ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Chciałbym na tym poziomie postawić pewną kropkę nad "i", jeśli chodzi o zagadnienie wolnej woli. Wg mnie sprawa tu się ma następująco:

Mają rację (!) przeciwnicy wolnej woli, że na start (!) problem staje przed pierwotnym dylematem:
proces, jeśli wynika ze stanów wcześniejszych ściśle - będzie zdeterminowany.
z kolei pełne (!) zaprzeczenie wynikania z czegoś, z definicji daje nam losowość względem tego czegoś, zaprzeczenie wynikania kształtu zdarzenia ze stanów świata, oznacza losowość.
W obu przypadkach trudno jest mówić o odpowiedzialności za czyny - "winien" w tym układzie przecież jest albo ślepy los (trudno jest go o coś winić, bo jest ślepy i bezmyślny), albo winna jest bezwzględna konieczność zdeterminowanego procesu, co oznacza, że nie było wyboru, że rzecz stać się musiała.
Na start właśnie z takiego układu świadomość wkracza w swoje bytowanie. Jeśli na takim stanie poprzestanie, to nie będzie miała wolnej woli, a co najwyżej złudzenie tejże.

Ci których wybory są albo zdeterminowane, albo losowe nie mają wolnej woli. Co to oznacza?
- Oznacza między innymi to, że nie są w stanie niczego postawić w prawdziwym ontologicznym dualizmie i wątpliwości. "Osoba" (cudzysłów zastosowałem, bo nie uważam owego bytu za poprawną osobę) nie mająca wolnej woli, po prostu realizuje tę decyzję, którą
- albo musiała deterministycznie podjąć (czyli nie było jej wkładu w tę decyzję, bo wszystko się zadecydywało za nią)
- albo wylosowała sobie ten wybór, co oznacza, że nie wyraża on sobą żadnego związku z okolicznościami świata.
Wszyscy ci, co wolnej woli nie mają, nie mogą zatem stwierdzić, czy ową wolną wolę mają, czy nie. Oni niczego nie mogą stwierdzić, ustalić, bo to "nimi się stwierdza/ustala", a nie "oni stwierdzają/ustalają".

Ja, jako ktoś, kto wolną wolę uznaje, przyznaję, iż jedyną ścieżką, w jakiej mogę ją uznać, jest owa TRZECIA DROGA. Trzecia droga oznaczałaby, że decyzja z jednej strony nie jest zdeterminowana, a z drugiej nie jest czysto losowa. Decyzja ZAWIERA WPŁYWY świata na przedmiot decyzji, a więc UWZGLĘDNIA ASPEKTY ZDETERMINOWANIA PEWNYCH PROCESÓW, jak i ZAWIERA ELEMENTY LOSOWE. Jedno i drugie razem zawiera. Do tego zawiera W SZCZEGÓLNY SPOSÓB.
Wolność woli polega na tym, że w pewnym sensie w decyzji zawarta jest NIESKOŃCZONOŚĆ ODNIESIEŃ. Trochę tak jakby cały wszechświat uczestniczył w tej decyzji w jakiś sposób. Cały wszechświat uczestniczy, a do tego, nie na zasadzie przypadku, ale na zasadzie BUDOWANIA ŚWIADOMOŚCI OSOBY. Osoba jest tym czymś, co posiada jakieś wspomnienie, jakieś przekonania, tworzy jakieś oceny i buduje swoje cele, jak funkcjonować. Ten cały nieskończony zbiór danych (nie wszystkie są uwzględniane w jednakowym stopniu, wagi nie są tu równe, lecz silnie zróżnicowane) jest przepuszczany przez świadomość i intuicję osoby, jest tam opracowywany, poruszając nieskończoną indywidualność osoby - dotykając jej wspomnień, emocji, nabytych odruchów, powiązań z ciałem (np. samopoczuciem związanym ze zdrowiem, bądź chorobą), a przede wszystkim OBRAZU SAMEJ SIEBIE I CELÓW dla działań i wyborów. W ten sposób tworzy się niemożliwy do pełnego zanalizowania i rozwikłania UNIKALNY SPLOT SYTUACJI ZE ŚWIADOMOŚCIĄ.
Ten splot jest w istotnej swojej części bezprzyczynowy, co oznacza, iż splot jest tak zawikłany, nieliniowy, powiązany siecią sprzężeń zwrotnych, że NIE DA SIĘ DOKONAĆ SEPARACJI czynników, nie da się wyłonić bytów, które stałyby się kandydatami na przyczyny. Po prostu mamy tu takie byty (można dyskutować, na ile w ogóle nazwa "byt" pasuje), które zawsze są w powiązaniu z innymi podobnymi bytami, tworząc nieseparowalną całość. Pojęcie przyczyny ma sens, jeśli to, co miałoby przyczynę stanowić DA SIĘ WSKAZAĆ, czyli da się wyróżnić, określić granice, powiedzieć gdzie jest to (ta przyczyna), a gdzie już tego czegoś nie ma. Tymczasem ten emanacje osoby i świata, które tworzą wolną wolę, w istotnej części nie posiadają granic, ani separowalności wzajemnej.
Ty oczywiście należałoby zadać słuszne pytanie: a co z separowalnością samej osoby?
- To może także jej nie ma...
Skoro wszystko jest tak nierozerwalnie ze sobą splątane, to i osoba w tym wszystkim się nie wyłania. Zarzut jest o tyle słuszny, iż rzeczywiście początkowe postacie osoby właśnie takie niewyłonione są, tworzą się w postaci jakby wrośniętej w świat - są z "krwi i żądzy ciała" (takie fajne określenie wzięte z Biblii, ale tutaj chciałbym je wyrwać z kontekstów religijnych). Na start osobowość się nie wyłoniła, więc nie ma wolności. Więc wobec niej rację mają nasi przeciwnicy wolnej woli - taka osobowość jest zdeterminowana światem i w jakimś stopniu określona chaotycznością. Ma jednak (tutaj dokładam moją teistyczną wiarę, bo do tej pory rozważania prowadziłem w uniwersalnym, niereligijnym trybie) taki zalążek, ziarenko wolności, dane przez Boga. To ziarenko można rozwinąć, budując świadomość, a dalej prawdziwą wolność, ale można też pozostać na etapie bycia zdeterminowanym światem, nie wyłoniwszy ani siebie, ani swojej wolności.

Jeśli zaś ktoś głosi jakiś pogląd, a nie zakłada przy tym, że ma wolną wolę, to głosi to, CO MUSI GŁOSIĆ, a nie to co rozważył. Można by mówić o swoistej "epistemologicznej predystynacji" - wszyscy co nie wierzą w to, że posiadają wolną wolę, jednocześnie nie wierzą, że dokonują wyborów, oddzielając prawdę od fałszu. W związku z tym ich twierdzenia "za" jakimś poglądem są nieodróżnialne w sensie wartościowania prawdą, od twierdzeń "przeciw". Oni po prostu głoszą to, co muszą głosić, mają POTĘŻNEGO PANA nad sobą.
Ja, jako zwolennik wolnej woli, jestem tym zwolennikiem choćby po to, abym...
w ogóle mógł być zwolennikiem czegokolwiek. Abym mógł - w niesprzeczności z własnymi przekonaniami - myśleć, rozważać, uprawiać filozofię, spierać się ODRÓŻNIAJĄC PRAWDĘ OD FAŁSZU. Bo ja (wedle mojego światopoglądu) NIE MUSZĘ uznać opcji A, jeśli obok leży opcja B do rozważenia. Ja ROZWAŻAM te opcję, a nie symuluję te rozważania. Tylko wtedy bowiem, do wyniku owych rozważań będę miał prawo użyć kategorii "prawda" vs "fałsz". Bez wolnej woli nie ma prawdy i fałszu, jest jedno wielkie "musiało tak się zdarzyć, więc nie podlega to ocenie".

Semele

Tutaj znalazłam krótsze podsumowanie. Mnie w tej chwili zadowala
Czytelników zasmuconych wiadomością, że wolna wola nie istnieje Dr Neil Levy uspokaja:

„Wciąż wiemy bardzo mało. Podstawową wątpliwością tego eksperymentu jest ten strasznie długi czas przewidywania decyzji. Bo co z decyzjami podejmowanymi w czasie krótszym niż 6 sekund? A co, jeśli ze względu na informacje z zewnątrz zmienimy zdanie w ciągu tych 6 sekund? Nie ma dowodu na to, że którakolwiek z aktywności mózgu reprezentuje nieodwracalną decyzję. (…) Żaden z tych eksperymentów nie stanowi najmniejszego zagrożenia dla istnienia wolnej woli. Póki nie zostanie stworzona wiarygodna metoda badawcza, wolna wola pozostać musi w rękach filozofów.”

Konieczność

Jednak czy wolna wola jest tak bardzo nie potrzebna, że stale podejmuje się próby udowodnienia braku jej istnienia? Przecież bez względu na ostateczny wynik eksperymentu zasady funkcjonowania człowieka się nie zmienią, a więc i nasze życie nie powinno ulec zmianie. Jak się jednak okazuje obalenie teorii istnienia wolnej woli może przynieść wiele problemów. Badania pokazują, że sama wiara w istnienie wolnej woli jest istotna dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa.

W eksperymencie polegającym na czytaniu na głos zdania zaprzeczającego istnieniu wolnej woli, a następnie odpowiadaniu na pytania jak badany zachowałby się w takiej sytuacji, wykazano, że osoby, które wyparły się wolnej woli znacznie częściej wykazywały antyspołeczne zachowania (np. nie oddanie właścicielowi zgubionego telefonu).

Rozważyć należy także skutki braku wolnej woli. Jeśli takowa nie istnieje, to co z konsekwencjami popełnionych czynów. Czy przestępcy dalej będą odpowiedzialni za zbrodnie, jeśli tak naprawdę nie zadecydowali o jej popełnieniu? A, także czy istnieje, wobec tego różnica pomiędzy przestępstwami popełnionymi z premedytacją i bez?

Czy odpowiedź na pytanie o wolną wolę jest ludzkości naprawdę potrzebna?

Komentarze:
[link widoczny dla zalogowanych]

Arystoteles

Arystoteles

fedor

Kruchy04

fedor

Arystoteles

fedor

Azael

fedor

Michał Dyszyński

Kruchy04

Kruchy04

fedor

fedor

Gimnboateista dalej trolluje z wielu kont na raz. Ale niedługo wraca do szkoły i skończy się to całe maniakalne pisanie bredni na forum. Mama zacznie do lekcji gonić

Kruchy04

Arystoteles

fedor

fedor

Michał Dyszyński