ŚFiNiA

Michał Dyszyński

To niesłychanie złożone, trudne zagadnienie.
Od tysięcy lat ludzkość z jednej strony toczy wojny, spory, starcia różnego rodzaju, a jednocześnie postuluje różne postacie postaw, które agresję odrzucają.
Wojna jest czymś naturalnym, zapisanym w genach. Agresją reagujemy instynktownie. Nieagresja instynktowna, przejawiana w obliczu jakiejś zaczepki zwykle wynika z podporządkowania, z tego, iż dana osoba czuje się zdominowana przez agresora. Wtedy, pomimo ataków na siebie, "kładzie uszy po sobie" i jest uległa.

Są jednak prądy myślowe, które głoszą postawę nieagresji jako postulatywny standard reakcji. Po pierwsze samemu się nie inicjuje agresji, a po drugie w obliczu agresji zewnętrznej działa się niezgodnie z naturalnym odruchami, nie reagując agresją przeciwną.
Z postulatem nie odpowiadania agresją na agresję związany jest pewien podstawowy problem: czy jest to postawa racjonalna?
Zwolennicy stosowania agresji zwykle zwracają uwagę na to, że nie stawiając oporu agresorowi zewnętrznemu niejako wspomagamy tę jego agresję. Agresor zewnętrzny robi co chce, a my pozostajemy bierni, więc agresor dalej robi to, co chce, nic go nie powstrzymuje. Zatem (zapewne) taki agresor wkrótce zawojuje świat (choćby ten świat lokalny w najbliższym otoczeniu), narzucając swoje niesprawiedliwe zasady wszystkim. W takim układzie brak twardej reakcji na cudzą agresję może być odbierane wręcz jako przykładanie ręki do zła. Czy jednak ten obraz zależności, wyżej odmalowany nie jest ZBYT PROSTY?
Zwolennicy stonowanej, czasem w dużym stopniu biernej, a na pewno nie eskalującej odpowiedzi na agresję mogą podnosić tutaj tę okoliczność, że znaczna część agresywnych zachowań jest wysoce instynktowna. Agresor inicjujący małą "wojnę" wobec swojego otoczenia bardzo często robi to nie dlatego, że ma konkretne cele, które chce swoją agresją zrealizować, lecz dlatego, że sam się poczuł czymś (może nadreaktywnie) zaatakowany. Bywa często tak, że agresor w istocie uważa iż tylko się broni. W takich sytuacjach nie eskalowanie kolejnych odpowiedzi na agresywne zachowania zaczyna zyskiwać sens - wtedy naszym brakiem agresji, nawet w obliczu czyjegoś ataku, dajemy do zrozumienia, iż nie mieliśmy intencji napastliwych, staramy się tonować emocje, sugerując iż naturalnym dla danej sytuacji stanem jest pokojowe odnoszenie się ludzi do siebie.
Takie rozumowanie tłumaczy dość dobrze, dlaczego reakcja braku zdecydowanej odpowiedzi na czyjąś agresję często ma sens.
To jest na razie tylko wstęp do tematu. Mam tu całą "górę" refleksji, może je tu wrzucę, ale ciekaw jestem głosów innych osób na temat zagadnienia jak reagować na agresję, czy może samemu agresję przejawiać?

Michał Dyszyński

Chcę do powyższego wstępniaka dodać ważny aspekt filozoficzny sprawy. Sformułuję go w postaci tezy:
Całkowite pozbycie się agresji z przestrzeni mentalnej człowieka jest nie tylko niemożliwe, ale - gdyby jakoś tajemniczo miało się udać - jest niecelowe a wręcz szkodliwe.

Jest pewna pokusa naiwnego potraktowania zjawiska agresji, polegająca na myśleniu, iż najlepiej byłoby agresję zredukować do zera. W swoim czasie nawet podejmowano próby chirurgicznego usuwania ośrodka agresji w mózgu. Efekty takich działań były wcale nie pozytywne. Po definitywnym zniszczeniu ośrodka agresji, osobowość osób poddanym takiemu zabiegowi zmieniała się drastycznie, przekształcając ją w typ skrajnie bierny, niezdolny do podjęcia jakiejkolwiek inicjatywy. W zasadzie otrzymywano takich "ludzi - zombie", osobników bez woli, bez dążeń, bez zdolności przeciwstawienia się zagrożeniom.
Okazuje się, że ta agresja, którą uważamy za złą, której chcemy się pozbyć, graniczy, a właściwie to nawet przenika się z po prostu inicjatywnością, wolitywnością. Nie da się zniszczyć do końca agresji tak, aby jednocześnie nie uszkodzić w człowieku woli życia, działania, podejmowania decyzji. Bo w istocie owa zła agresja "jest tuż obok" po prostu reakcji na zagrożenie, podejmowania wyzwań życiowych.
Co z powyższego wynika?
- W moim przekonaniu ważnym wnioskiem tutaj jest uświadomienie sobie, iż agresję nie tyle trzeba niszczyć, nie tyle ją przekształcać w całkowitą łagodność, co raczej OSWAJAĆ, poddawać KONTROLI WYŻSZYCH WŁADZ UMYSŁU.
Pewne formy agresji są wręcz twórcze, a na pewno mobilizujące, prowokujące do odkryć, rozwoju. Oczywiście niemal wszystko zależy tu od tego, jak owa agresja będzie współgrała z innymi funkcjami umysłowymi, na ile będzie kontrolowana, pozostająca we właściwym nurcie osobowości. Złem jest agresja panująca nad człowiekiem, zawłaszczająca jego uczucia i myślenie. Ale aspekt agresji ogólnie jest po prostu niczym innym tylko przeciwstawiającą się reaktywnością. Zaś przeciwstawienie się niekoniecznie jest czymś złym, często bywa niezbędne - gdy przeciwstawiamy się zagrożeniu, słabości, własnym ograniczeniom.

blackSwan

Michał Dyszyński

mat

Michał Dyszyński

Semele

Michał Dyszyński

Semele

Semele

Forsujecie tu pogląd, że tylko wiara w Boga jest ok.

Michał Dyszyński

Semele

Semele

Michał Dyszyński

Semele

Myślę, że na tym co czytam o ateistach. Że są tacy czy siacy.
Ale może faktycznie przesadzam.
Muszę nad tym popracować.

blackSwan

Semele

Bardzo dobre.
Jako destrukcyjność albo okrucieństwo definiuje Fromm „złośliwą agresję”, a więc specyficznie ludzką namiętność niszczenia i posiadania absolutnej kontroli nad istotą żyjącą – w odróżnieniu od „agresji niezłośliwej”, czyli obrony przed atakiem.
Za wiki
Jedyne w swoim rodzaju zjawisko towarzyszy człowiekowi, że może on być napędzany popędami mordowania i męczenia i że może przy tym odczuwać przyjemność. Człowiek jest jedyną istotą żyjącą, która może stać się mordercą i niszczycielem własnego gatunku, bez wyciągania z tego biologicznej czy ekonomicznej korzyści”. Fromm dochodzi do wniosku, że ścieżka rozwoju człowieka oddzieliła się od innych naczelnych w miejscu, gdzie determinacja zachowania przez instynkty osiągnęła punkt minimalny, a wzrost mózgu, zwłaszcza kresomózgowia, osiągnął maksimum.

Świadomość siebie, rozsądek i fantazje „zniszczyły” jednak harmonię, która znamionuje zwierzęcą egzystencję

Michał Dyszyński