ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Myślę, że jest coś takiego. A ściślej, to każdy chyba ma w sobie jakiś aspekt owej osobowości. Jednak niektórzy są oportunistami na maksa, podczas gdy inni oportunizmu się wystrzegają.

Sprawa jest modelowo dość skomplikowana. Na starcie mamy instynkt wykazania się, osiągania sukcesów, dowodzenia, ze jesteśmy lepsi. Konkurują koty, wilki, jelenie, właściwie to większość zwierząt w jakiejś formie. W naturze dla zwycięzcy czeka nagroda - np. możliwość uzyskania potomstwa z bardziej atrakcyjnym partnerem, albo zdobycie wyższej pozycji w hierarchii stada, co wiąże się z np. dostępem do lepszych kąsków upolowanej wspólnie zdobyczy.
Ten mentalny archetyp zwycięzcy i zwyciężania jest motorem bardzo wielu działań, a nawet myślenia w ogóle. Po zaspokojeniu podstawowych potrzeb (a w jakiejś części nawet i przed zaspokojeniem owych potrzeb), gdy pojawia się czas wolny wyłania się pytanie: co robić? Jak tu ZYSKAĆ? Albo CO ZYSKAĆ?
Odpowiedź (nie jedyna) ze strony natury byłaby zyskać = wygrać!

Zyskiem predefiniowanym jest wyższa pozycja w stadzie. Dlatego konkurencję mamy w krwi - po naszych biologicznych przodkach. Nie zastanawiamy się nad tym PO CO zwyciężać, konkurować - to jest automatyczne, bo natura wyposażyła nas tak, że jak zwyciężymy to aktywuje się ośrodek nagrody. A wtedy poczujemy się przyjemnie. Więc rywalizacja jest jednym z podstawowych ludzkich celów, podejmowanych aktywności. Widać to doskonale po popularności kanałów sportowych i gier w telewizji. Właściwie jeśli media czymś chcą gawiedź zainteresować, to najczęściej sięgną po formułę rywalizacji - w najrozmaitszych formach. Przyjemność, aktywowanie ośrodka nagrody, pojawia się bowiem nie tylko przy bezpośredniej wygranej, ale gdy "wygrają nasi" - stąd popularność kibicowania. Mnóstwo ludzi czuje się lepszymi, jeśli drużyna, z którą przecież łączy ich tylko mentalny związek, wygra rywalizację. Gdy w piłkarskich mistrzostwach świat wygra jakiś kraj, to fani futbolu wylegają na ulice świętować - cieszą się, jakby to oni osobiście wygrali. Można by się tu dopatrzyć jakiejś ewolucyjnej funkcji związku mentalnego ze stadem, swoistej postaci empatii z tymi, których się wybrało na swoich przedstawicieli, którzy są "nasi".
To wszystko pokazuje, że ogólnie radość zwyciężania jest dość niejasnym uczuciem - niekoniecznie trzeba (osobiście) zwyciężyć, aby czuć się zwycięzcą. Największy nieudacznik, jeśli kibicuje zwycięskiej drużynie, ma szanse poczuć radość owego zwycięstwa. Ale przecież ten nieudacznik nie zmienił się w zwycięzcę realnie - on czyjeś zwycięstwo podebrał, wykorzystał do podreperowania swoich emocji. To - patrząc z punktu widzenia rygorystycznie, rozliczając ludzkie osiągnięcia, które rzeczywiści esie objawiły - jest forma oszustwa. Nieudacznik "nie ma się z czego cieszyć", przecież sam nic realnie nie osiągnął...
To pokazuje, że samo zdobywanie radości i satysfakcji nie jest jakoś uczciwie na poziomie rozliczenia tego, kim jesteśmy. Ludzkie satysfakcje PODPINAJĄ SIĘ pod różne rzeczy, "dozwolone jest" tutaj kombinowanie.

Jest pewien typ osobowości, który zdecydowanie preferuje same pozytywne emocje, nie zważając na to, na ile "merytorycznie" zostały one osiągnięte. I jest w tym swoista "mądrość" - po co mielibyśmy się trudzić, narażać na niebezpieczeństwa, aby coś tak osiągać realnie i dopiero wtedy czerpać z tego satysfakcję, skoro można po prostu poluzować sobie reguły zaliczania owych sukcesów? I tez będzie przyjemnie...
Osobowość koniunkturalno - oportunistyczna (mój pomysł - MD - na nazwę) właśnie jest tego rodzaju, czyli stara się czerpać pozytywne emocje z czego się da. Ludzie o tego rodzaju osobowości "wieszają się" mentalnie na wartościach, które powstają w świecie ludzi wkładających w zdobycie owych wartości realny wysiłek, geniusz, cierpienie. Sportowiec musi na swoje zwycięstwa zapracować morderczymi wielogodzinnymi treningami. Ostatecznie zwycięzca jest tylko jeden, a tych co cierpią gorycz porażki - wielu. Ale cała masa kibiców może się podpiąć emocjonalnie pod to zwycięstwo jednego człowieka. Sprytne...

To co wyżej opisałem pokazuje kilka bardzo ciekawych rzeczy. Jedną z nich jest uświadomienie sobie, jak bardzo jesteśmy uspołecznieni, jak bardzo nasze satysfakcje, poczucie spełnienia wynikają ze związków z ludźmi. I realny zwycięzca - sportowiec i kibice, podpinający się pod radość tryumfu, maja owe emocje tylko dzięki temu, że jest jakieś społeczeństwo, w którym funkcjonują określone reguły, pozwalające na rywalizację, na odniesienia się ludzi do siebie.

System gratyfikacji działa poprawnie, jeśli gra jest uczciwa
Do tego, aby sport, kibicowanie w ogóle miało sens, gra musi się toczyć o realną stawkę. Tym co buduje realność owej stawki jest UCZCIWOŚĆ gry. Jeślibyśmy widzieli, że ściganie się sportowców na bieżni nie ma wpływu na to, kogo sędzia ogłosi zwycięzcą, to byśmy tych zmagań nie obserwowali, cała zabawa by się posypała. Jeśli w grze zdarzają się oszustwa, to są one wyjątkiem, a nie regułą. I oszustwa się tępi.
Mentalnie społeczeństwo buduje swoje więzi w oparciu o to, co jest w stanie utrzymać w uczciwej postaci. Cena owej uczciwości jest
- trud, wysiłek, ból, cierpienie
- utrata jakichś wartości, które nie są łatwe do zdobycia.
Gra musi się toczyć o realną stawkę! Jeśli więzy uczciwości i realności stawki są rozluźniane - czyli np. jeśli zwycięstwo przyznawane jest arbitralnie, bez związku z osiągnięciami, trudem, stratami na innym polu, to dany aspekt (dyscyplina) po prostu przestaje być obiektem zainteresowania, przestaje być NOŚNIKIEM EMOCJI, satysfakcji, poczucia zwycięstwa.

Osobowości koniunkturalno - oportunistyczne, podpinające się nagminnie pod cudze osiągnięcia, są swoistym pasożytem na systemie budowania emocji. Osobowości te wykorzystują pewne reguły gry, skonstruowane w celu wybudowania wartości/emocji, lecz już po wyłonieniu się owych emocji, zmieniają zasady - np. arbitralnie przyznając sobie atrybut "zwycięstwo", mimo że w oparciu o stabilne reguły, owo zwycięstwo by im nie przysługiwało. Te osobowości żerują na systemie, a gdyby im pozwolić na dowolne rządzenie się, to by ten system popsuły, bo w końcu wszyscy zorientowaliby się, że reguły są tam łamane, że gra nie funkcjonuje, a więc emocje przyznawane zwycięzcom nie mają uzasadnienia. Na koniec przestaliby podpinać pod zwycięstwa stosowne emocje, zaś dotychczasowa gra zamieniłaby się w działalność bez celu - wszak to owe emocje były w niej celem.

Ten element pojawia się też w "grze", którą są dyskusje. W uczciwej postaci dyskusja powinna toczyć się według pewnych reguł - strony powinny uczciwie przedstawiać argumenty, obalać nieprawidłowe koncepcje, wyłaniać te najbardziej uzasadnione. Dyskutant zwycięża, jeśli jego koncepcja okaże się najlepsza. Z tą ideą związana jest nawet jedna z koncepcji prawdy

Michał Dyszyński

W ogólności problem tworzenia sobie obrazu świata ma silny kontekst dotyczący właśnie podejścia koniunkturalno - oportunistycznego. Pytanie o to "czym jest prawda?" zawsze będzie dotykało tego, jak ktoś tę prawdę widzi. Bo nie znamy innej formy bytowania prawdy, jak w ludzkim umyśle. Zaś ten umysł zawsze jakoś wszystko będzie poznawał sobą. Jeśli w tymże umyśle są jakieś mechanizmy rozumowania niezbywalne, jakieś "pętle myśli", które muszą zajść, jakieś sprawdzenia, które zawsze się będą wykonywały dla danego, konkretnego rozumującego człowieka, to efekty tych indywidualnych aspektów myśli, zawsze wpiszą się w to, co stanowi przedmiot rozumowania. Inaczej mówiąc, stawiam tezę, że W KAŻDYM ROZUMUJĄCYM UMYŚLE, prawda (ta uważana za obiektywną, jakoś od umysłu niezależną) zawsze będzie jakoś "zabrudzona" subiektywnym pojmowaniem. I ten subiektywizm będzie miał wyraz właśnie w funkcjonowaniu osobowości koniunkturalno - oportunistycznej.

Myślimy zawsze sobą - swoim umysłem.
Ten umysł, wywodząc się od biologicznych schematów - od potrzeby walki o byt, chronienia się przed drapieżnikami, zdobywania pozycji w stadzie - będzie zapewne "zbaczał" na to, co dostał w spadku po swojej biologii. Zablokowanie tego procesu jest trudne, być może nierealne, a poza tym być może wcale nie konieczne. Konieczne jest (o ile w ogóle jako cel postawimy sensowność myślenia) jedynie, aby mieć świadomość, że ten proces występuje, jakoś wpływa na myślenie, a więc czasem trzeba go uwzględnić jako rodzaj zakłócenia, jako stały wpływ, który trzeba odseparować rozumowaniem i odjąć od wyniku rozumowania (jeśli chcemy ten wynik mieć w postaci obiektywnej, niezależnej od subiektywnych wpływów).
Podam dość prosty przykład - jeśli ktoś zdiagnozował u siebie zaburzenia lękowe, których nie jest w stanie psychologicznie opanować, to powinien przy rozpoznaniach świata brać poprawkę na to, że będzie jednak widział sprawy "chętniej" od strony zagrożenia, postrzegania niebezpieczeństw, przeceniania owych niebezpieczeństw. I można się wtedy trochę zmusić do mniej subiektywnego postrzegania, jakoś walczyć z tym, co jest silnym wtrętem indywidualnego odczuwania i myślenia.

Dla osobowości koniunkturalno - oportunistycznej takim stałym wpływem jest obrona ego - obrazu siebie, jako tej osoby wartościowej, ważnej, moralnej, docenionej, mądrej itp. Teoretycznie można myśleć o sprawach usuwając gdzieś w cień myślenie o sobie. Inżynier, który opracowuje projekt turbiny, nie obrabia co w chwila w umyśle pytań "czy jestem akceptowany", albo "czy spełniam normy moralne?". Taki inżynier skupia się na zadaniu nie związanym z osobowością i jej emocjami - opracowuje kształt urządzenia, zastanawia się nad własnościami użytego materiału, nad siłami działającymi w takim układzie. To jest podejście inżynierskie. Nie jest ono jednak jedyne, ani nawet jedynie słuszne. Jest w nas aspekty emocjonalno społeczny, który każe naszemu umysłowi procesować pytania o ich pozycję w społeczeństwie, o związki, o kwestie bezpieczeństwa osobistego. I reguły myślenia dla owego aspektu są znacząco innego rodzaju, niż te "inżynierskie".
Te dwa typy osobowości - skupionych na zadaniu, odsuwających emocje vs mających stałą potrzebę "trącania" w myślach kwestii emocjonalnych, społecznych - wyznaczają dwa końce skali. Właściwie każdy czasem bardziej skupia się na zadaniu, a za jakiś czas bardziej na emocjach. Biologiczne dziedzictwo żąda od nas procesowania owych emocji, bo tak funkcjonowali nasi przodkowie. Bez owego zaprogramowanego cyklu sprawdzania kwestii bezpieczeństwa, stanu stosunków społecznych, pytania o własne miejsce w społeczności i względem świata, jednostka by się po prostu pogubiła, może padła ofiarą drapieżników, nie znalazła sobie pożywienia, czy partnera do spłodzenia potomstwa.

Czym jest w tym kontekście prawda?
- Moją odpowiedzią jest: to zależy jak ową prawdę zdefiniujemy.

Mamy tutaj bowiem w istocie dwie, konkurujące wizje prawdy:
1. prawda emocjonalno - społeczna, w dużym stopniu subiektywna, dotycząca osadzenia jednostki w świecie i względem samej siebie
2. prawda obiektywna, polegająca na wyekstrahowaniu opisu świata i siebie z czynników indywidualnych.
Można dążyć do zgłębiania tak 1, jak i 2 prawdy.

Dyskurs

lucek

lucek

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek

Dla mnie Dyskurs, choć trochę karykaturalnie, ale odwzorowuje współczesną psychologię - ludzi zadufanych w sobie, w swoich przekonaniach, ale wcale nie "lukrujących" sobie wizji świata, a wprost przeciwnie - wszędzie widzących prymitywne instynkty i agresję ze strony każdego, kto by z ich jedynie słuszną wizją człowieczeństwa i praw rzekomo rządzących człowiekiem się nie zgadzał - takie nieprzystające zdanie nie tylko nie zasługuje na jakąkolwiek refleksję ale powinno być napiętnowane i zginąć w "naturalnym" procesie ewolucji ku świetlanej przyszłości budowanej przez "mądrości" psychologiczne, podobne do tych, serwowanych przez Dyskurs

Arystoteles

Cześć. Czy mogę u ciebie Michale Dyszyński zadać pytanie w twoim wątku? Bo nie mogę założyć swojego (a ledwo, co wygrzebalem się z działu "Towarzystwo", w którym atakował mnie jakiś adiatyk).

Chyba trochę korespondują z twoim tematem, ale pewnie delikatnie.

Które zdanie jest prawdziwe: 1. Człowiek tworzy światy, a potem je poznaje? (na kształt malarza, który zastanawia się co namalował). 2. Świat przenika człowieka i dzięki temu nasze poznanie wydaje się w miarę spójne?

Jakby co to usunę.

lucek

Pan Barycki, czyli Adriatyk twierdzi, bo to marksista :fuj:

, że człowieka tworzy społeczeństwo, co niewątpliwie jest faktem, o większości tego, co wydaje mu się, że wie o świecie, a faktycznie wierzy, czyli buduje swoje fantastyczne wyobrażenia o otaczającej rzeczywistości ....

więc, jak dla mnie, pierwsze zdanie jest prawdziwe, bo drugie dotyczy raczej tylko części osobowości człowieka i chyba później gdy zaczyna odkrywać rozbieżności pomiędzy wyobrażeniami a rzeczywistością - choć nadal tylko w wybranych aspektach, będących przedmiotem jego doświadczenia i w tych aspektach dopiero ma szansę być prawdziwe zdanie drugie.

Michał Dyszyński