ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Dzisiaj doszedłem do wniosku, że postawy ludzkie względem zagadnienia prawdy w sposób najbardziej klarowny należałoby opisywać jako balansowanie pomiędzy dwoma skrajnościami:
- deklaracjonizmem epistemologicznym - czyli po prostu stwierdzaniem czegoś jak fakt/prawdę/oczywistość/istnienie
a
synchronizacjonizmem epistemologicznym - czyli postawą w ramach której słowa same z siebie nic nie znaczą, do niczego się nie odnoszą, dopóki nie dojdzie do stworzenia sieci powiązań owych słów z doznaniami i pojęciami, realizowanymi w możliwie jak najszerszym kontekście - w tym uzgodnieniu ich przez różnych ludzi, różne systemy interpretacji.

Jak myśli deklaracjonista epistemologiczny?
Skrajny przedstawiciel tego kierunku ogłasza/deklaruje stwierdzenie, które uważa za prawdziwe mocą swojego przekonania o zasadności. Deklaracjonista stawia siebie w roli absolutnego arbitra, najczęściej będąc przy tym przekonanym, iż to co on odczuwa, myśli, głosi jest w jakiś sposób absolutne. Podstawą - uzasadnieniem dla stwierdzenia dla deklaracjonisty jest jego INTUICJA (a w skrajnych postaciach, prawie nic więcej) - czyli zwykłe widzimisię, wynikające z odczucia, a nie zweryfikowanych nawiązań znaczeń do doznań.
Bardziej umiarkowane postacie deklaracjonizmu epistemologicznego będą umniejszały nieco absolutność przekonań własnych, dając nieco więcej miejsca na to co mają w danej kwestii do powiedzenia inni, jakie mają przekonania, modele, spojrzenia na daną sprawę.

Jak myśli synchronizacjonista epistemologiczny?
Skrajny przedstawiciel tego kierunku w ogóle nie uznaje jakiegoś samoistnego znaczenia dla słów i pojęć - one mają zawsze tworzyć się jako efekt testów - prób - uzgodnień - synchronizacji z innymi (podobnie myślącymi) umysłami, zajmującymi się daną sprawą i wyrażającymi swoje przekonania na temat tej sprawy. Umiarkowani synchronizacjoniści będą się skłaniali ku istnieniu prawd niezależnych od umysłów w jakiejś postaci, choć niekoniecznie przyjmą któreś sformułowanie na ich temat jako absolutnie poprawne, czy słuszne.

Gdyby to zilustrować przykładem, to można by taK
Stwierdzenie skrajnego deklaracjonisty: Prawda jest jedna i absolutna - to stwierdzenie jest niepodważalne.

Na pytania o to, czym jest prawda w owym stwierdzeniu, na czym polega jej absolutnosć, niepodważalność, deklaracjonista nie odpowie w żaden zadawalający i ścisły sposób, nie przedstawi żadnego dowodu (choć zapewne ogłosi kolejną potwierdzającą DEKLARACJĘ) I będzie się upierał, że to tak po prostu jest, bo tak być musi, bo to jest pewne i oczywiste. Inaczej po prostu być nie może. Co więcej deklaracjonista najczęściej będzie wierzył, że inne osoby widzące to stwierdzenie odczują te same przekonania, co on.

Stwierdzenie skrajnego synchronizacjonisty: Prawda jest sposobem na wzajemne skonfigurowanie w umysłach doznań i myśli w sposób, który zapewnia rozumowaniu celowość, będąc w ten sposób silnie uzależnioną od sposobu konstrukcji owej celowości.
Nie będę ukrywał, że sam stoję po stronie synchronizacjonizmu, traktując deklaracjonizm jako metodę na wypowiadanie słów, którym wypowiadający nie jest w stanie nadać trwałych, czyli w pełni poprawnych znaczeń (czyli znaczeń odczytywanych jako tako jednoznacznie przez innych uczestników komunikacji).

Ludzie z natury startują od deklaracjonizmu. Jest on naturalnym sposobem ogarniania świata - po prostu ktoś coś spostrzega, coś mu się wydaje, więc znajduje na to jakieś słowa. I skoro ów ktoś owe słowa znalazł, to oczywiście uznaje tę operację za zasadną, a dalej wręcz jedyną słuszną. Trzeba głębokich przemyśleń, postawienia swoich przekonań w ogniu wielu złożonych weryfikacji (które najczęściej nie dadzą jakiegoś absolutnego rozstrzygnięcia), aby dostrzec, że deklarowanie czegoś, nawet z największym własnym przekonaniem, nie gwarantuje sukcesu rozumianego nawet jako uzyskanie zgodności Z RESZTĄ WŁASNYCH PRZEKONAŃ.

Warto dodać główną zaletę synchronizacjonizmu - wzajemne wspieranie się znaczeń w tworzonej sieci powiązań. Choć pojedyncze znaczenie samo w sobie jest wątpliwe, bo nie wiadomo jako się wnioski z niego pochodzące rozwiną, albo i zakończą, to już znaczenia ZSIECIOWANE budują coś o znacznie większym ciężarze gatunkowym.

Michał Dyszyński

Dziś mnie oświeciło, że związek deklaracjonizmu synchronizacjonizmem jest jednak głębszy, niż to początkowo przedstawiłem, a sprawa jest znacznie bardziej skomplikowana.
Zachodzi tu chyba zależność zbliżona do tej występującej w mechanice kwantowej - mamy stan fali obiektu i stan wyłonienia się - jako cząstka, w konkretnym tu i teraz.
Deklaracja jest czymś podobnym do kolapsu funkcji falowej - ona wyłania byt myślowy w postaci jakiegoś tu i teraz. To wyłonienie zarysowuje jakiś (niekompletny, może nawet nieudolny) stan postulowanych połączeń z resztą bytów, próbuje zadekretować pewną formę synchronizacji "na już".
Bo przecież pełne zsynchronizowanie wszystkich aspektów rozumienia z wszystkimi innymi jest zadaniem o nieskończonej skali skomplikowania. Zatem raczej trudno mówić o jego realności. Można zsynchronizować wzorce/prawdy na jakimś tam, pośrednim, ograniczonym poziomie, można synchronizować w sposób niepełny, albo zamilknąć na wieki, bo nic nie da się powiedzieć, nic nie da się stwierdzić w skończonej frazie, aby obronić się przed zarzutem niekompletności, czy niedoskonałości.

Michał Dyszyński

Deklaracji z komunikacji myślowej się nie pozbędziemy - każde stwierdzenie jest formą deklaracji. Problem jest jednak w tym, że niektórzy nagminnie stosuję deklaracje, których jedyną postacią zsynchronizowania z jakąkolwiek zewnętrzną wiedzą, przekonaniami ludzi, weryfikowalnym doświadczeniem, jest arbitralne, podyktowane chciejstwem przekonania autora deklaracji. Z takim deklaracjonistą nie ma jak dyskutować, bo on "nie wystawia na zewnątrz" żadnych obszarów, które mogłyby podlegać negocjacji, wyjaśnianiu, uzgadanianiu - wszystko u takiego deklaracjonisty bierze się z jego wnętrza. Taki deklaracjonista jest ze swoimi deklaracjami zamknięty w kapsule własnego epistemologicznego egotyzmu.
Szanse na synchronizację poglądów pojawiają się wraz coraz to nowymi, wystawionymi do dyskusji, obszarami. W tych obszarach strony mogą zgłaszać swoje przekonania na temat kształtu więzów, jakie łączą te obszary z innymi bytami pojęciowymi, czy branymi z jakichś doznań. Wraz ze wzrostem liczby tych - dyskutowalnych - obszarów deklaracja wyłania się z "jamy prywatności", przechodząc do sfery publicznej, a więc jakoś tam rozumianej przez innych uczestników wymiany informacji. Tak zsynchronizowany pogląd będzie współdzielony przez wiele umysłów - co prawda dzielony w postaci nieidealnej, nie absolutnie zsynchronizowanej, ale jednak jakoś tam uzgodnionej.

Ktoś, kto tylko głosi swoje, nie przejmując się synchronizacją swoich deklaracji z deklaracjami innych ludzi jest właściwie sprzeczny wewnętrznie, bo zachowuje się z jednej strony tak, jakby tylko on się liczył na tym świecie, a z drugiej jednak używa formy komunikacji, czyli czegoś przeznaczonego dla więcej niż jednego podmiotu. Niesprzeczny deklaracjonista skrajny powinien swoje mądrości ogłaszać wyłącznie samemu sobie - wszak i tak z góry zakłada, że zdanie innych się nie liczy, więc po co męczyć się mówieniem do owych ludzi czegokolwiek?... :shock:

Ircia

Masz rację, skrajny deklaracjonista nie ma powodu aby komunikować swoje poglądy innym i powinien pozostać na czysto fizjogicznym poziomie komunikacji,czyli : poproszę pizzę.

Natomiast jesteśmy istotami społecznymi i posiadamy także ewolucyjne potrzeby społeczne związane ze statusem. Tym samym taki człowiek poza komunikacją: jestem głodny, więc daj mi jeść będzie także komunikował w bardziej wyrafinowany sposób- ja znam prawdę, jestem lepszy od ciebie więc masz mnie słuchać. Mam takie a takie cechy dające mi wysoki poziom w hierarchii.
Każda różnica poglądów nie stanowi wówczas okazji do weryfikacji, bo nie ma takiej potrzeby, ale do poczucia zagrożenia, dającego obronę oraz atak.
Bardzo często to widzimy. Odmienne zdanie z góry jest odrzucane jako gorsze tylko dlatego,że nie jest tego kogoś. Jeśli fakty przeczą opinii tym gorzej dla faktów...

Inaczej wygląda to gdy do kogoś dotrze, że posiadanie durnych poglądów mu szkodzi i po prostu warto mieć jak najlepsze i weryfikować je na wszelkie sposoby. Ale wymaga to ogromnej zmiany myślenia, z unikania przyznania się do błędu ( domniemane obniżenie statusu) do celowego wyszukiwania ich i zadowolenia z ich wykrycia i wprowadzenia poprawek...

To po prostu zmiana z chęci posiadania racji do chęci posiadania prawdy i założenia, że być może prawda uzgodniona jest lepsza od tej totalnie subiektywnej, bo im więcej punktów widzenia prowadzi to tych samych wniosków tym większa opcja, że ma to coś wspólnego z prawdą obiektywną,do której tak na serio nie mamy dostępu.

W praktyce dochodzimy do układu: Moje poglądy konftontowane z poglądami innych ludzi oraz tworów kulturowych.
Sądzę, że istotne jest założenie, że każdy może się mylić, także konsensus czy inne twory kulturowe.
Uznanie, że konsensus zawsze jest prawdziwszy od opinii jednostki zablokuje weryfikację tych ustaleń jak to niestety często bywa w nauce, gdy od teorii przeczących dotychczasowym ustaleniom często wymaga się znacznie mocniejszych dowodów niż te na podstawie których przyjęto obowiązujący model.

Szczególnie trudne to ruszenia są tzw powszechne prawdy, których weryfikowanie zasadniczo jest źle widziane. Tu bardzo łatwo odrzucić swoje ustalenia czy wręcz same próby ustalenia czegoś w opozycji do powszechnych prawd kulturowych. Kolejny problem to definicje, które w założeniu powinny pomagać ogarnąć dane zagadnienie, ale w praktyce przez wieloznaczności i zbyt szerokie zakresy pojęciowe stanowią poważny problem zarówno w komunikacji jak i w dochodzeniu do Prawdy.

Jak już zauważyłeś bardzo często gdy się poprosi o zdefiniowanie co ktoś rozumie pod danym słowem nie potrafi tego zrobić lub jest to niekompatybilne z innymi jego definicjami lub wręcz znaczeniem jakie w praktyce nadaje danemu słowu.

Tak samo można badać własne poglądy i wyszukiwać sprzeczności, choć wiadomo, że łatwiej dostrzeże je inna osoba,bo ma inny punkt widzenia.

Między przedstawionymi opcjami moim zdaniem nie trzeba wybierać, można zabrać plusy z jednej i drugiej opcji.

Prawda jest jedna i absolutna, ale najprawdopodobniej jej nie znam, więc będę wszystko weryfikować wszelkimi dostępnymi sposobami równocześnie za punkt wyjścia biorąc założenie o niesłuszności moich tez dążąc do ich obalenia, ale dopiero pod naporem merytorycznych argumentów tym samym roboczo starając się je bronić szukając merytorycznych dowodów na prawdziwość moich założeń.

Zostaje jeszcze kwestia celowości. Mimo, że stwierdzenie to nie pada przy deklaratyście, ale tu także jest to istotne i to co najmniej tak samo jak w przypadku synchronizacjonisty. Ten drugi siłą rzeczy będzie dążył do prawdy i bez większego znaczenia czy pragmatycznej czy domniemanej obiektywnej. W przypadku osoby nie mającej ochoty na weryfikację swoich deklaracji jest to nawet trudniejsze, bo tu deklaracje mają na celu zaspokajanie pewnych potrzeb, kreowania pewnego wizerunku siebie i to wcale nie koniecznie kompatybilnego z rzeczywistością.
Ma to pewien plus- samospełniająca się przepowiednia.
To ogromny atut tej postawy.

Podsumowując:
Między opisywanymi skrajnościami leży całe płynne spektrum, a do tego wcale nie trzeba wybierać albo albo, bo można wyjść w kolejny wymiar, każde podejście rozłożyć na plusy i minusy a następnie zintegrować i korzystać w zależności od sytuacji.

Wychodzić od deklaracji, weryfikować ją a następnie roboczo przyjmować taką przetestowaną wersję ze świadomością, że należy być otwartym na nowe dane. W sytuacjach samospełniających się przepowiedni wykorzystywać dla korzyści swoich i innych tryb deklaracji bez weryfikacji, bo zweryfikuje życie a sama deklaracja będzie istotnie wpływała na wynik.
Ogólnie w sytuacji gdy samo założenie stanowi istotny czynnik wpływający na wynik warto po prostu dobierać korzystne deklaracje i jeszcze rozgłosić to gdzie się da, aby mieć motywację do obrony takiego obrazu siebie. Tu myślę głównie o deklaracjach dotyczących cech charakteru, zdolności, uwarunkowań, czy realizacji planów, bo można skutecznie sobie coś wmówić i to wbrew opiniom otoczenia a nawet wbrew faktom. Jak ktoś sobie da wmówić, że jest do niczego to tak będzie...

Michał Dyszyński

Ircia

Zgadzam się, że aby cokolwiek ocenić potrzebujemy punktu odniesienia. Po prostu musimy to z czymś porównać. Bez opcji porównania i ocenienia jesteśmy dosłownie wszystkim i niczym, wszędzie i nigdzie. Jedynie co to warto pamiętać o tym, że każde.porównanie jest subiektywne i może być obarczone błędem.

Istotne jest także, aby pamiętać o.celu i stosownie do niego dobierać podejście oraz weryfikiwać same cele...
Czyli wykorzystać pozytywy obudwu podejść i po prostu testować co się kiedy sprawdza oraz konfrontować to z pomysłami innych oraz ich wynikami.

Michał Dyszyński

Ircia

Tylko to w pewnym sensie psuje dyskusję ;) Trzeba sobie znaleźć coś gdzie mamy odwrotne poglądy i to zintegrować...

Michał Dyszyński

Ircia

Dla mnie nie liczy się chwilowa przyjemność, ale raczej ogólny bilans. Gdy coś podnosi mój poziom satysfakcji i zadowolenia z życia w dłuższej skali czasu to zostawiam. Nie ważne, że wiąże się to z trudem, z weryfikacją i zmianami. Chcę po prostu iść w górę a nie się cofać, bo to daje mi taką przyjemność, że żadne drobne umilacze tego nie zrekompensują.

Michał Dyszyński

Ircia

Moim zdaniem problem opiera się na tym, że dla większości ludzi wykrycie błędów w ich modelach niesie dużą dozę nieprzyjemności zamiast zadowolenia, że jest szansa na poprawę modelu. Stąd uparte bronienie swoich racji staje się mechanizmem obronnym.

Michał Dyszyński

Ircia

Dokładnie. Tu dochodzimy do dwóch skrajnych i równie durnych pogladów:
A/ bezrefleksyjne kierowanie się chwilowymi przyjemnościami
B/ uznanie takich przyjemności za coś złego

To i to blokuje zamiast rozwijać.

Banjankri

Michał Dyszyński

Ircia

Banjankri- przedstawiłeś bardzo pobieżnie zachowania dwóch ludzi, na podstawie takich informacji nic nie da się stwierdzić nawet w mega subiektywny sposób i odnosząc się tylko do tych osób, a o jakichkolwiek uogólnieniach nie ma mowy.
O czym tak na serio ten przykład miał świadczyć w kontekście tego wątku?

Banjankri

Semele

Semele

Ircia

Może i truizm, ważniejsze jest gdzie leży optymalny punkt, bo jak na mój gust niekoniecznie pośrodku i coraz bardziej dostrzegam potrzebę wyjścia jak gdyby w kolejny wymiar.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Warto tu dodać jeszcze jedno spostrzeżenie: deklaracjonista jest z zasady intuicjonistą.
Deklaracjonista jest tym, który "wie", co oznaczają te słowa, które wypowiada. Często przyjmuje on domyślne założenie, że inni też tak wiedzą. Problem w tym, że - przynajmniej patrząc po ich wypowiedziach, a także odczuciu, to założenie niekoniecznie się sprawdza. Intuicjoniści absolutyzują własną wizję sprawy z tego prostego powodu, że ŻADNEJ ALTERNATYWY NIE ZNAJĄ, ani nawet nie zamierzają jej budować. Nie czują potrzeby budowania alternatywy dla czegoś, "co już przecież działa", czyli dla intuicji, która całkowicie zawłaszcza obszar wyjaśniania.
W odróżnieniu od deklaracjonistów synchronizacjonista nigdy nie ma dość nowych odniesień, nowych powiązań dla swoich koncepcji i przekonań. Synchronizacjonista wciąż poprawia, wciąż przebudowywuje, wciąż szuka nowej, lepszej wizji rozumienia.