ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Przeczytałem ostatnio kolejny tekst o tych "wrednych" liberałach, którzy - nawet chrześcijaństwie - podważają ideę obiektywnej prawdy. W ramach oskarżeń padających na owych liberałów dowiedziałem się, jak to z walcząc z koncepcją prawdy obiektywnej liberałowie chcą sprawić, że wszystko będzie im wolno, że będą w stanie zanegować każdy fakt, każdą - nawet najświętszą i najważniejsza - okoliczność. Bo przecież - rzekomo - skoro mamy liberalną wolność, to wszystko nam wolno...
Od lat spotykam się z podobnymi przekonaniami odnośnie liberalnej myśli. Spotykam się i dziwię się, jak ludzie skądinąd inteligentni mogą się tak zafiksować na naiwnym postrzeganiu filozofii, prawdy, rozumienia. Osobiście uważam, że kwestia prawdy obiektywnej jest jednym najciekawszym przykładów tego, jak łatwo jest wpaść w pułapkę myśli, przed która się - rzekomo - właśnie wszystkich przestrzega.

Aby sprawę trochę naświetlić wypadałoby zacząć od definicji. Pójdźmy tropem propagatorów obiektywności prawdy, zadając przy tym pytanie: Co to właściwie znaczy, ze "prawdy są obiektywne"?
Czy może to, że w ogóle nie ma prawd subiektywnych? - np. że nie istnieją subiektywne OPINIE w rodzaju "Ja lubię szarlotki"?...
Może to, że WYBRANE prawdy są obiektywne? - które prawdy?... Kto o tym decyduje?
A może to, że "prawda jest jedna", co sugerowałoby, że o jabłku można powiedzieć tylko jedną rzecz prawdziwą w rodzaju "jest czerwone", ale wtedy już nie np. "jest smaczne"?...
A może chodzi o to, że prawda ma tylko jedno poprawne sformułowanie - czyli np. ze stwierdzeń "jabłko jest czerwone" i "Jabłko jest koloru czerwonego" tylko jedno jest prawdziwe?...
i wiele innych...

Próbuję jakoś pójść za myślą i przekonaniem głosicieli prawdy absolutnej i wciąż zastanawiam się jak (i czy w ogóle) chcą uwzględniać takie okoliczności dotyczące stwierdzeń jak:
- język jest wieloznaczny, a także dający możliwość wyrażania tych samych, albo bardzo podobnych myśli w różnej formie
- rzeczy mają wiele aspektów - ten sam obiekt można opisywać pod różnym kątem
- język się zmienia, ewoluuje - to samo sformułowanie, po jakimś tam czasie może wyrażać różne myśli
- wiedza ludzkości się zmienia, a więc np. coś uznanego za niemożliwe do zrealizowania przez człowieka 100 lat temu, dzisiaj jest powszechnie stosowane. Coś co było uznane za poprawny opis zjawiska 100 lat temu, dzisiaj może być (i często jest) opisem nieadekwatnym, niepełnym, czasem wręcz błędnym.
- poziom pojmowania ludzi jest zależny od wieku, inteligencji, doświadczenia przez co to samo sformułowanie jednej osobie nic kompletnie nie mówi, a dla drugiej jest w pełni zrozumiałe
- nie posiadamy idealnego języka do wyrażania skomplikowanych myśli. Ten język, którym się posługujemy bierze się z zastosowań życia codziennego, będąc słabo dostosowanym do wyrażania przekonań z pogranicza filozofii, nowych technologii, zaawansowanej nauki.
i wiele innych

Tutaj może (względnie ogarnięty) zwolennik prawdy obiektywnej może by powiedział: ale ja o tym wiem, tylko nie chcę, by ktoś fałsz nazywał prawdą, motywując to swoją wolnością, powołaniem się na zasadę, że każdemu wolno głośić to, na co ma ochotę i jest to tak samo dobre i słuszne jak inne stwierdzenia.
Na takie dictum odpowiedziałbym - z tym to i ja się zgodzę, ja też tego nie chcę, ale zupełnie nie widzę jak w tym oddzielaniu prawdy od fałszu miałaby pomóc idea jakiejś absolutnej obiektywności prawdy. Do tego, że dążymy do prawdy, nie zgłaszam zastrzeżeń, jednak oczekuję, aby owo dążenie nie zostało strywializowane, aby przed ogłoszeniem tego, co jest prawdą, wziąć pod uwagę możliwie jak najwięcej okoliczności mających wpływ na sprawę.
A niestety obawiam się, że powoływanie się na obiektywizm prawdy będzie z kolei najbardziej służyło tym, którzy nie umieją poprawnie wyrazić swoich przekonań, a że są zirytowani (słusznymi! bo rzeczywiście ich rozumowania ma liczne wady) zarzutami oponentów i mają się za wielki autorytet, to ostatecznie wykrzykują "ale taka jest prawda, prawda jest jedna i to ja mam rację!". Obawiam sie (bo obserwuję dość nagminnie podobne postawy), że to właśnie ci, którzy są bardzo subiektywni, niechlujni w rozumowaniu, ale przy tym zadufani i żądni bycia uznanymi za autorytety, próbują takiej drogi na skróty, w ramach której - zamiast coś dobrze uargumentować - to coś się zwyczajnie z większą emfazą ogłosi i już to będzie "prawda". A że "prawda" to jakby mało, więc musi być "obiektywna prawda".
Obawiam się, że za forsowaniem obiektywności prawdy kryje się małość umysłów, które nie przeszły testów jakie stanowi wymiana poglądów, dyskusje, nie umieją zdiagnozować słabych i mocnych stron własnego przekonania, nie są w stanie odpowiedzieć na zarzuty, a że mają wielkie chciejstwo mania racji, to te swoje ułomne, nie wybronione sformułowania teraz chcieliby jakoś ogłosić prawdą - za to prawdą pełną, ostateczną i jedyną.
W takim ujęciu idea prawdy absolutnej stałaby się linią obrony tych, którzy okazali się mentalnie i intelektualnie słabi, a którzy faktu owej słabości znieść nie potrafią, więc chcą ją z użyciem górnolotnych słów zamaskować. Jednym słowem idea prawdy obiektywnej tak użyta staje się sposobem na fałszowanie prawdy.

lucek

jeśli Michale "lubisz szarlotki" to jest to prawda niezależna od obserwatora, co nie oznacza, że każdy obserwator tę prawdę zna, musi znać, czy zna ją w sposób absolutny (takiej zresztą prawdy nikt znać nie może, ale "lubienie szarlotki" jest cechą Michała, podobnie, prawdą będzie, że "Jaś nie lubi szarlotki" (zakładam, że rzeczywiście nie lubi) i oba stwierdzenia są prawdą, bez potrzeby dokładania to tej prawdy jakichkolwiek przymiotników ... - tak powie liberał

nie liberał, indoktrynator - lub jednostka zindoktrynowana, będzie bredzić o społecznym uzusie, prawdach intersubiektywnych, subiektywnych opiniach i tym podobnych logicznych nonsensach, w imię propagowanej "prawdy", głoszonej przez elyty opiniotwórcze danej społeczności i "subiektywną opinią" zamykając "mordę", każdemu, kto potrafi myśleć samodzielnie :wink:

to Michale wszystko w tym temacie, bo średnio rozgarnięty człowiek sam, na każde zagadnienie, które w swym - wybacz - słowotoku próbujesz rozwijać, potrafi sobie udzielić odpowiedzi - a jeśli nie potrafi, to i twój słowotok mu nic nie pomoże

PS

zwróć uwagę:
"szarlotka jest dobra" to "jest dobra" - nie jest nadal własnością szarlotki, a tego kto to zdanie wypowiada :wink:

... ale stąd chyba pomysł kretynizmu pt. "subiektywna opinia/ prawda" bo ktoś, kto innym nie narzuca zdania powie "lubię szarlotkę" - podobno twórca pojęcia "subiektywna prawda" miał dobre intencje, ale tymi jak wiadomo piekło jest wybrukowane

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek

Katolikus

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek

faktycznie

ale to rzadki przypadek :wink:

Michał Dyszyński

I jeszcze jedna uwaga mi się nasunęła, związana z tym, jak znane mi osoby argumentujące za absolutnością prawdy myślą (nie twierdzę, że wszyscy zwolennicy prawdy absolutnej tak myślą, ale część tak). Otóż spotkałem się z argumentem w stylu: jak się podważy to, ze prawda jest jedna i absolutna, to od tej chwili każdy będzie mógł zanegować dowolną ważną prawdę, nawet świętość, argumentując, że przecie on ma prawdę swoją tak samo dobrą jak tamta, a przecież skoro nie ma prawdy absolutnej, to reguły nie obowiązują.

Otóż to nie tak!
Prawda absolutna jest wadliwym pojęciem (przynajmniej w tej najczęściej spotykanej wersji, bo byłbym w stanie zaproponować coś, co jest deczko sensowniejsze, tylko to juz jest inny temat), ale to nie znaczy, że prawdą może być wszystko, że prawda (to nieabsolutna) jest czymś dowolnym. Prawda dalej pelni rolę, którą pełnić powinna - tzn. informuje o tym, jaki komunikat jest użyteczny, a jaki wadliwy (w tym drugim przypadku mamy fałsz).
Więcej! Dopiero wtedy zaczyna się obraz klarować, dopiero wtedy "prawda rzeczywiście staje się (zrozumiałą) prawdą", gdy zdejmiemy jej bagaż absolutu. Ten bagaż jest bowiem tak ciężki, ze żadna komunikacja nie jest w stanie go udźwignąć.
Jeśli prawda ma być absolutna, to każdy komunikat jest fałszywy! Każdy, bo nie jesteśmy w stanie tworzyć komunikatów mających walor absolutnego przekazu informacji.
Musimy się zdecydować jakie pojęcie prawdy tak naprawdę chcemy mieć - absurdalne w żądaniu czegoś nieziszczalnego - wyrażenia tego, co absolutne, językiem, który jest ułomny, oparty o ułomne modele?...
Czy jednak pozbędziemy się tego marzenia, że dane nam jest dotknąć do nieskończonej strefy rzeczywistości, "spuścimy z tonu", pogodzimy się z tym, że wyrażamy JAKIEŚ (nieidealne) prawdy, budując komunikaty, które co prawda role swoją informacyjną spełniają, ale spełniają ją w sposób niedoskonały. A ta niedoskonałość zawsze będzie, bo taki jest nasz świat i trzeba się z tym pogodzić. Prawdy mogą być pewnie coraz doskonalsze, ale nawet gdyby jakaś prawda najdoskonalsza gdzieś dała się wypowiedzieć, to i tak zrozumieć ją mógłby jedynie ktoś, kto sam jest doskonały. Czyli jednak żaden z ludzi. Dla ludzi zostaje prawda mniejszej rangi - ta nieabsolutna. Cl nie znaczy, że od razu zła, czy fałszywa.

Tak więc jestem przeciwnikiem prawdy absolutnej nie dlatego, że chciałbym za chwilę coś zafałszować (przed czym rzekom miałoby mnie powstrzymać sformułowanie "absolutna", choć dobrze wiemy, że to żadne zabezpieczenie), lecz WŁAŚNIE DLATEGO, ZE FAŁSZOWAĆ NIE CHCĘ. Jestem przeciwny propagowaniu mrzonki, ze absolut jest wyrażalny ułomnymi modelami językowymi. Takie mrzonki są właśnie fałszami, które tworzą się, gdy ktoś rozumuje z grubsza tak: powiedziałem prawdę (bo nie kłamię świadomie), a prawda jest absolutna, czyli nie wolno mi zaprzeczyć, jako że prawda jest jedna i to ja teraz nią władam.
Niestety, tak (nie do końca świadomie, ale funkcjonalnie tak to działa) ludzie nieraz rozumują. Powołując się na prawdę absolutną, która "powinna być", wyciągają wniosek o swojej własnej nieomylności. Wniosek fałszywy, wspierający pychę i głupotę.

lucek

prawda absolutna to abstrakcja tego podobnego rodzaju co nieskończoność, względem, której sens ma mówienie o niedoskonałości, niepełności ludzkiego poznania ... kolejną jej cechą jest fakt, że jest jedna w tym sensie, że jeśli dwie osoby są innego zdania w tej samej kwestii, to na pewno jedna z bardziej się z nich bardziej się z prawdą mija i na pewno obie nie mogą mieć racji ....