ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Czy jest taka postać empatii, którą trzeba by zaklasyfikować jako szkodliwą?
- Ja dzisiaj na to pytanie odpowiedziałbym zdecydowanie twierdząco. Także nasza empatia potrafi nas zwodzić, dawać nam ewidentnie fałszywe wskazówki.
Widać to najlepiej, gdy znajdujemy się pod wpływem osoby inteligentnej, z wyczuciem psychologicznym, ale też o nie do końca dobrych intencjach, dopuszczającej się względem nas różnego rodzaju manipulacji. Tego rodzaju osoby (psychopaci są w tym dobrzy) są w stanie wzbudzać w nas poczucia winy, budować nieuzasadnione współczucie dla siebie (często z pogwałceniem praw innych osób), sugerować różne emocje, które potem są wykorzystywane po to, abyśmy nie zorientowali się we wrednych intencjach owych osób.
Ale nie trzeba aż świadomej chęci do manipulacji, aby empatią wmanewrować się w problemy. Różne babcie i ciocie, nawet z całkiem dobrych intencji, są w stanie wykorzystywać naszą empatię do robienia nam szkody - a to, wmuszają w nas nadmierne ilości jedzenia, a to zatruwają nam życie swoimi urojonymi lękami, bądź przeświadczeniami, a my - aby nie robić im przykrości - niejednokrotnie podążamy za ich sugestiami.
Jesteśmy istotami społecznymi, dzielenie uczuć, także wielu koncepcji, przekonań mamy we krwi. Matki dzieci terrorystów, pomagające swoim wynaturzonym potomkom w realizacji zbrodniczych planów jakże często robią to motywowane empatycznymi uczuciami do swoich dzieci. One "po prostu chcą pomóc".
Ja uważam się za osobę raczej empatyczną. I przyznam, że nieraz sobie swoją empatią (uległością czyimś namowom) napytałem biedy. Czytałem wręcz o pewnych taktykach złodziejskich opartych właśnie o empatię. Wyobraźmy sobie, że jedziemy pociągiem coś tam robiąc na swoim laptopie. Osoba obok, też ma laptopa i w pewny momencie mówi: przepraszam, muszę pójść do łazienki; może pan rzucić okiem na mój komputer?...". Oczywiście się najczęściej zgadzamy, a potem - zarażeni owym okazanym nam zaufaniem - zostawimy swojego laptopa w przedziale, gdy sami udajemy się do WC. A wtedy okazać się może, że laptopa po powrocie już nie będzie.
Ale empatia w moim przekonaniu działa także na gruncie budowania światopoglądu. I to również fałszywa empatia. Ludzi mających poglądy zbliżone do naszych tak podświadomie uznamy za bardziej wiarygodnych, przekazywane przez nich opisy zdarzeń, interpretacji będziemy traktowali jako zaufane. Tymczasem Z OGÓLNEGO, BEZSTRONNEGO PUNKTU WIDZENIA powinniśmy wszystko sprawdzać jednakowo dokładnie, mieć zaufanie identyczne względem wszystkich.
A może nie?...
Może to zwiększone zaufanie względem ludzi, z którymi dzielimy nasze poglądy właśnie powinno być uznane za normę, za coś właściwego?... :think:

Ale nawet przy odpowiedzi TAK na to ostatnie pytanie, uważam że są granice, że zaufanie nie powinno przychodzić z automatu - nawet jeśli z kimś dzielimy przekonania. Skłania mnie do tego właśnie owa taktyka manipulantów, którzy bardzo sprytnie i skutecznie wkupują się w ludzkie zaufania grając na poczuciu wspólnoty.
Niektórzy w ten sposób nawet są w stanie zmanipulować kogoś do zawarcia związku małżeńskiego. Przed małżeństwem są przemili, uczynni, zgodni i empatyczni. Gdy dojdzie do "podpisania dokumentu", z baranka wychodzi wilcza natura. I działa to zarówno w stronę kobiet, jak i mężczyzn. Z miłych, empatycznych dziewczyn, wychodzą wredne, roszczeniowe i wiecznie niezadowolone zołzy, a z odpowiedzialnych, fajnych facetów lenie, pijacy, tyrani domowi. Ale grając na empatii oszukać daje się naprawdę wiele osób.
W tym kontekście przypominam sobie, że ja sam nieraz czułem dość wyraźną rezerwę, jakąś podświadomą nieufność do pewnych osób. Zwykle u jej podstaw są PRZESADA I DROBNE OBJAWY NIESZCZEROŚCI. Ludzi zbyt wylewnych na stracie, bądź od razu próbujących stać się integralną, nieodróżnialną częścią mojego świata uczuciowego (bez odczekania pewnego okresu poznawania się, sprawdzania) jakoś zwykle starałem się trzymać na dystans. Coś mi mówiło, że jak ktoś tak bezpardonowo się wkrada mi w uczucia, to może być "wilkiem w owczej skórze".

Wątek dałem w dziale filozofia, a nie jako psychologiczny. Bo uważam, że w naszych (świato)poglądach jest silny pierwiastek pozamerytoryczny, związany z poszukiwaniem wspólnotowości, grupy "swoich". W ten sposób niejeden staje sie "wierzącym", choć w istocie jego wiara sprowadza się do wspólnoty rytuałów i zachowań, bez chęci zgłębiania meritum sprawy, bez szczerego dążenia do Boga. Ale też może nas motywować (niesłusznie) i jakaś "antyempatia". Przykładowo osoby skrzywdzone przez księdza bardzo często do końca życia zostają wrogami religii (a już szczególnie kleru). Powody emocjonalne, pozamerytoryczne będą kształtowały ich światopogląd.

towarzyski.pelikan

W zasadzie się zgadzam z Twoimi wnioskami, ale nie nazwałabym tego mechanizmu "empatią".

Choć rozumiem takie rozumienie tego pojęcia, ponieważ to pojęcie równolegle występuje w dwóch znaczeniach:

Nawet w słowniku to widać:

Michał Dyszyński

towarzyski.pelikan

Michał Dyszyński

towarzyski.pelikan

Dyskurs

Michał Dyszyński

Ircia

Według mnie empatia to dosłownie wczuwanie się w stan psychiczny kogoś innego, z niego może płynąć współczucie, zazdrość i inne uczucia wobec tej osoby, do tego możemy projektować na daną osobę nasze uczucia adekwatne do danej sytuacji, stąd też może płynąć współczucie, zaufanie itd, ale nie ma to nic wspólnego z empatią czy właśnie odebraniem tego co czuje na poziomie emocjonalnym dana osoba.

Tak rozumiana empatia bywa szkodliwa gdy zwyczajnie sobie nie radzimy z skopiowanymi emocjami i uczuciami, gdyż czasem aby pomóc komuś musimy zbudować mur i właśnie odizolować się od jego strachu i płynącej z niego agresji, złości. Często też ludzie oduczają się empatii gdyż jest to zwyczajnie bolesne, gdy dosłownie czujesz ból innego człowieka, a można czuć także ból fizyczny...

Michał Dyszyński

Ircia

Niestety większość osób przejmujących empatycznie agresję i niechęć kogoś innego po prostu zaczynają czuć agresję i niechęć i to na ogół do tej osoby która ich zaraziła, dopiero gdy potrafimy zrozumieć własną agresję i złość, wiemy że to tylko znak informacyjny i umiemy go odpowiednio wykorzystać możemy serio zlitować się nad osobą agresywną i serio ją zrozumieć, a tym samym być może pomóc jej zrozumieć samą siebie...

Emocje należy rozumieć, nie blokować, nie wyładowywać się w niekonstruktywny sposób, po prostu rozumieć co mówią i dlaczego i świadomie decydować co z daną informacją zrobić.

Michał Dyszyński

Dyskurs

Dyskurs

Dyskurs

Dyskurs

Michał Dyszyński

Ciekawe uwagi na temat empatii ciepłej i zimnej (ta ostatnia jest właściwa np. psychopatom) można znaleźć w tym artykule:
[link widoczny dla zalogowanych]

I jeszcze tu:
[link widoczny dla zalogowanych]

Michał Dyszyński

Empatia jest czymś nie do końca kontrolowalnym. Ją czujemy, a nie wymyślamy, aby była spójna i logiczna. Efektem jest to, że ludźmi empatycznym daje się, właśnie z powodu ich empatii manipulować, a potem uzyskiwać efekt różnego rodzaju zła.
Empatia, z racji na to, że jest uczuciem, skupia się silnie na tym, co bieżące, ignorując to, co dalsze, czy bardziej skryte. A często to bieżące właśnie jest mylne. Empatyczne osoby mają problem w sytuacji, gdy miałyby zająć stanowisko względem dwóch stron sporu, gdy każda ze stron emocjonalnie, w poczuciu własnej racji przekonuje do tego, co jej się wydaje ważne i słuszne.
Weźmy sytuację, w której rodzic zabrania swojej nastoletniej córce iść na imprezę, bo wie, że tam bywają niebezpieczni ludzie. Córka bardzo chce iść zabawić się, pobyć z towarzystwie, więc jest zrozpaczona, że jej ojciec jest taki nieubłagany. Emocje córki nakazują jej priorytet dla zapoznawania się, uczestniczenia w życiu społeczności, poznawania nowych osób, w szczególności chłopaków, którzy by się jej spodobali. Dla niej wszystko inne w porównaniu z tym byciem na imprezie wydaje się nieważne. I osoba empatyczna słuchając tych objawów rozpaczy, poczucia zniewolenia decyzją rodziców będzie odczuwała solidarność z nią. Będą do osoby empatycznej trafiały te argumenty córki - że tam są sami mili chłopcy, że nic złego się na tych imprezach nie dzieje, że "wszyscy" na nie chodzą. Osoba empatyczna będzie gotowa dać wiarę tym ocenom dziewczyny, którą jej natura wzywa do kompanii rówieśniczej.
Ta sam osoba empatyczna, słuchając za chwilę argumentów ojca z kolei często do nich się przychyli, to tego niepokoju o dziewczynę, która póki co jest bardzo łatwowierna, zaś wiadomo skądinąd, że tam gdzie ona chce iść, pojawia się raczej szemrane towarzystwo. I też trafią do empatycznej osoby ta ojcowska troska, te uwagi o różnych niefajnych sytuacjach, w których tamto towarzystwo uczestniczyło - to samo towarzystwo, do którego tak garnie się córka. Ojciec wie, że choć zapewne może i coś bardzo złego się nie zdarzy, ale jednak jest szansa, że zdarzyć się może, a wtedy oczywiście to on będzie "winny", bo to on pozwolił córce iść tam, gdzie się ona znaleźć nie powinna.
I często tak właśnie jest, że empatyczni zmieniają zdanie w zależności od tego, która strona okaże więcej emocji. To zaś sugeruje z kolei co niektórym, aby to ich chciejstwo, emocje ekspresyjnie okazywać. To bowiem ściąga dla nich empatycznego sojusznika do własnych celów. Emocjonalnymi i empatycznymi manipulują naciągacze maści wszelakiej.

Semele

Semele

Paul Bloom

Empatia nie może być moralnym kompasem...

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Empatię chyba warto traktować jako NARZĘDZIE OSOBOWOŚCI, związane z poznaniem, orientowaniem się w środowisku społecznym. Narzędzia są tylko narzędziami, to NIMI SIĘ ZARZĄDZA, a nie ona miałyby zarządzać osobowością.
Ciekawym pojęciem w tym kontekście jest ASERTYWNOŚĆ. Asertywność jest w znacznym stopniu po prostu metodą, jak radzić sobie z empatią, która zbyt zawłaszczyła czyjeś reakcje, jest wzięciem w karby tego zbyt silnego odczuwania emocji drugiej osoby. Bo w danej sytuacji owa emocja stała się zbyt władcza wobec nas, bo ona blokuje słuszne działania.

Semele

Empatia to coś biologicznego.

Moralność to kultura.

Michał Dyszyński

Ludzie empatycznie w sposób bezwiedny, niekontrolowany często dają się manipulować cwaniakom, którzy pogrywają okazywaniem uczuć w sposób ostentacyjny. Empatyczny bezrefleksyjnie nie rozpozna cierpienia osoby bardziej skrytej, często o bardzo głębokich uczuciach, ale nie obnoszących się z nimi, przyznając rację w ewentualnym sporze komuś, kto biadoli na pokaz, kto ma uczucia "jak na dłoni" (a kto wie, czy świadomie ich siły nie "podkręca", aby uzyskać efekt w postaci wpływu na kogoś empatycznego).

Dlatego empata, który nie chce być niesprawiedliwy, nie chce przykładać ręki do krzywdzenia, do zła, powinien w sobie wypracować techniki rozpoznawania manipulacji opisywanego typu. Dodatkowo powinien też wdrożyć w sobie pewne mechanizmy ochronne przed złudzeniami i błędami, jakie może nieść silna dawka empatii w postrzeganiu.

MaluśnaOwieczka