ŚFiNiA

Michał Dyszyński

W filozofii myśli w dość różnych wersjach występuje pewien problem, którego uświadomienie sobie zmieniło mi dość mocno spojrzenie na świat i siebie. Nazwę go roboczo PROBLEMEM NADMIARU.

Nadmiar prawd
Pierwsza wersja problemu nadmiaru objawiła mi się, gdy zechciałem porównać ze sobą dwa zbiory: zbiór obiektów (cząstek) we Wszechświecie i zbiór prawd o tych obiektach.
Pytanie jest proste: który z tych zbiorów jest większy?
Weźmy jakąś prostą sytuację na początek - czyli z jakimś bardzo prostym wszechświatem w którym mamy tylko dwie cząstki. Ilość cząstek tam jest 2.
Ile jest prawd o tych cząstkach:
prawda 1: istnieją dwie cząstki we wszechświecie
prawda 2: we wszechświecie w chwili 1 cząstki znajdują się w odległości od siebie x1
prawda 3: we wszechświecie w chwili 2 cząstki znajdują się w odległości od siebie x2
...
prawda n+1: w relacji R1 (np. myśląc o masach cząstek) cząstka 1 jest x razy cięższa od cząstki 2
prawda n+2: w relacji R2 (np. myśląc o rozmiarach cząstek) cząstka 1 jest x razy cięższa od cząstki 2
...
Nie będę dalej tworzył. Dla dwóch cząstek we wszechświecie istnieje nieskończona liczba prawd na ich temat.
We wszechświecie takim jak nasz istnieje nieskończona liczba prawd na temat tego wszechświata.

Później dotarło do mnie, że problem nadmiaru ma jeszcze inne swoje ciekawe wydania
Nadmiar poprawnych teorii
Poprawnych (czyli - ściślej - z zadanym poziomem błędu) teorii opisujących wszechświat jest nieskończenie wiele. Wynika to chociażby z tw. Goedla, z którego dalej wynika, że dla dowolnej teorii można znaleźć taką, która poprzednią zawiera, dodając tylko jakiś nowy postulat nie obsługiwany przez teorię poprzednią, a niemożliwy do udowodnienia na gruncie tej pierwszej.
Nieskończoną liczb teorii można też uzyskać manipulując poziomem ufności - tzn. osłabiając, bądź wzmacniając warunki jakie teoria powinna spełniać, jeśli ma zostać uznana za poprawną - mamy pełne spektrum od teorii mało dokładnych (ale jeszcze znośnych) do teorii idealnie zgodnych z doświadczeniem (ale o niewyobrażalnym stopniu skomplikowania).
Także sposób ujęcia, jaki jest związany z teorią może być kolejnym stopniem swobody, powodującym, że ten sam zestaw aspektów świata może być (w każdym przypadku poprawnie) opisywany przez różne teorie - po prostu jedna teoria będzie odpowiadać na jedne pytania, a druga na inne pytania, tak jak teraz biologia wyjaśnia z grubsza nieco inne fenomeny, niż geologia (choć częściowo są powiązane).

Problem nadmiaru potencjalnych bytów (związany z brzytwą Ockhama)
Czy istnieją obok nas niewykrywalne buczaste hyzioły?
A weflogowate kogrony?...
Może i istnieją. Zależy od tego, czy do owych nazw przypiszemy poprawne zaczepy ze słowem "istnieć". Musimy wybierać jakimi potencjalnymi bytami zajmuje się nasza myśl. Te bardziej obiecujące wynikają z naszych doświadczeń - staramy się analizować tylko to, co jakoś z doświadczeniem się wiążą. Ale nie wszyscy tak uważali. Słynny toast lwowskiej szkoły matematyków brzmiał: pijmy za to, aby nasze odkrycia nigdy nie znalazły praktycznego zastosowania.
Tak wiec w myślach niejednokrotnie obracamy pojęciami BEZ WYRAŹNEJ POTRZEBY, tak kapryśnie, tak - bo nam się spodobało. Niektóre umysły tak lubią. I pewnie WOLNO IM. Ale z tym nadmiarem nieskończonej (!) ilości potencjalnych bytów myślowych jest problem, bo nagle ustalenie co jest "sensowne" robi się trudne - zanika jakaś naturalna, "zdroworozsądkowa" granica, która postawi warunki dla WERYFIKACJI myśli.

Nadmiar wszechświatów
Współczesna fizyka całkiem poważnie rozważa koncepcję wieloświatów, światów równoległych i podobnych. W inny sposób dość trudno jest jakoś umysłem ogarnąć pewne zagadnienia z fizyki kwantowej.

Niestety, wszelkie znane mi próby sensownego ograniczania umysłom, czym powinny się zajmować, czego należałoby im "zabronić" nie powiodły się. Może właśnie dlatego, że nie widać na horyzoncie wyraźnego kryterium, które by owo ograniczenie określiło. Praktyczność? - już dawno ludzie się przekonali, że zbytnie skupianie się na praktyczności jest...
niepraktyczne, bo umysły szerzej patrzące na świat po prostu lepiej sobie radzą z zadaniami praktycznymi. Po prostu zwykle mając pewien nadmiar mocy w umyśle, raczej na tym nie tracimy (a często zyskujemy) w porównaniu do kogoś, kto się ograniczał w tym względzie.

Czyli przed umysłem jest NIESKOŃCZONOŚĆ.
A właściwie jest NIESKOŃCZONOŚĆ OD POTĘGI NIESKOŃCZONOŚĆ.
Ilość prawd (cały czas jakoś sensownych) o nas, o życiu, o zasadach rządzących światem jest nieograniczona.
Jest to jednocześnie i frajda związana z posiadaniem wyzwania i obietnicą, że kreatywny umysł nigdy nie umrze z nudy, a jednocześnie zagrożenie. Tym zagrożeniem jest poczucie zagubienia się w owej nieskończoności, wpadnięcia w nihilizm, w poczucie bezsensu.

A tak w ogóle to dla mnie typowe pytanie CO ISTNIEJE? ostatecznie konwertuje się na podobne, ale też i znacząco różne: O CZYM ZASADNIE MOGĘ MYŚLEĆ, MÓWIĆ, ROZWAŻAĆ?

Ale jest też wniosek:
W tym wszystkim jest WYBÓR. Jest w czym "rzeźbić", czyli można w ten sposób ODNALEŹĆ SIEBIE.

Semele

[link widoczny dla zalogowanych]

Piotr Rokubungi

Michale, to, o czym napisałeś w pierwszym post'cie tego wątku, to raczej ani nie prawdy, ani nie teorie, ani nie byty- bo TO WSZYSTKO SĄ WYOBRAŻENIA LUDZKIE; i wszystko, co w psychice człowieka [w świadomości, która jest częścią psychiki] do tego się sprowadza; nie potrafimy ROZUMIEĆ czegokolwiek inaczej, niż TYLKO poprzez SYMBOLE; późniejsza korekta: nie symbole, lecz WYOBRAŻENIA.

Natomiast to, co istnieje stosunkowo niewiele ma wspólnego z tym, o czym sensownie ludzie umieją myśleć, a szczególnie mówić. Wynika to właśnie wprost z tego, że nie potrafimy przekazywać innym ego, innym świadomościom informacji inaczej, niż tylko w sposób semiotyczny, posługując się symbolami, wyobrażeniami; a nie potrafimy przekazać informacji, takiej, jaka ona jest- lecz jedynie jej opis w "języku symboli", czyli informację o informacji.

Co do "odnajdywania siebie": Ego jest "sobą". Psychika tak działa, że przyporządkowuje większość doznań, wrażeń, symboli, wyobrażeń, operacji myślowych, mnemoników do archetypu, którym jest właśnie ja, ego. Natomiast "patrząc" z szerszej perspektywy, "od strony" Kosmosu, Rzeczywistości- to ja jest podstawowym, najbliższym złudzeniem; o tym właśnie (m. in.) stanowią nauki np. buddyzmu i braminizmu (brahmanizmu).

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

wujzboj

Ponieważ konkretne słowa nie wzięły się same z siebie, ale rozwijały się stopniowo poprzez ich używanie w takich a nie innych okolicznościach i w takim a nie innym celu, to i ich przydatność nie jest idealna, lecz zależna od tego, jak często i jak długo były w tych okolicznościach i w tych celach w POWSZECHNYM użyciu.

Właśnie dlatego słowa używane w książce kucharskiej są bez dalszych objaśnień dostatecznie precyzyjne dla celów kucharzenia, natomiast słowa używane w dyskusjach filozoficznych nierzadko wymagają doprecyzowania lub wręcz istotnego przedefiniowania. Bo inaczej nie dałoby się w ogóle powiedzieć tego, co jest do powiedzenia.

Michał Dyszyński