ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Parę lat temu byłem na wakacjach w Tatrach Słowackich. Wyjazd był względnie udany - tzn. towarzystwo było miłe, ale niestety też prawie w każdy dzień padało. Ale nie o tym, jak mi było chciałem...
Do dziś pamiętam jedno przykre wrażenie, wręcz traumę z tamtego pobytu - widok zniszczonych lasów. Tysiące hektarów parku narodowego wyglądały z grubsza podobnie - łąki i kikuty drzew, tylko łąki, tam gdzie jeszcze nie tak dawno rosły piękne świerki. Jak wynikło mi z rozmów z tubylcami powodem tak okropnego zniszczenia drzewostanu była...
... ekologia. Tak, właśnie ekologia. Tzn. fizycznie lasy zjadł jakiś robal. Je te lasy chyba do tej pory, bo ta część drzewostanu tatrzańskiego, która się ostała po owej "apokalipsie" też była chora - widać było umierające drzewa, niszczone w szybkim tempie przez nie powstrzymane owady. Ekologia - ściślej ekologowie - zaś spowodowali, że tamtejsze władze nic nie zrobiły, gdy inwazja szkodnika się zaczęła. Ekologowie zabronili - robal jest naturalny, robal je drzewa, bo tak został przez ewolucję ukształtowany, więc człowiekowi nie wolno zakłócać tego co się dzieje. Jak się las sam obroni, to będzie dobrze, jak zostanie zjedzony, to tak musi być. Ale powstrzymać robala nie wolno.
Tak się zastanawiałem. Gdyby w kierunku Ziemi leciała jakaś asteroida, która potencjalnie unicestwi 99% życia na naszej planecie, to czy wolno byłoby ją jakoś zepchnąć z kursu kolizyjnego?... A może ekolodzy też postawiliby veto. Asteroida w końcu jest naturalna, kurs kolizyjny jest naturalny, a my ludzie - żyjący na tej planecie nie jesteśmy naturalni, więc nie powinniśmy chyba ingerować w naturalny proces unicestwiania tego co złe, bo nienaturalne nas ludzi. Z resztą po paru milionach lat od globalnej katastrofy życie by się odrodziło (jak to już bywało wcześniej). I okazałoby się, że ekologowie mają rację - ludzkość by zginęła, ale potem coś by powstało. A mieszać się nie wolno do tego co naturalne.
Jak wielkie znaczenie przypiszemy "naturalności"?
Podobne myślenie obserwuję w dyskursie wolnorynkowym. Dla wielu jeśli jakieś zmiany spowodował rynek, to są one święte, a jak by coś podobnego wynikło z działań państwa, to będzie to samo zło. Nie należy "się wtrącać" do procesów rynkowych bo one są naturalne, czyli dobre. I nieważne jest, że za ową "naturalnością" jakże często stoją po prostu decyzje konkretnych panów z wielkich korporacji, którzy według swojego widzimisię, licząc na jakieś tam procesy rynkowe skazują na utratę pracy, cierpienie miliony ludzi. To wszystko się nie liczy, bo jak źródłem decyzji jest jakiś miliarder, to będzie to - z założenia - dobre, a jak będzie to parlament kraju, to będzie to źle, jako że ten ostatni się "wtrącił" w rynek. Gdyby w wyniku owych "naturalnych" działań, osoby która nie jest urzędnikiem państwowym, a decydentem prywatnego wielkiego funduszu, miało ponieść śmierć tysiące osób, to ortodoksyjny wolnorynkowiec powie: tak powinno być! Nie wolno się wtrącać, jeśli te procesy są zgodne z prawem, naturalne. Fantazjuję? Nic tego nie jest możliwe?... - Ano wystarczy odpowiednio podnieść cenę jakiegoś opatentowanego leku, aby w biednych krajach umierały bez pomocy lekarskiej. Pomocy, która zwykle jest możliwa, bo produkcja owego specyfiku ratującego życie kosztuje często parę dolarów, a koncerny chcą mieć marżę w tysiącach procent (ten schemat jest dobrze opisany np. w odniesieniu do działań koncernów farmaceutycznych przy leczeniu AIDS w Afryce). Ale to jest "naturalne", że jedni się bogacą, a inni umierają. Taki ich los, zapewne są "gorsi", tak "powinno być"...
Bo przecież naturalność miałaby być czymś ważniejszym niż życie i szczęście ludzkie. :think:

Gdy Breivik wygrał z państwem Norweskim swój proces o "nieludzkie traktowanie w więzieniu" pewnie większość osób zadawała sobie pytanie: jakie są granice dla ortodoksji w prawie?
Ale słowa, sformułowania, dla prawników są świętością większą, niż poczucie sprawiedliwości, czy jakiegoś sensu. Trudno się temu do końca dziwić, bo prawo ma problem z wyważeniem balansu pomiędzy bezstronnością sądów, a właśnie sprawiedliwością. Gdyby każdy tak sobie dowolnie interpretował przepisy, to za chwilę mielibyśmy furtkę od dyskryminacji, bo skoro ktoś musiałby zadecydować, dlaczego w tych samych warunkach jednemu coś damy, a drugiemu tego odmówimy. Więc ortodoksja wydaje się jedynym wyjściem z tego impasu.
W USA kilkanaście procent PKB jest "wytwarzane" w sektorze prawnym. To prawnicy, dzięki temu, że profesjonalnie wykłócają się między sobą w salach sądowych, "budują dobrobyt" owego kraju. Kto ma tam lepszych prawników, ma korzystniejszą sprawiedliwość - wszak nie jest tajemnicą, że dobry prawnik w tych samych warunkach doprowadzi do znacząco innego wyroku, niż zły prawnik. Czy to jest jednak sprawiedliwość?...

Ortodoksi być może mają się za idealistów (w tym wzniosłym, pozytywnym znaczeniu słowa "idealista"). Oni przecież nie ulegają chęci naginania prawa, zasad do bieżącej sytuacji, tylko do końca trzymają się jego litery. To, że będą koszty?...
Cóż, koszty jakieś będą zawsze. Więc ortodoks czy to wolnorynkowy, czy to ekologiczny, czy dowolny inny pewnie powie coś w stylu: ważniejsze jest, aby zachować obowiązywania zasady, niż to, czy jakiś tam ktoś przeżyje czy, nie. Po złych czasach zawsze przyjdą jakieś lepsze - jak dużo ludzi umrze, to dla następnych pokoleń zrobi się więcej miejsca. W przyrodzie przecież nie ma próżni. Według takiego podejścia koszty, śmierć ludzi, zniszczenie przyrody przez wahnięcie się jakiegoś procesu, jest niczym wobec tego, aby było "naturalnie".
A czy to jest LUDZKIE?...
I właściwie co to znaczy "naturalnie"?
Czy robal, który zżarł owe tysiące drzew w Tatrach był na pewno naturalny? A może jego pojawienie się wynikło z jakichś wcześniejszych działań człowieka - np. wskutek jego uodpornienia się z powodu zmian genetycznych mających źródło w chemizacji rolnictwa?...
Tego nie wiadomo - w pewnym momencie "ekologowie" postawili granicę - robal jest naturalny, obrona przed nim już nie, a inne koszty się nie liczą. Jak wiele "należałoby" poświęcić, aby zachować zasadę nie wtrącania się?
Ale przecież jak żyjemy, to i tak się wtracamy - wdychamy powietrze (zabierając je robalom), depczemy po ziemi (rozgniatając jakieś "naturalne" owady). Jedyne co możemy tak ortodoksyjnie zrobić dla zachowania "naturalności" na tym świecie, to chyba strzelić sobie w łeb, aby naszego trupa mogły już "ekologicznie" zjeść jakieś mikroorganizmy, czy inne robaki.

Podobnie za chwilę jakiś ortodoks ekonomiczny powie: ta fabryka powinna upaść, bo bankrutuje. Ale tenże ortodoks nie wie, czy czasem bankructwo nei jest wynikiem jakichś sprytnych machinacji nie mających nic wspólnego z działaniami rynkowymi, a jedynie z ewidentnym oszustwem. Ale ortodoks "wie", że swoją granicę naturalności postawił prawidłowo - wie, bo TAK MU SIĘ WYDAJE.
Zachować zasadę, czy ratować życie, szczęście ludzi?...
Jak wyważyć ten balans pomiędzy doraźnym sensem, a naszą wiarą w poprawność praw.
To jest bardzo filozoficzne pytanie. Bardzo filozoficzne.
:think:

Piotr Rokubungi

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Po pierwsze trochę niedokładnie mnie zrozumiałeś, Michale, a po drugie mieszasz tak, że zamiast konkluzji wynika z tego jeszcze więcej wątpliwości; ale ty "tak masz", jak zdążyłem już zauważyć.
Zaczynając jakby od podsumowania, napiszę, że w tych kwestiach prezentuję pogląd i postawę raczej bliską stoicyzmowi.

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Jak to "ta druga opcja" ma przewagę? Czyli chciałbyś móc nazywać "naturalnym" albo "nienaturalnym" wszystko to, co jest naturalne i nienaturalne?? Czy ja tu czegoś nie zrozumiałem?..
A teraz z innej strony, zasadniczej: zastanówmy się najpierw, co oznacza konkretnie natura, a co to jest anty-natura, nie-natura, skoro rozważamy tu sensowność stosowania form przymiotnikowych od tych pojęć, rzeczowników. Więc jak określisz to, co naturalne, a to, co niby naturalne nie jest?

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Jakbyś, Michale, przestał w końcu "rozgrzebywać" kwestie, a spróbował wysnuwać jakieś bardziej zdecydowane konkluzje- bo chyba w tym bardziej rzecz... Natomiast szczególnie ostatni akapit powyższego twego postu "prosi się" o rozwinięcie, bo wydaje mi się, że mogłoby to doprowadzić do znaczących wniosków...

P. s.: Jeszcze coś bardzo istotnego w tym kontekście: W powyższych swoich tekstach sugerujesz jednoznacznie, że działania człowieka nie są naturalne, nie zaliczają się do takich- przynajmniej część z nich. Można na tej podstawie wnioskować, że sam człowiek nie jest elementem naturalnym w przyrodzie, czy w kosmosie, albo tylko częściowo naturalnym. Wiec jaka niby jest natura człowieka i wykonywanych przez niego czynności? Jesteśmy "sztuczni"? Na czym ta sztuczność miałaby polegać? Jesteśmy "robotami" demiurga? A reszta przyrody nie?
Inaczej: Co wg ciebie wykracza poza naturę? Jeśli nic, to równoznaczne jest temu, że wszystko jest naturalne, bo się "zawiera" w Naturze.

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

No, chyba na osobny; chociaż istnieją już chyba wątki na tym forum na zbliżone tematy, czyli o uświadamianiu sobie procesów podświadomych np.