostaje?...
Moja odpowiedź jest dość zaskakująca: pozostało nam jedynie WPATRZENIE SIĘ W SAMYCH SIEBIE.
Bo inne kierunki/ścieżki są wyczerpane. Zostaliśmy już tylko MY - czyli STRUKTURA NASZEGO ROZUMU wzięta tym razem jako zmienna do układanki. Czyli robimy sobie paradygmaty do założeń bo:
- dzięki nim coś nasz umysł jest w stanie w ogóle ogarniać (intelekt mamy, jaki mamy)
- bo ekonomia naszych myśli jest zachowana, czyli wykluczyliśmy takie rozwiązania (skądinąd może obiecujące), które obciążyłyby nasze moce myślowe ponad miarę, albo przewidywany czas dochodzenia do rozwiązań jest nieakceptowalnie długi
- bo widzimy problem z dopasowaniem założeń do innych założeń, które znamy, a chcielibyśmy jakoś synchronizować - uzgadniać nasz model myślowy z innymi modelami, dzielonymi wśród ludzi.
- bo po prostu jakaś ścieżka założeń jakoś tak się nam... SPODOBAŁA (dość często podnoszony przez naukowców aspekt "piękna teorii").
i inne...

mat

Michał Dyszyński

mat

Michał Dyszyński

Irbisol

Michał Dyszyński

Irbisol

Michał Dyszyński

Irbisol

Michał Dyszyński

Irbisol

Michał Dyszyński

Irbisol

Michał Dyszyński