ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Parę razy muskałem ten temat w różnych wypowiedziach. Ale chciałbym się z nim jakoś ostatecznie rozprawić. Może uda mi się w tym wątku.

Sprawa jest trudna, stawiająca proste intuicje na głowie, więc nie wiem, czy znajdę choćby kilka osób, które będą dzieliły moje myśli w tym zakresie. Ale może kogoś tam znajdę. Czas wejść w temat.

Dla przeciętnego człowieka pytanie o moc, o możliwość działania i kontrolowania czegoś zdaje się oczywiste - warto jest mieć WIĘCEJ mocy. Startujemy w tym życiu z poziomu słabości - rodzimy się jako bezradne dzieci, potem cały ten wredny świat daje nam co chwila do zrozumienia, jacy to jesteśmy zależni, słabi. Dla niektórych oczywiste jest w sposób nie do podważenia, że tym, co im najbardziej jest potrzebne, to więcej mocy, więcej kontroli, więcej dominacji nad wszystkim, co nas otacza.
Najdalej w kierunku kontroli idzie osobowość psychopatyczna - ludzie z tymi skłonnościami mają w życiu jeden główny cel - udowadniać sobie, że mają kontrolę nad życiem, nad ludźmi, nad otoczeniem. Z lubością gnębią inne osoby, aby dowieść sobie, że te osoby nie mogą im się przeciwstawić, że mimo przeżywanego cierpienia, muszą wciąż być we władzy psychopaty. A psychopata w ten sposób zaspakaja swoją potrzebę mocy, znaczenia, kontroli - jego psychika aktywuje system nagrody: rządzę, kontroluję! - jestem mocniejszy od innych, tamci są w mojej władzy, jest dobrze, jestem górą, wygrywam!
Ta perspektywa, w której dominowanie otoczenia wydaje się być absolutnie niepodważalną korzyścią i wygraną jest chyba mocno wbudowana w odczuwanie i rozumowanie. Jest wbudowana ewolucyjnie - bo biologiczna rzeczywistość opiera się na darwinistycznej zasadzie "dominuj, wygrywaj, pokonuj wrogów albo giń, zrób miejsce lepszym od siebie". Dlatego potrzeba mocy funkcjonuje na wielu poziomach - także tym podświadomym. Po prostu większość z nas tak ma, że sytuacja, w której rządzą, ustalają warunki, jest odbierana jako lepsza, warta do zdobycia (dla niektórych wręcz za każdą cenę).
Ja zamierzam zanegować ową oczywistość. Widzę w tej negacji głęboki sens, objawiający się na wielu poziomach - zarówno znaczeniowym intelektualnym, jak i uczuciowym, czy społecznym. Ostatecznie jestem przekonany, że brak refleksji w tym dążeniu do władzy i kontroli, oddanie się temu pragnieniu mocy w sposób absolutny ZNISZCZY OSOBOWOŚĆ. Co ciekawe to zniszczenie nastąpi OD ŚRODKA. Tzn. w większości odbędzie się wlaśnie tymi mechanizmami, które służyły do wybudowania swojej mocy. Powiedziałbym to w postaci sentencji: jeśli będziesz do mocy i kontroli dążył w sposób nierefleksyjny, totalny, to ostatecznie moc, którą zdobędziesz, zniszczy samego ciebie!
Teza nie jest nowa. Była już poruszana w literaturze, muskają ją teksty religijne. Ale jej analiza od strony logicznej, znaczeniowej wydaje mi się cenna i ważna. Chciałbym wykazać, że ma ona fundamentalne znaczenie, że pod pewnym względem od jej głębszego zrozumienia zaczyna się forma przebudzenia, oświecenia.

Jaki jest mechanizm NISZCZĄCY bezrefleksyjnego dążenia do mocy i kontroli?
- Wynika on z samej definicji/znaczenia pojęcia mocy i kontroli. Moc i kontrola to zdolność do przekształcania rzeczy zewnętrznych na określony założonym CELEM wzór .
Podam parę przykładów różnych mocy, które być może rozjaśnią sprawę:
Moc zwyciężania
- brak mocy, mała moc - gdy większość przeciwników mnie pokonuje
- duża moc - ja pokonuję większość przeciwników
- moc dominująca - jestem championem, pokonałem wszystkich, a choć mam konkurentów, aspirujących do tronu w danej dziedzinie, to ja jestem najlepszy
- moc zwyciężania totalna - jestem tak silny, że nikt nawet nie śmie stanąć ze mną do walki (bo np. jeden mój cios od razu zabija), bo absolutnie nikt nie ma ze mną szans, co jest dla wszystkich oczywiste.

Moc przekonywania
- brak mocy, mała moc - gdy niewielu jestem w stanie do czegoś przekonać
- duża moc - przekonuję do swoich racji większość osób
- moc dominująca - jestem championem, przekonałem wszystkich, nikt już nie jest w stanie wskazać lepszych argumentów, niż moje, choć jeszcze niektórzy to próbują...
- moc przekonywania totalna - jestem tak przekonywujący, iż nikt nie próbuje stanąć do starcia dyskusyjnego ze mną, wszyscy z góry przyznają mi rację, bez względu na to, co powiem.

Moc twórcza
- brak mocy, mała moc - niewiele jestem w stanie zrobić, wymyślić, stworzyć, a na pewno większość osób zrobi to lepiej, sprawniej
- duża moc - robię rzeczy godne podziwu, większość osób nie jest w stanie mi dorównać w pracy, twórczości
- moc dominująca - jestem liderem, najlepszym w branży - to co robię jest uznawana za bliskie doskonałości. Niektórzy próbują mi dorównać, ale mają niewielkie szanse na sukces.
- moc twórcza totalna - tworzę wszystko co zechcę i jak zechcę, dowolną rzecz mogę przekształcić w dowolną inną, jeśli tylko tam mi się spodoba, a wszystkie zmiany, dzieła nie wymagają ode mnie wcale wysiłku.

Warto jest się przyjrzeć temu obrazowi mocy twórczej totalnej - czemuś, co pewnie przypisalibyśmy (w wersji ateistycznej - hipotetycznemu) bogu. Wczujmy się w sytuację boga, który ma możliwość stworzenia/zmiany absolutnie wszystkiego. Stwarza gwiazdę jednym "pstryk", stwarza galaktykę z miliardami układów gwiazdowych - jednym "pstryk", stwarza wszechświaty - jednym "pstryk", niszczy te gwiazdy, galaktyki, wszechświaty - też od samego pomyślenia. Potem może jest stworzyć na nowo, albo przekształcić galaktykę w słonia, czy mrówkę. Wszystko jest możliwe, dostępne, żadnego "oporu materii". Aż by się chciało, aby był jakiś opór, bo wtedy stworzenie tego czegoś miałoby znaczenie, odróżniałoby się jedno od drugiego. Jeśli tak samo łatwo tworzy się ziarnko piasku, galaktykę, wszechświat, to nagle tworzenie czegokolwiek przestaje mieć sens - wszystko jest takie samo. Wtedy stworzenie przestaje różnić się od braku stworzenia, bo i tak bez wysiłku może być jedno drugim zastąpione.
Warto jest chyba temu obrazowi absolutnej omnipotencji się lepiej przyjrzeć, trochę poczuć go w sobie. Warto jest przeanalizować własne uczucia w stosunku do tego, co nas otacza. Co daje nam radość - osiągnięcie czegoś łatwo, czy raczej tego, co nas wiele kosztowało. Warto się przyjrzeć tym chwilom życia, które uznajemy za najwspanialsze, najpiękniejsze i zadać sobie pytanie: czy było to coś łatwego, coś osiągniętego bez najmniejszego wysiłku?...
Bo sytuacja, w której osiągamy coś z łatwością jest takim modelem omnipotencji - w tym zakresie, gdzie coś robimy bez wysiłku, jesteśmy jak bóg, który ma moc absolutną. Czasem mamy satysfakcję z czegoś łatwego - oto jakiś ślepy traf nam pomaga, a my - niewielkim wysiłkiem - zdobywamy coś ekskluzywnego (przykład: wygrana na loterii, czy niespodziewana nagroda). Ale jednak taka sytuacja, daje nam radość nie dzięki temu, że mamy po prostu wielką i totalną moc osiągania celu, lecz dzięki temu swoistemu napięciu, w którym cel jest atrakcyjny, bo jest trudny do zdobycia, a przypadkowo, w sposób nieoczywisty udaje nam się go osiągnąć. Sytuacja, gdy po prostu łatwo, własną mocą coś osiągamy nie daje satysfakcji.
Zatem chyba możemy powiedzieć, iż regułą jest, że satysfakcja, spełnienie emocjonalne, szczęście związana jest nie z obszarem totalnej omnipotencji i kontroli, ale plasuje się gdzieś bliżej obszaru pośredniego, gdzie rzeczy jednak trzeba zdobywać, z jakimś trudem, gdzie wygrana nie jest automatyczna, czy oczywista, bo wtedy przestaje być wygraną, a staje się czymś banalnym, bezwartościowym.

Myślę, że te ilustrujące przykłady zarysowały tezę, którą chciałbym teraz sformułować: totalna omnipotencja nie tylko nie uczyniłaby nas szczęśliwymi, ale wręcz przeciwnie - stałaby się powodem emocjonalnej degradacji, upadku, poczucia utraconego sensu istnienia. Gdy wszystko jest totalnie łatwe do osiągnięcia, nic nie będzie miało znaczenia, nic nas by nie zadowoliło, nasze jestestwo pogrążyłoby się w pustce, emocjonalnym niebycie, a może wręcz koszmarze bezsensu.

Gdzie zatem szukać szczęścia, życiowego spełnienia?
Może pójść w stronę przeciwną - eksplorując obszar słabości, niemocy?...
Ja jestem przekonany, że ta druga skrajność też nie jest dobrym wyborem. Totalna słabość, to właściwie niebyt, sytuacja, w której niczego nie możemy uczynić, nic od nas nie zależy, jest chyba dla świadomości - z racji na jej naturę - trudna do zniesienia, może nawet niemożliwa do zniesienia. Co ciekawe, totalna słabość i totalna moc właściwie pod pewnym względem okazują się być tym samym! Bo mając moc totalną, moc tak wielką, że nic nie stawia nam oporu, nic nie ustawia naszych dokonań myśli w hierarchii, gradacji dającej szanse na emocjonalne zróżnicowanie - mając taką nadmierną moc EMOCJONALNIE TEŻ NIC NIE MOŻEMY! Bo co byśmy nie zrobili, jest to tak samo bez znaczenia, bez sensu, jak byśmy nic nie zrobili, czyli jak byśmy żadnej mocy nie mieli.

Ja szukałbym więc tego obszaru szczęścia i spełnienia POMIĘDZY - gdzieś w pobliżu środka na skali od totalnej słabości i niemocy, do totalnej omnipotencji. Warto jest zatem mieć w zasięgu moc oddziaływania, zmiany, szanse na emanację swojej woli, ale też i warto jest mieć ograniczenia, rzeczy nieprzekraczalne, utworzoną hierarchię, w której coś jest trudne, warte zdobywania Z TRUDEM, co da ostatecznie satysfakcję.
Myślę też, że różni ludzie mają różne osobowości - jedne będą się czuły lepiej, gdy dostaną kontroli więcej, a inne będą usatysfakcjonowane bardziej statusem obserwatora, w którym nie działają bezpośrednio na świat i inne istoty, kontemplując tylko stan, jaki jest. No i oczywiście w tym stanie spełnienia, dobrostanu dla osobowości, podstawowe prawa osoby powinny być zachowane, nikt nie powinien doznawać krzywdy. Wierzę, że ostatecznie nie zaburzone osobowości są w stanie tak SKONFIGUROWAĆ W SOBIE STAN SATYSFAKCJI, aby nie był to stan, w którym jedni są szczęśliwi kosztem drugich, w którym nie ma "wampirów szczęścia", zaś owo szczęście ogólnie wzrasta w całej społeczności.
Społeczności... Cóż. Właściwie nie poruszyłem sprawy aspektu społecznego. Ale może to byłby temat na inną okazję.

lucek

Ircia

No, Michał, trafiłeś w jedno z zagadnień które ostatnio ciągle jak bumerang do mnie wracają

Najpierw 'popastwię się nad Twoim tekstem :

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek

rozumiem więc, że przepraszasz ... przyjmuję

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

lucek

skoro przepraszasz to chyba wiesz :shock:

Michał Dyszyński

lucek

przeprosiłeś, wybaczyłem i nie wracajmy do tego ok :shock:

?

Ircia

Ok, to może aby wrócić do tematu wszechmocy trochę się odsłonię - miałam w swoim pokręconym życiu sporo doświadczeń( kiedyś zbiór książek może napiszę ;P) gdy odczuwałam wszechmoc- dosłownie poczucie że mogę wszystko co zechcę, że ponad wszelkimi ograniczeniami i spokojnie to potrafiłam otoczeniu obwieścić. Z tym że gdy ktoś rzucał jakieś wyzwanie typu to przynieś do naszego miasta parę gór bo tu tak płasko , odpowiadałam :
-Oczywiście że mogę, ale jestem także wszechdobra i nie mogę wykorzystywać mej wszechmocy do tak destrukcyjnych celów, bo gdy przeniosę górę to zniszczę kilka drzew i biednych gryzoni, ma etyka na to nie pozwala- Nie ma jak kreatywność co by się nie przyznać że jednak ta moja wszechmoc to taka wszechmocna nie jest...
Stąd rozumiem wszechmocnego Boga i jego uniki do czynienia cudów

lucek

ciekawe, bo mi się dziś wszechmoc - znaczenie przyśniło, najpierw w znaczeniu "dalekowschodnim" i było to jakieś piórko ... obrazek, tylko we śnie zrozumiały, a potem w znaczeniu "judeochrześcijańskim" i oznaczało po prostu, ze bez Boga człowiek nie jest w stanie nawet źdźbła trawy złamać jeśli Bóg na to nie pozwoli ...

Michał Dyszyński

Pociągnę temat omnipotencji.
Jest jeszcze jeden rodzaj omnipotencji, którego do tej pory nie ruszyłem analizą. A jest to rodzaj szczególnie ciekawy. Nazwałbym ją OMNIPOTENCJĄ EPISTEMOLOGICZNĄ.
Ogólnie mamy tak, że docierające do nas informacje jakoś sobie obrabiamy, kategoryzujemy, tworzymy dla nich prawa. Subiektywnie rzecz biorąc możemy sobie pomyśleć wszystko, możemy sami siebie przekonać do dowolnego stwierdzenia, nazywając go "prawdziwym", albo "słusznym". I - dopóki TRZYMAMY SIĘ ŚWIADOMOŚCI SUBIEKTYWIZMU tych stwierdzeń - dopóty wszystko "gra", nie ma w tym fałszu. Jednak...
Jednak żyjemy w społeczności, wiele stwierdzeń, prawd, przekonań dzielimy z innymi ludźmi. Jak się bliżej przyjrzeć sprawie, to prawie wszystko co da się wyrazić w języku, co się jakoś nazywa, ma właściwości używane w rozmowach, dziedziczymy po różnych społecznych modelach, memach, definicjach i prawach. Zatem sięgają one gdzieś głęboko swoimi powiązaniami w rozumowanie innych ludzi, ich poprawność zależy od tego, na ile skutecznie odczytaliśmy konwencje zawarte w owych modelach. Uczciwie byłoby oddawać społeczeństwu to, co pochodzi ze społeczeństwa, zaś sobie, to co ściśle nasze - subiektywne. Problem jest w tym, że często tak nie jest - często bierzemy jakiś wzorzec z rozumowania społecznego, a potem ubieramy go w bardzo własne przekonania, nieraz odrywając od źródłowego sensu. Najczęściej dzieje się tak, gdy pewne stwierdzenia mają wartościujące, emocjonalne znaczenia, a nam owe znaczenia są jakoś do czego potrzebne, miłe, atrakcyjne. Krótko mówiąc - obiektywnie patrząc na sprawę KŁAMIEMY. Ale się do kłamstwa nie przyznajemy.
Aby to zilustrować podam przykłady - Hitler swój plan podboju świata określał jako sprawiedliwość dziejową. Słowo "sprawiedliwość" zwykle znaczy coś zupełnie innego, niż zdobywanie dominacji przez jakąś tam nację, czy władzę. Ale znaczenie tego słowa zostało zawłaszczone i przekształcone. Bo "sprawiedliwość" ma blisko znaczeniowo do słuszności, a Hitler był przekonany o słuszności swojego planu.
Inny przykład, to komuniści, którzy swoją dyktaturę określali "demokracją socjalistyczną"- z demokracją prawdziwą niewiele to miało wspólnego, ale że słowo demokracja miało zachować swój pozytywny, zaprzeczający dyktaturze wydźwięk, to było stosowane.
Na gruncie prywatnym wielu ludzi zawłaszcza całą masę innych, pozytywnie odbieranych słów - ktoś mówi, że jest "uczciwy", choć realnie jest złodziejem. I często nawet myśli, że mu się slowo "uczciwy" należy bo np. w jakimś drobiazgu dopilnowuje rozliczeń (np. oddaje swojej żonie ustaloną część zagrabionych pieniędzy). Ludzie kłamliwi nieraz nazywają się prawdomównymi, co też jakoś tam daje się wytłumaczyć, że w konkretnej jakieś sprawie, prawdy się trzymali (inne się "nie liczyły").
Ogólnie wiele ludzi jest przekonanych, że należą im się pozytywne atrybuty, określenia, choć pewnie większość ludzi odmówiłaby im tych pozytywnych atrybutów. Ale...
... ale właściwie kto nam zabroni uważać, co tylko tam chcemy?...
W zakresie uznawania czegoś za prawdę, za słuszność, za zgodność z czymś tam też możemy być omnipotentni. Czy musimy się przejmować tym, że inni ludzie jakieś określenie stosują inaczej i np. nas nie nazwaliby prawdomównymi?... A co tam... Możemy uznać się za mądrzejszych, mozemy powiedzieć, że ta "właściwa prawda" to ta nasza. W skrajnym przypadku możemy największe kłamstwo, czy bzdurę określić "prawdą" i się przy tym upierać na zabój. Możemy odmówić słuszności nawet takim stwierdzeniom, które wszyscy ludzie na świecie uznają za słuszne.
Spotykam ludzi, którzy z góry "wiedzą", że np. jakiś przyjezdny to zly człowiek, a on - jako przedstawiciel tego właściwego narodu - to dobry człowiek. Ci ludzie nie mają żadnego argumentu, który nie byłby arbitralny, bardzo wysoce uznaniowy. Tzn. da się wskazać jakieś przypadki złych zachowań osoby przyjezdnej, a dobre kogoś osiadłego. Ale tak samo dobrze da się przedstawić przypadki przeciwne. Osoby które mają swoje przekonania jednak "wiedzą lepiej" - arbitralnie stwierdzają które z owych przypadków są "te ważniejsze" i wtedy wszystko im się zgadza.

Czy największy drań, nazywający siebie "dobrym człowiekiem", jeśli jest jednak tak zaburzony, że wierzy w to sformułowanie może być jakoś zmuszony do nie stosowania owego określenia w stosunku do siebie?...
- Ja nie widzę możliwości takiego zmuszenia (odrzucam jakieś drastyczne opcje w rodzaju stosowania tortur, wymuszających zeznania).
Spotykamy nieraz ludzi zakłamanych - psychopatów kłamiących, że to cały świat jest winien ich złych czynów, a nie oni, religijnych "świętoszków", którzy "modlą się pod figurą, a diabła mają z skórą", tyranów domowych przedstawiających się jako kochających mężów i ojców, żony - zołzy wylewające na swoją rodzinę kaprysy i frustracje, że świat nie wystarczająco je docenia. Ale mało kto (poza ewidentnymi cynikami) nazywa rzecz po imieniu - zwykle te czarne charaktery określają się pozytywnymi sformułowaniami, a nawet w te sformułowania jakoś wierzą. Mamy bowiem bardzo daleko posuniętą omnipotencję w uznawaniu czegoś za to, co tylko zechcemy. Chodzić po wodzie nie potrafimy, robić cudów też chyba większość nie potrafi, jednak zawsze możemy się nazwać dobrymi, mądrymi, nawet genialnymi, uczciwymi, mającymi najlepsze z możliwych intencji. I nawet możemy w to wierzyć.
Czy jest gdzieś granica tej omnipotencji w uznawaniu czegoś arbitralnie za jakieś tam, mimo braku jakiegokolwiek argumentu?...
Według mnie taka granica jest, ale objawia się ona w specyficznych warunkach.

lucek

Ircia

lucek

Ircia

Jak definiujesz Boga?

lucek

jako realne prawa rządzące światem, których odbiciem są przekonania człowieka o świecie

Ircia

lucek

Michał Dyszyński

lucek

to fajnie w takim razie, że się z grubsza zgadzamy ... pamiętam jednak, że nie zawsze tak było co pewnie można sprawdzić ... co do "ARBITRALNOŚCI" sądu, to akurat każde moje przekonanie ma taki status - ja decyduje, o ile o czymkolwiek decyduje, jakie uznam za własne więc jak dla mnie zbędny ozdobnik :wink:

fajnie, że tu tj. co do def. wiary, się zgadzamy

Michał Dyszyński