ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Ostatnio poczytałem sobie parę publikacji pisanych z pozycji ateizmu i olśniło mnie, że właściwie niemal zawsze domyślną osią sporu ateizm- teizm jest podstawowy problem: na jakiej podstawie wierzę w Boga, ale nie wierzę we wszystkie inne zasugerowane mi fakty, zjawiska, byty?...

Pytanie nie jest wcale banalne, bo zarówno teiści, jak i ateiści wierzą (czyli przyjmują bez sprawdzania) w różne rzeczy, choć nie zawsze mają świadomość co jest wiarą, a co nie.
W szczególności większość osób wierzy:
- w istnienie rowu Mariańskiego, choć nigdy się w jego obszar nie udawali
- odległe galaktyki, choć nigdy ich na oczy nie widzieli
- podboje Aleksandra Macedońskiego, choć nigdy ich nie widzieli i nie ujrzą, a nawet ich, odległe czasie skutki, można by kwestionować
itp. itd...

A w tej liczbie wiar teiści jeszcze wierzą w Boga.

Przy okazji też warto - tytułem rozumowania przeciwnego - zwrócić uwagę, ze większość osób NIE wierzy
- w świętego Mikołaja roznoszącego dzieciom prezenty
- w krasnoludki
- w uczciwość polityków ;) ...
i wiele innych rzeczy, które są ogłaszane, postulowane itp.

Już z tego prostego zestawienia widać, że rozdział: wiarygodne - niewiarygodne nie jest trywialny i warto się nad nim zastanowić. Bo w sytuacjach gdy czegoś osobiście nie doświadczyliśmy, musimy zdać się na zdanie innych ludzi, źródeł - musimy zdecydować się na jakąś formę wiary. Zupełnie bez wiary żyć nie sposób, bo to oznaczałoby, że rezygnujemy z dobrodziejstwa całego przekazu poprzednich (ale także i aktualnego) pokoleń - od historii, poprzez stare obserwacje rzadkich zjawisk, aż po tak elementarne fakty jak to, że mamy faktycznie widniejący w kalendarzu dzień tygodnia.

Ale wracając do sprawy Boga...
Wg mnie wiara w Boga jest (co nie tak wielu zauważa) wiara wyraźnie innego rodzaju, niż wiara w znane nam byty świata spotykanego na co dzień.
Bo wiara w Boga, to m.in. wiara że:
- bycie OSOBą oznacza wykroczenie swoim istnieniem poza proste mechanistyczne uwarunkowania; to ogromna zmiana jakościowa - skokowe przejście ze świata materii w świat nowych znacznie bogatszych zależności.
- że dalsze funkcjonowanie świata jest GWARANTOWANE i nie nastąpi nagłe załamanie logiki naszego istnienia, bo naprawdę poważne powody jego istnienia.
- że takie wartości jak prawda, sprawiedliwość, dobro, miłość mają głębsze uzasadnienie w naszej strukturze bytu, niż wynikające z definicji słownikowych, czy prostej intuicji. To wiara w to, że ww wartości są wpisane w strukturę naszego istnienia.

A co z (nie)wiarą w krasnoludki?...
Ja sam przyznam, ze nawet do końca nie zgadzam sie z samym określeniem "nie wierzyć w krasnoludki". W końcu tak naprawdę to nie będę kruszył kopii, że krasnoludków nie ma. Gdybym nagle odkrył w szufladzie swojego biurka małego człowieczka w czerwonej czapeczce, to wcale nie zburzyłoby to istotnie mojego obrazu świata. (Nie)istnienie krasonludków jest mi obojętne.

Podsumowując tę część odpowiedzi na pytanie zawarte w tytule - wiara w krasnoludki jest mi zbędna, a przez to jej stan nie jest wyraźnie określony. Z Bogiem jest inaczej - wiara religijna jest mi potrzebna dla zorganizowania sobie sposobu patrzenia na rzeczywistość.

Ale na tym etapie właściwie nie dotknęliśmy jeszcze chyba najważniejszego powodu wiary w Boga. Jest nim kwestia TOżSAMOśCI. Bo wg mnie w najistotniejszym powodem wiary w Boga wcale nie jest możliwość wygodne wytłumaczenia jakichś fenomenów świata - czy to materii, czy nawet uspokojenia się, że ktoś tam na górze "czuwa". W końcu nie jest takie istotne kto/co stoi za działaniem praw fizyki, jeśli i tak wiadomo, że działają, a nie dla kazdego lęk przed śmiercią jest aż tak dojmujący, że muszą sobie szukać opiekunów.
Prawdziwym zyskiem z przyjęcia świata z Bogiem jest prawomocne przekonanie, że moje istnienie jest (z jakichś powodów) WAżNE i moje przekonania są ważne, że ja sam jestem KIMś (przynajmniej kimś ważniejszym niż niterwałe atomy tworzące moje ciało). Mówiąc bardziej konkretnie - istnienie Boga, stanowiącego punkt odniesienia ludzkich poczynań powoduje, że każda myśl jaka powstała w mojej głowie staje się istotna, a nie stanowi nic nie znaczący epizod istniejącego miliardy lat Wszechświata. Myślę, że większość ludzi ma wpisane we własne istnienie właśnie to przekonanie o ważności własnych przekonań, poczucia tożsamości, jedności z osobami, czy ideami.
W świecie czystej materii, czy apersonalistycznego ateizmu nie ma naprawdę ważnego powodu przypisywać swojemu istnieniu większej ważności niż istnieniu atomu, elektronu, czy fali elektromagnetycznej. Czysto materialny świat wytworzyłby co jakieś proste formy instynktu samozachowawczego dla istot żywych, ale nie widać wytłumaczenia dla inwestowania w intelektualny balast, jakim jest filozofia, poczucie tożsamości, czy sama wiara - jako taka.
I dla mnie fakt, że tak wiele ludzi wciąż spiera się o kwestie ideowe, że zadaje sobie tyle "niepotrzebnych" pytań o sens życia, czy znaczenie wielkich pojęć (np. miłość, dobro, sprawiedliwość) jest najbardziej namacalną wskazówką, że Wyższa Rzeczywistość istnieje. Bo ani ewolucji, ani czystemu aktowi przetrwania nie są potrzebne owe rozważania. Pytania o tożsamość naszej osoby mają sens tylko wtedy, gdy wierzymy w coś więcej niż tylko w fakt istnienia czasowo powiązanego zbitka cząsteczek stanowiących nasze ciało.
I na koniec - jest jeszcze parę innych powodów, dla których ja osobiście wierzę w Boga, jednak fakt owej wiary w ważność naszej tożsamości wydaje mi się KLUCZOWY. W tym kontekście wiara w Boga nie jest prostym stwierdzeniem, że ów byt zwany "Bogiem" istnieje (w jakiejś aktualnie nieznanej naszej percepcji formie). Ta wiara jest ustanowieniem odmiennego porządku patrzenia na świat, wzbogaceniem go o nowe kategorie myślenia, jakie z czysto materialno-zmysłowych relacji nigdy nie powstaną.

mat

Oczywiscie zycie i Wszechswiat nie maja sensu, jak piszesz. Jedynie czlowiek moze nadac sens swojemu zyciu. Niektorzy robia to, wierzac w nieistniejacy abstrakt, ktory wymyslili, tj. w boga potrzebujac jakiegos placebo, aby zaleczyc swe choroby i leki. Swiat po alkoholu czy narkotykach tez wydaje sie piekniejszy niz jest. Stad ta popularnosc alkoholu, narkotykow i religii. Milo by bylo sobie pomyslec iz nasze zycie ma glebszy sens niz przekazanie naszych genow kolejnemu pokoleniu. Ale to jest samooszukiwanie sie, rodzaj intelektualnej narkomanii, czyli eskapizm.

Michał Dyszyński

mat

Ludzie bojac sie przyrody ("byc kimś ważniejszym niż nietrwałe atomy tworzące moje ciało"), ktorej nie rozumieja, powolali do istnienia w swych umyslach istote, ktora jest potezniejsza od przyrody. Zapewnia ona zludne poczucie bezpieczenstwa jak i sensu. Jest to typowe myslenie zyczeniowe (wishful thinking).

wujzboj

wujzboj

Michał Dyszyński

mat

Strach przed piorunami czy trzesieniami jako zrodlo religijnej inspiracji to raczej czasy powstawania religii. Dzis to strach przed przyroda jaka odslonila przed nami nauka. Sam powiedziales ze przeraza cie mysl, ze mialbys byc tylko zlepkiem atomow, jesli dodac do tego, ze ziemia znaczy we wszechswiecie mniej niz pylek kurzu na wyspisku smieci, to juz jest pole dla wyimaginoiwanych bytow ktore nas przytula, poglaszcza i zapewnia wieczny orgazm. Potrzeba ta wynika z naszej zwierzecej natury. Podobnie jak potrzeba picia alkoholu, palenia tytoniu, czy haszyszu. Po prostu slabe charaktery potrzebuja religii, jako rodzaju narkotyku.

Pan Gąsienica

wujzboj

Mat, przede wszystkim wyrażenie "jestem zlepkiem atomów" jest pozbawione treści; nie wiadomo, co ono właściwie znaczy. Natomiast wiadomo, co znaczy, że jestem osobą. Dlatego wiadomo, co znaczy "Bóg mnie stworzył" (Bóg też jest osobą). Wobec tego mówiąc o Bogu, poruszamy się w granicach zrozumiałych pojęć, natomiast mówiąc o świecie materialistycznym, popadamy w czystą i nieusuwalną metafizykę.

To nie znaczy, że Bóg istnieje. Ale to znaczy, że mówiąc o Bogu, mówimy przynajmniej sensownie (tj. z treścią). Dopóki mówiąc sensownie nie popadamy w sprzeczności, dopóty nie ma powodu, by rezygnować z mówienia sensownego na rzecz mówienia bezsensownego. Z pojawieniem się sprzeczności znika natomiast sens, i wtedy można oddać się odmętom materialistycznego bezsensu. Bo gdy bezsens tu i bezsens tam, wtedy w sumie wsio rawno...

Piszesz, że to słabe charaktery potrzebują religii? Ja powiedziałbym, że jest dokładnie na odwrót. Słabe charaktery potrzebują samooszukańczej wiary w to, że nie muszą w nic wierzyć bo coś-tam zapewnia im wiedzę. Silne charaktery wierzą, że nie wypadły sroce pod ogona; silne charaktery stać na przyznanie się przed sobą, że ich opinia o świecie opiera się w ostateczności na ich zaufaniu we własną umiejętność odróżnienia prawdy od fałszu. Czyli na wierze w siebie samego.

Oczywiście, człowiek o silnym charakterze może nie wierzyć w Boga. Chociażby dlatego, że może nie zauważać błędu w przekonaniu, że coś-tam zapewnia mu wiedzę. Ale to przekonanie można naprawić, jeśli tylko ten człowiek jest gotów zaufać swojemu rozumowi.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

mat

Michał Dyszyński

mat

Michał Dyszyński

wujzboj

konrado5

Chciałbym, żebyście zauważyli, że wiara w Boga jest podobna do wiary w dobrą wróżkę. Wróżka również może spełnić życzenia człowieka np. życia wiecznego.

wujzboj

Co proszę?

Chciałbym, żebyś zauważył, że każda opinia człowieka na temat tego, co się z nim i wokół niego dzieje, jest oparta na jakiejś wierze. Akurat wiara w Boga należy do wiar najbardziej spójnych pod każdym względem. Wiara w świat bez Boga też może być spójna, lecz nie w tym stopniu, w jakim jest to możliwe dla wiary w Boga.

Natomiast klasyczna "niewiara" to bardzo naiwna i kompletnie nielogiczna wiara w to, że można cokolwiek robić bez wiary.

konrado5

wujzboj

To zależy od konkretnej wiary. I w Boga, i we wróżkę.

Na ogólnikach daleko tu nie pojedziemy, Konrado.