ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Zarzuca mi się, że pisuję (za) długie posty. Pewnie się nie zmienię pod tym względem jakoś ogólnie - tzn. będę pisał przede wszystkich długie posty, a z rzadka krótkie. Przyczyną główną, dla której długie posty pisuję jest to, że CHCĘ BYĆ ZROZUMIANY bez pomyłek, bez zasugerowania intencji innej, niż posiadam pisząc post. Trochę inaczej mówiąc, walczę z niepisanymi prawami rozumienie sformułowań językowych. Bo już dawno temu dostrzegłem, że ten język jakim się porozumiewamy cechuje się swoistą ekonomią, odchodząc od "czystej logiczności".
Kiedyś próbowałem komunikować się z ludźmi bardziej w trybie ograniczenia się do praw samej logiki. Wychodziło z tego wiele nieporozumień. Wtedy odkryłem, że ludzką percepcją tekstu rządzi coś więcej, niż prawa logiki rozumianej na wzór logiki matematycznej. Istnieją - niepisane - dodatkowe prawa interpretacji.

Odkrycie owych praw, uświadomienie sobie ich działania uważam za bardzo kształcące. W szczególności jest tak dlatego, że owe prawa - już mniej czy bardziej celowo - są stosowane w różnych metodach manipulacji. Można zasugerować bowiem w komunikacji treść jawnie fałszywą (w domyślnym odbiorze), posługując się sformułowaniami, które - gdyby je oceniać w ramach czystej logiki - byłyby jak najbardziej prawdziwe. Na co dzień tymi metodami manipulacji posługują się media zaangażowane politycznie, twórcy reklam, oszuści, ale też po prostu zwykli ludzie w życiu, próbując osiągać własne towarzysko - społeczne cele. W życiu AUTOMATYCZNIE DOMYŚLAMY SIĘ znaczeń wykraczających poza czyste znaczenia w sformułowaniu.
Podam przykład kilku praw, które rządzą odbiorem przekazu niezależnie od logiki.
1. Preferencja dla stwierdzanego
W czystej logice podanie jednostkowego faktu nie niesie żadnej dodatkowej informacji poza tym, co jawnie stwierdzono. Np. matematyk mówiący: okręgi O1 i O2 są styczne, niczego nie sugeruje poza faktem owej styczności. Zupełnie inaczej odbieramy podanie jakiejś informacji w życiu codziennym - tutaj powiedzenie "Jan zbeształ swoją żonę", automatycznie wywołuje całą masę domniemań - że może Jan jest tyranem, albo ze może żona zrobiła jakąś skrajna głupotę. W standardowej komunikacji między ludźmi stwierdzenie czegoś jest automatycznie wyróżnieniem tego czegoś. Typowym wykorzystaniem tego niepisanego prawa komunikacji międzyludzkiej jest wybieranie z całej wypowiedzi polityków słów, które sugerują coś, co wybierający akurat chciałby przypisać temu politykowi. Jeśli podamy tylko to jedno sformułowanie, które może polityk wtrącił luźno, po długim wywodzie o przeciwnej treści, to podanie owego wyrywka, bez przekazania całości wypowiedzi, może zasugerować, iż polityk głosi treści, których da facto nigdy nie głosił.
2. Stwierdzenie czegoś nawet oczywistego, nadaje nowe znaczenie
Oto sformułowanie: spożywanie masła może spowodować u niektórych osób problemy trawienne. Zdanie jest właściwie truizmem, bo w niesprzyjających okolicznościach, w nadmiernej dawce każdy produkt żywnościowy może (! - możliwość jest daleko od pewności) zaszkodzić. Temu sformułowaniu nie da się zasadnie zarzucić fałszu. Jednak odbiorca po usłyszeniu tylko tego zdania, automatycznie będzie domniemywał, że stało się coś szczególnego w zakresie spożycia masła. Bo na co dzień truizmów się nie powtarza, więc powiedzenie powyższego o maśle będzie niosło ze sobą sugestię, iż może właśnie opublikowano wyniki jakichś nowych badań, czy też stało się coś dodatkowego, co spożycie masła wyróżniło w stosunku do innych produktów.
... wkrótce dopiszę nowe punkty...

Michał Dyszyński