ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Słynne przemówienie Wałęsy w amerykańskim kongresie zaczynało się od
My, naród - wersja polska tłumaczenia
We the people - wersja angielska.
Oczywiście Wałęsa nawiązał tu do preambuły konstytucji USA. Miało to symbolizować, że oto Polska (reprezentowana wtedy przez Wałęsę) jest krajem demokratycznym, opartym o konstytucję, o zasady przyjęte w świecie Zachodu.
Problem w tym, że słowo "people" znaczy przede wszystkim ludzie, może społeczeństwo, ale już w znacznie mniejszym stopniu jest to "naród", tak jak by go rozumiemy w wyrażeniu np. "naród polski". Naród w tym ostatnim sensie to po angielsku "nation", po niemiecku "Nation" (czyli różni się tylko wielkością litery, jako że w j. niemieckim rzeczowniki pisze się z wielkiej litery). Stąd też mamy bliskobrzmiące wyrażenie "nazizm" , "nazista", czyli zwolennik wywyższenia swojego narodu, za czasów Hitlera. Naród w ujęciu poszukiwania więzów krwi jest chyba pojęciem raczej dzielącym niż łączącym - w jednym społeczeństwie będą różne narody, które często będą ze sobą rywalizować, zwalczać się, nienawidzić. Naród rozumiany jako wspólnota grupująca się wokół symboli, wartości byłby pojęciem łączącym, bo symbol byłby jeden dla różnych grup ludzi.
Historia USA jest przykładem starań utrzymywania jedności społeczeństwa złożonego z wielu narodów, połączonego paczworka ludności napływowej z całego świata - Anglików, Irlandczyków, Żydów, Polaków, Chińczyków, Japończyków, ludności rdzennej Indian, Meksykanów i wiele innych... Do tego dochodzi też zróżnicowanie rasowe - połączenie rasy białej, czarnej (wywodzącej się w tym kraju z czasów niewolnictwa) i indiańskiej, plus całkiem sporo Azjatów. Gdyby twórcy państwowości USA odwoływali się do pojęcia narodu, co oczywiście zachęciłoby członków różnych narodowości składowych do podkreślania własnej odrębności, to zafundowaliby sobie zarządzanie społeczeństwem wiecznie skłóconym, toczącym nieustanne wojny. To byłoby nie do ogarnięcia dla żadnej władzy. Dlatego owi zarządzający musieli jak najszybciej zwekslować identyfikację z narodem (tym tradycyjnie pojmowanym, jako np. Polacy, Niemcy, Anglicy, Czesi itp.) na identyfikacje z tą społecznością, która jest, którą politycznie dobrze jest scalić, a nie skłócać. I chyba trzeba powiedzieć, że w dużym stopniu się to amerykanom udało. Choć wciąż nie jest to proces zakończony, wciąż mamy waśnie na tle narodowościowym.
W dzisiejszych hollywoodzkich filmach mamy najczęściej obraz, w którym Amerykanin (najczęściej jakiś amerykański żołnierz) identyfikuje się nie z tym, z jakiej tradycyjnie rozumianej narodowości pochodzi, lecz ze swoim prezydentem, konstytucją, trochę systemem wartości (bez względu na to, czy ten system wartości jest rzeczywiście realizowany, czy stanowi fikcję). Jeśli w takich filmach występuje przedstawiciel narodu tradycyjnego, a do tego jeśli owa narodowość stanowi istoty aspekt fabuły filmu, to najczęściej będzie występował jako postać negatywne - może fanatyk i terrorysta, a może po prostu jakiś nadęty głupek, z którym trudno jest się dogadać, bo jest tak fanatyczny, niezdolny do szerszej oceny rzeczywistosci.
Polska jest wyraźnie innym krajem niż USA. Tutaj mamy dominację jednej grupy narodowościowej - Polaków. Przyzwyczajeni jesteśmy do tego, że nikt nam w sklepie nie zagada po hiszpańsku, niemiecku, czy włosku. Czasem może spotkamy się z - w dużym stopniu międzynarodowym - angielskim, no i czasem sprzedawca będzie miał wymowę wyraźnie ukraińską. Ale ogólnie jesteśmy sobie razem w jednym narodzie, a chyba większość z nas uważa to za normę, za coś naturalne, za coś, co tak ma być.
Z drugiej strony patrząc, modą ostatnich lat jest wygrzebywanie sobie w internecie swojej genealogii. Z racji na udostępnienie archiwów online, jest to dużo prostsze, niż kiedyś. Dość powiedzieć, że moja szwagierka, na stałe mieszkająca w Anglii zdobyła o swojej polskiej rodzinie taką wiedzę (w zdecydowanej większości tylko dzięki łączom internetowym), jakiej niewielu by się spodziewało - czasem o historii sięgającej 200 - 300 lat wstecz. Jest to dziś relatywnie proste do realizacji hobby, więc wielu się w tych genealogicznych poszukiwaniach wyżywa.
Wtedy też nieraz okazuje się, że ktoś kto ma się za rdzennego Polaka, dowie się, iż jakiś jego pradziad był Niemcem, Czechem, Rosjaninem czy przedstawicielem innego narodu. Mamy w sobie, tu w Polsce "krew" praktycznie z całego świata.
W tym kontekście jawi się pytanie: czy jest właściwie naród? (jak go zdefiniować)
Czy szukamy - jak to w Polsce jest chyba domyślne, po krwi przodków?
A może naród należałoby zdefiniować bardziej na sposób amerykański - jako identyfikowanie się z aktualną państwowością, systemem władzy, symbolami danego kraju?

Na koniec warto zauważyć, że skwitowanie tego problemu prostym: "zajrzyj sobie do słownika, a wtedy będziesz wiedział, czym jest naród", nie za bardzo się sprawdzi. Jest tak choćby dlatego, że

towarzyski.pelikan

Naród to naczelny związek społeczny różnokrewny obejmujący swoimi funkcjami całość życia społecznego, w tym przede wszystkim porządek etyczny w odróżnieniu od państwa, które obejmuje porządek formalno-prawny.

Spoiwem narodu jest porządek etyczny oparty o normy autonomiczne, wynikające nie z nakazów i sankcji, tylko przekonania o ich słuszności, chęci dobrowolnego się podporządkowania tym normom.

Według Feliksa Konecznego o narodach można mówić tylko w przypadku cywilizacji łacińskiej. Definiuje naród w sposób następujący:
Naród jest to zrzeszenie cywilizacyjne, posiadające Ojczyznę i język ojczysty oraz mające cele spoza materialnej walki o byt. Naród jest wspólnotą personalistyczną, a nie gromadnościową.

Józef Kossecki odrzuca tezę, że naród może funkcjonować tylko w obrębie cywilizacji łacińskiej. Zwraca uwagę, że naród może funkcjonować również bez państwa i jego aparatu przymus oraz przeciw państwu.

Jak powstają narody?
Powstanie narodu nie jest przypadkowe, nie jest wyrazem sztucznej ideologii, ale pewnym naturalnym procesem rozwoju ludzkości. Żeby powstał naród, musi istnieć świadomość narodowa tworzona przez elity narodowe. Naród cechuje się autonomią, zdolnością do samoregulacji, spontanicznością. Nie można jej dowolnie dekonstruować. Naród wtedy będzie miał kontrolę nad państwem, kiedy zyska pewną autonomię. Państwo powinno być narzędziem narodu, a nie naród narzędziem państwa.

Kiedy wspólnota etniczna staje się narodem?
Przejście od etni do narodu ma miejsce wtedy, gdy znika poczucie, że jest się tylko wspólnotą etniczną, pochodzącą od wspólnego przodka, którą łączą więzy krwi; gdy pojawia się coś innego, oderwanego od tych "obiektywnych" wyznaczników, relacji rodzinnych, klanowych, jednokrewnych, prywatnych, gdy pojawia się prawo publiczne z mitami oderwanymi od tego co prywatne, kiedy jest gotowość poniesienia śmierci za de facto obcą osobę.

Narody, zdaniem etnosymbolistów, mają zawsze to etniczne jądro, ale wychodzą poza to jądro, gdyż naród może się składać z kilku etni, w pewnym momencie element etniczny przestaje być dominujący.

Michał Dyszyński

towarzyski.pelikan

Semele

Mam na półce i dzisiaj może być bardzo aktualne.
[link widoczny dla zalogowanych]

Michał Dyszyński

MaluśnaOwieczka

lucek

MaluśnaOwieczka

towarzyski.pelikan

lucek

Michał Dyszyński

lucek

towarzyski.pelikan

towarzyski.pelikan

Semele

Był kiedyś taki twór Rzeczpospolita Obojga Narodów.

Tu ciekawostka o narodzie niemieckim
[link widoczny dla zalogowanych]

Porządek pomagania. Może na przykład najpierw pomogę ateiście i to też nie każdemu.

Oczywiście, że Państwo powinno wspomagać swoich obywateli Ale wśród nich także są tacy lepiej i gorzej widziani.

Polak lepiej jednak gdyby był katolikiem?? Czy niekoniecznie? :wink:

blackSwan

blackSwan

towarzyski.pelikan

Semele

blackSwan

Michał Dyszyński

towarzyski.pelikan

towarzyski.pelikan

blackSwan