ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Filozofowie, naukowcy, myśliciele maści różnej poszukują prawd wszelakich, próbują ogarniać ten świat swoim rozumieniem. Wszystko to fajnie, ale niewielu chyba zastanawia się nad tym, na ile owo dążenie do zrozumienia tego, co się jawi w ogóle jest (istotowo, substancjalnie) możliwe. Bo może jest klasa zjawisk, fenomenów CAŁKOWICIE CHAOTYCZNA?
Do tego, aby w ogóle o zdobyciu jakiejś prawdy można było mówić, czyli aby jakiś ogólny wzorzec myślowy dał się stosować w jakiejś klasie sytuacji, niezbędne jest, aby "świat zechciał się do wzorca naginać". A jeśli żyjemy w świecie (przynajmniej częściowo) bardzo kapryśnym?
Jeśli - np. na poziomie kwantowym, ale nie tylko tam - mamy także sytuację, że pewne rzeczy będą działy się niejako same, tzn. przerywając wszelkie możliwe więzy z tym co się zdarzyło kiedyś, albo zdarzy w przyszłości?
Do tego, aby szukanie prawd w ogóle miało sens, niezbędne jest spełnienie tego podstawowego założenia - ze fenomeny są (jakkolwiek) regularne. To założenie pozwolilem sobie określić mianem "paradygmatu regularności", może "paradygmat niechaotyczności" (może ktoś ma jeszcze lepsze określenie...), może też "paradygmat modelowalności". Wydaje się, że ów paradygmat jest naturalnie niemal przez wszystkich przyjmowany. I słusznie z resztą, bo bez niego, w ogóle nie mielibyśmy o czym mówić. Jeżeli w ogóle się dogadujemy, mamy wrażenie jakiejś tam przewidywalności fenomenów, to znaczy, że - przynajmniej w tym, sprawdzonym, zakresie - jest on spełniony. Ale może ma jakieś granice?
Może, według mnie, mieć granice przynajmniej dwie:
- subiektywną, opartą o jakąś NIEPRZEKRACZALNĄ NATURĘ poznającego.
- obiektywną gdy coś jest absolutnym chaosem, całkowicie białym szumem, bez żadnego klucza, regularności, takie, że nawet żaden bóg (traktowany tutaj nie w sensie tej, czy innej religii, lecz jako instancja posiadająca maksymalną dostępną w systemie świata wiedzę), nie byłby w stanie przewidzieć stanu generowanego przez dany fenomen.

Co by nie rzec dalej, uważam, że warto sobie pytanie o ten paradygmat postawić.

Ircia

Bez założenia że zachodzi jakaś regularność, że da się przyjąć istnienie jakiegoś klucza i móc coś przewidzieć nie moglibyśmy funkcjonować, nasze mózgi są przystosowane to wyszukiwania wzorców, korelacji ( nawet tam gdzie ich nie ma), do tworzenia uporządkowanych według przydatnego klucza modelów i oczywiście ma to sens, aczkolwiek prowadzi też do nadinterpretacji , do uznania że wszystko i zawsze ma jakiś wzór, porządek, sens...
Z drugiej strony nasze organizmy ewoluowały w środowisku z dużą dozą przypadkowości, zmienności, nieprzewidywalności i dlatego tak trudno nam poradzić sobie z nudą, skrajną rutyną.
Dosłownie potrzebujemy równowagi porządku i chaosu i to równowagi dopasowanej do indywidualnych potrzeb.
Osobiście mam duży problem z czymkolwiek absolutnym, wolnym od wyjątków, irytują mnie zbytnie uproszczenia mające na celu eliminację chaosu, bo on jest ciągle obecny( a może wszystko działa według konkretnych reguł tylko nasze umysły są za słabe aby to dostrzec?), moim zdaniem świat nie jest , nie był i nie będzie w pełni przewidywalny (choć może zwyczajnie taka wizja jest dla mnie zbyt przerażająca?).

Czy może istnieć całkowita nieprzewidywalność? Sam fakt że moglibyśmy stwierdzić brak jakiejkolwiek regularności paradoksalnie nałożyłby na tą nieprzewidywalność element przewidywalny, np. reguła o braku powtarzalności, korelacji...
Z drugiej strony - czy bylibyśmy zdolni do obserwacji czegoś takiego? Czy czasem nasze umysły nie są tak bardzo nastawione na postrzeganie tego co potrafimy zaklasyfikować, opisać, przypisać mu jakieś cechy, porównać te obserwacje z poprzednimi że zwyczajnie ignorują to co się takiej klasyfikacji umyka? Jeżeli czemuś nie jesteśmy wstanie przypisać jakiś cech, zakresów itd - czy to coś dla nas istnieje?

Co do regularności i losowości - myślałeś o tym w kontekście rachunku prawdopodobieństwa? Niby mamy całkowitą losowość na poziomie pojedynczego zdarzenia, ale im więcej zdarzeń bierzemy pod uwagę tym wszystko bardziej dąży do konkretnego wzorca, możemy określić przybliżone prawdopodobieństwo danego zdarzenia .
Ciekawi mnie co się może temu wymknąć ? Ludzkie zachowania do pewnego stopnia są przewidywalne, możemy z pewną dozą prawdopodobieństwa coś przewidzieć a im więcej o danej osobie wiemy tym więcej, aczkolwiek czy możliwym jest aby móc brać pod uwagę wszystkie dane? Czy też ze względu na ograniczenia umysłu zawsze nam coś umknie? Co z wolną wolą? Czy to tylko złudzenie? Taka prawdziwie wolna wola - nie oparta na jakiś zasadach, regułach - byłaby czynnikiem totalnie chaotycznym...

Michał Dyszyński

Ircia

Nasze umysły są ewolucyjnie nastawione na wyszukiwanie regularności, reguł, wzorców gdyż za błędne dostrzeżenie wzorca tam gdzie go nie ma cena była niska, zaś za niewypatrzenie wzorca tam gdzie był nasi przodkowie często płacili życiem.
Tam gdzie nie dostrzegamy wzorców, reguł widzimy chaos, gdy w tym chaosie załapiemy reguły chaos znika - jest w tym coś twórczego i to bardzo , gdyż stworzyliśmy uporządkowany model, a to że za cenę pominięcia elementów niepasujących do modelu to detal ( choć czasem klucz do rozszerzenia wiedzy, gdyż ktoś zwraca uwagę na te niedoskonałości i tworzy szerszy, doskonalszy model).

O idei świadomej selekcji też trochę już myślałam, szczególnie jak sobie człowiek uświadomi jak mało informacji trafia do naszego świadomego umysłu z tego co odbierają zmysły, a jak jeszcze się pomyśli o tym czego zmysły nie odbierają...

Piękne jest to że z tych wyselekcjonowanych skrawków potrafimy zbudować coś nowego, wykreować nowe idee i wcielić je w życie, że potrafimy dojrzeć coś jakby nadrzędne wzorce, zasady rządzące światem i dzięki nim rozwijać cywilizację.

Uogólniamy doznania tworząc abstrakcyjne idee i nakładamy je na doznania, rodzi się coś na wzór tańca, wzajemna interakcja tworząca coś nowego i wspaniałego...

Michał Dyszyński

Adriatyk

Adriatyk

Michał Dyszyński