ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Chciałem poruszyć temat, który odnosi się do styku kliku dziedzin: etyki i ekonomii, socjologii. To problem PUNKTU STARTOWEGO DO STWIERDZENIA PRAWDY.
Prawdy można szukać na wiele sposobów. Z jednej strony każdy szuka jej sam dla siebie, jakby w zaciszu swojego umysłu. Z drugiej strony mamy sferę kontaktów międzyludzkich, w której ludzkie sądy, spostrzeżenia prezentują nam się niczym towary w sklepie. Jedna prawdy (cudze) możemy kupić, innych nie.
Ostatecznie jednak, to człowiek sam (nikt inny go tu nie zastąpi) decyduje o dwóch rzeczach:
- przyjęciu jakiejś prawdy (deklaracja)
- kształcie przyjęcia owej prawdy
Tu robię dość nietypowy podział, dzieląc prawdę na dwa elementy - sam fakt przyjęcia (zwykle werbalny, deklaratywny) i realny kształt prawdy w umyśle przyjmującego. Dlaczego ten podział uważam za ważny?
- Ano dlatego, że jego nieuwzględnienie generuje mnóstwo nieporozumień. W szczególności mamy wiele osób, które "popierają" głośno, wyznają różne prawdy, choć w istocie zupełnie tych prawd nie rozumieją. Bywa tak, że gdyby tym ludziom przedstawić obiekt ich poparcia bez używania obiegowej nazwy, to by go zdecydowanie odrzucili. Bo niezwykle częstą jest sytuacja, gdy pod tym samym terminem wiele osób rozumie zupełnie różne (często sprzeczne) rzeczy.
Dlatego tak skuteczny jest lobbing pewnych haseł, partii, organizacji. Bo jak się już komuś uda wbić pozytywne, bądź negatywne skojarzenie z czymś, to potem można na tym budować dalsze konstrukcje i w bardziej zaawansowany sposób mieszać ludziom w głowach. Problem z uczciwym dążeniem do prawdy dodatkowo komplikuje element finansów i prestiżu. Ludzie tak bardzo pragną być wyżej w hierarchii, stawać się bogatsi, ważniejsi, że gotowi są dla owych celów poświęcić (sprzedać) prawdę. Ale robią to w sposób dla siebie niedostrzegalny. Naczelna zasada kapitalizmu, wolnego rynku na szczycie wartości stawia zdobycie pieniędzy, dominacji finansowej. Prawda, sprawiedliwość, czy inne wartości są umiejscowione niżej. Dlatego w sposób oczywisty przegrywają, a ostatecznie najważniejszym kryterium prawdy w kapitalizmie staje się skuteczność ekonomiczna. I wolnorynkowcy od lat nawołują, aby pod żadnym pozorem nie psuć tego "idealnego" układu, w którym pieniądz, pieniądz i zawsze pieniądz są miernikiem wszystkiego. A najważniejszym narzędziem oddziaływania pieniądza na prawdę jest właśnie lobbing, kupowanie głosów i opinii ważniejszych dziennikarzy, celebrytów, czy innych ważniejszych osób.
Piszę o tym, nie po to, aby sobie ponarzekać, ale aby wskazać na pewną ciekawostkę filozoficzną, czyli jeszcze jedną możliwą koncepcję prawdy (opartą o idee prawdy pragmatycznej).

Czym jest prawda (w ujęciu ekonomiczno - lobbystycznym)?
Prawdą będzie tu taki zestaw twierdzeń, poglądów, modeli zachowań, który wysłany w przestrzeń rynkową, czyli ludzkich pragnień i zachowań konsumenckich wygeneruje największy (w słabszej wersji minimalny założony) zysk finansowy dla podmiotu generującego.

Krótko mówiąc prawdziwe jest to, co przynosi zysk. Największa bujda ostatecznie stanie się "prawdą", pod warunkiem, że da się na tym zarobić.

Oczywiście w zdecydowanej większości przypadków tak wygenerowana "prawda" będzie sprzeczna z dotychczasowymi ujęciami. W szczególności będzie ona sprzeczna z obiektywizowalnymi różnymi miernikami zgodności poglądów z rzeczywistością. Co nie zmienia postaci sprawy, że wspomniane ujęcie może okazać się (w zupełnie inny sposób) spójne - tzn. będzie dawać przewidywalne (i mierzalne!) wyniki w postaci ustalenia jakie poglądy są "prawdziwe", a jakie nie.
Wspomniana koncepcja prawdy będzie w jakimś stopniu "ewolucyjna" - w tym sensie, że tak jak ostateczny efekt lobbystycznej działalności, będzie zmieniała się w czasie, częściowo doskonaliła, dostosowywała do wyzwań rynkowych.
Inną zaletą takiego ujęcia będzie to, że wreszcie świat wolnorynkowych ideałów "dopnie się" logicznie. Teraz będzie jasne, dlaczego nie wolno jest przeszkadzać nikomu (w szczególności państwu) w wyłanianiu się rynkowych konsumenckich dominacji. Nie wolno, bo wszelkie wartości, jakie uznamy za podstawowe będą miały źródło w ekonomicznym wznoszeniu się i pytanie o ich poprawność (w jakimś innym sensie) stanie się bezprzedmiotowe. W końcu jedyna prawda tego świata będzie zawsze ściśle finansowa.

Gdy spojrzy się na dzisiejszy świat, na wszechobecną manipulację, ignorowanie wielu znanych wszystkim prawd i zasad, to chyba da się zauważyć, że wspomniana koncepcja ustalania prawdziwości jest w nim niemal że dominującą. Co ciekawe, demokracja, zamiast skłaniać ludzi do większej obiektywizacji prawd, działa w odwrotnym kierunku. Bo ludzie w głównej masie bardziej wolą się kierować zachciankami i próżnością, niż gotowi są szukać trudniejszej prawdy. Więc stworzył się ogromny rynek autorytetów tworzonych przez fachowców, mistrzów manipulacji wszelkiej maści. I to jest nieuniknione, skoro prawda od lat została urynkowiona.

Aby dopełnić obraz idealnie wolnorynkowego obrazu świata należałoby chyba dodać jeszcze jedną zasadę:
Nie istnieje żaden (!) społeczny, biologiczny czy dowolny inny koszt, który można by przeciwstawić zasadzie ekonomicznej dominacji.
Mówiąc inaczej, jeśli efektem czyjegoś działania w ramach wolnorynkowej wymiany pieniężnej (w ramach prawa) byłoby wyginięcie 90% populacji, to jest to jak najbardziej słuszne i nie wolno jest temu przeciwstawić żadnego instytucjonalnego działania. Po prostu nie ma innych wartości, nie ma innych praw, poza prawem bycia bogatszym, posiadania lepszej pozycji finansowej i społecznej.

lucek

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek