ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Pojęcie przyczynowości jest przez ludzi rozumiane intuicyjnie, a do tego jako coś oczywistego. Niemal każdy powie, że zdarzenia mają swoje przyczyny i jest to prawda niepodważalna. Dla mnie to zagadnienie jest bardziej skomplikowane.

Rozważmy przykład.
Oto w wskutek jakiejś sprzeczki, gdzieś w USA młody człowiek wyciągnął pistolet i zastrzelił swojego kumpla.
Postawmy pytanie: co było przyczyną śmierci denata?

Patolog powie: przyczyną śmierci był uraz spowodowany postrzałem.
Psycholog powie: przyczyną śmieci było nieporozumienie między młodymi ludźmi, skutkującymi desperackim czynem jednego z nich.
Polityk może powiedzieć: przyczyną jest tu rozpowszechnienie dostępu do broni.
Matki mordercy będzie broniła syna: przyczyną było sprowokowanie mojego syna przez wyzwiska i wcześniejsze zachowanie tego, który został zabity.
Matka zabitego widzi sprawę inaczej: przyczyną był morderczy wredny charakter zabójcy, brak jego wychowania.
Socjolog zaś na to: przyczyną śmierci są patologiczne zasady panujące w tej grupie społecznej, wychowywanie się młodych ludzi na członków gangów.
Filozof zaś spuentuje: przyczyną śmierci jest agresja tkwiąca w ludzkiej naturze, objawiająca się drastycznymi zachowaniami części jednostek.

Takich "przyczyn" jest wiele, a można by je mnożyć. Czy można zasadnie powiedzieć, że któraś z ww. "przyczyn", jak ją rozumiała jakaś konkretna osoba jest totalnie niesłuszna, nieprawdziwa? - Mi się wydaje, że tak nie można zasadnie stwierdzić. Wszystko to można nazwać przyczyną. Ale skoro tak wiele okoliczności jednocześnie jest "przyczyną", to czym właściwie jest owo pojęcie przyczyny?
Co jest tą WŁAŚCIWĄ przyczyną?

Wniosek z tego byłby na początek taki, że: przyczyna jest ARBITRALNIE NADAWANYM atrybutem względem jakiejś okoliczności.
Ludzie przyczyną będą określali praktycznie to, co im przyjdzie do głowy. Wnioskujemy o rzeczach - arbitralnie, jak nam pasuje.

Ale na tym refleksja się nie zatrzyma. Wynikła mi ona trochę z zajrzenia na forum Kubusia, który dalej walczy ze swoją teorią implikacji, gnębiąc "logikę ziemian". W moim opisie Kubuś w istocie walczy starając się jakoś pogodzić ideę implikacji z koncepcją wynikania- przyczyny.
Ano właśnie - wynikanie, a przyczyna...
Pojęcia są sobie bliskie, bo wynikanie to wskazanie pewnej formy przyczynowości: Jeśli A, to B. Przyczyną B jest A. Tak to standardowo rozumiemy. Tyle że, jak wskazuje powyższy przykład, nie potrafimy wskazać tej jednej okoliczności, która byłaby na pewno przyczyną. To czym w takim razie jest w ogóle wnioskowanie?

Jeśli nie ma jednoznaczności w przypisaniu co jest jedną jedyną przyczyną - tylko tą, a żadną inną - do jakiegoś stwierdzenia, to musimy się pogodzić, że praktycznie WSZYSTKO jest przyczyną (a przynajmniej możliwą przyczyną, potencjalną przyczyną, przyczyną możliwą do wskazania przez kogoś). Tyle, że jak wszystko może być przyczyną, to całe nasze wnioskowanie o kant tyłka potłuc. Takiego rozumowania nie chcemy. Chcemy, aby nam myślenie "chodziło po sznurku", aby wynikanie pokazywało jako to z okoliczności A wypływa jednoznacznie i konkretnie jakieś B. A -> B.
W tabelce implikacji mamy lakoniczne umieszczenie prawdy albo fałszu po stronie A, jak i B. Prawdziwość implikacji jest zapewniona aż dla trzech konfiguracji, a fałszywość odpowiada tylko jednej - gdy ze zdania prawdziwego wnioskowalibyśmy jakąś fałszywość. Cóż wyraża ta tabelka (m.in. bo interpretacji może być więcej, niż jedna)?
- Wyraża ona naszą LOGICZNĄ BEZRADNOŚĆ wobec faktu, że NIE POTRAFIMY WSKAZAĆ KONKRETNEJ PRZYCZYNY. Możemy powiedzieć tylko tyle, że jak ktoś wnioskuje z czegoś prawdziwego, a na koniec wyszło mi coś fałszywe, to wnioskuje nieprawidłowo. I nic więcej nie da się z tego wyciągnąć, dopóki NIE POZNAMY PEŁNYCH WIĘZÓW danej sytuacji. Gdy więzy sę określone, czyli gdy już w każdym przypadku wiemy co i jak jest, uzyskamy równoważność - czyli ścisłe wzajemne powiązanie poprzednika z następnikiem.
A pomiędzy?...
Pomiędzy jest właśnie to, z czym walczy Kubuś - tzn. nieskończona liczba konfiguracji, w których wynikanie jest niejasne, wątpliwe, gdy każda wskazana ścieżka zależności jest właściwie tylko pewną propozycją, ale nie ostatecznym ustaleniem.
Nie potrafimy poprawnie określić mechanizmu wynikania. To ma związek m.in. z tym, że nie dysponujemy koncepcją wszystkiego. Szukamy po omacku zależności - nakładamy robocze-testowe więzy na problem i ramach owych więzów wychodzi nam zależność typu wynikanie. Ale nakładając inne więzy, czy inaczej podobne więzy, uzyskamy też efekt (jakiegoś) wynikania. I nie wiadomo, które właściwie jest lepsze.
Bo pojęcia przyczyny i skutku, a dalej wynikania nie są w ogóle ścisłe. One są pewnym POSTULATEM UMYSŁU, wynikają z NADZIEI, że uda nam się owym umysłem ująć rzeczy w sposób pewny i jednoznaczny. Tymczasem owa nadzieja nie może być spełniona w ramach BRAKU JEDNOZNACZNEGO OPISU CAŁOŚCI, takiej pełnej i wyczerpującej teorii wszystkiego, która by przyporządkowywała w jeden ścisły, określony sposób każdą okoliczność - zdarzenie, do innej okoliczności - zdarzenia, bądź wielu okoliczności - zdarzeń. Tego nie mamy, więc nam się rozumowanie tak łatwo wywala, a Kubuś pewnie do końca życia będzie walczył, pragnąc okroić wnioskowanie z elementów niejednoznacznych, tych które, niestety, zawsze w nim będą.

Piotr Rokubungi

Michał, Dżizas, jak ty motasz, rozwlekasz, komplikujesz!..
To, co nazwałeś, określiłeś, jako "więzy", to są okoliczności, warunki. Okoliczności jest zawsze- jak to sam zauważyłeś- nieskończenie wiele; natomiast ich właśnie "więzy" (niech ci będzie), zależności, relacje występują z różną siłą, z różnym natężeniem. Oprócz tego, zachodzi też nieomal całkowity- przynajmniej dla ludzkiej percepcji- rozdział różnych Rzeczywistości; jest to efekt doboru naturalnego rodzajów oddziaływań elementarnych, o których sporo pisze również Lee Smolin.
A chyba wszystko to nawet tłumaczy moja Hipoteza Wszystkiego- ale komu by się chciało nad nią zastanowić? Lepiej wyśmiać, skrytykować, nie wiedząc co nawet... :fuj:

Czyli nieprawdą jest, że nie mamy koncepcji wszystkiego: ja wam ją daję; ale zapewne nie skorzystacie, bo nikt do niej jeszcze nie dojrzał raczej...
Wedle tej hipotezy, nie tylko wszystko wynika z wszystkiego "poruszając się" wedle jednego zwrotu strzałki czasu, lecz również przyszłość określa przeszłość; ale o tym wspomnę tak na marginesie jedynie, bo nie jest to tutaj zbyt istotne, a z pewnością tego nie pojmiecie, skoro łatwiejsze kwestie z mojej Hipotezy Wszystkiego odrzucacie.

Jednak nie jesteśmy aż tak pogubieni w tym bezliku relacji, zależności oddziaływań zjawisk. Naszym [dla ludzi] "ratunkiem" jest właśnie "okrojone", mocno ograniczone odziaływanie naszych osób, rozumów w szczególności, z pozostałymi fenomenami, czyli z tzw. otoczeniem. Oczywiście, u podstaw tego leży właśnie zróżnicowane prawdopodobieństwo oddziaływań, co skutkuje- jak już wspomniałem- znacznym ograniczeniem rodzajów, sposobów oddziaływań podstawowych w poszczególnych Rzeczywistościach nieomal rozdzielnych fizykalnie, jak i zróżnicowaną siłą, czyli prawdopodobieństwem tych różnych oddziaływań.
Wracając do "logicznej bezradności"- jak to określiłeś- człowiekowi, szczególnie w bardzo dawnych, prehistorycznych czasach do przeżycia wystarczało bardzo nieskomplikowane wnioskowanie, nt. bardzo malej ilości zależności i, oczywiście, tych tylko, które nie tylko były na tyle silne, a przede wszystkim- tego rodzaju, by oddziaływać [pośrednio] z psychiką, rozumem, ale nawet pośród nich człowieka "musiały" interesować wyłącznie te, które użyteczne były dla przetrwania fizycznego, biologicznego...

Dobra, więcej nie będę się na razie rozpisywać, bo może i tak zbyt dużo napisałem, jak dla waszych "małych rozumków". ;-P

W każdym razie to jest dość dobry temat dla przedstawiania i uzmysławiania wam Hipotezy Wszystkiego oraz jej nieco bardziej "praktycznych", "przyziemnych" implikacji...

P. s.: Jeszcze odniosę się do przykładu z, poprzedzającego ten, postu Michała. Otóż te różne interpretacje wybiórczych przyczyn, które podałeś obrazują, jak właściwie wszystko, o czym człowiek rozumuje zależne jest wyłącznie od jego przekonań, czyli wiary, a ta sterowana jest stresem emocjonalnym, "wyżej"- uczuciowym. (O tym niejednokrotnie wspominał tez- choć chyba w trochę uproszczony sposób- Banjankri.) A jeszcze wszystko to podlega bezwzględnie wartościowaniu, przypisywaniu mocy znaczenia.
Czyli tu też chodzi w zasadzie wyłącznie, u samych odstaw o prawdopodobieństwo. Lecz jest to w niemałym stopniu prawdopodobieństwo inne, niż prawdopodobieństwo zachodzenia zjawisk w Rzeczywistościach. I nie tylko chodzi tu o różnice ilościowe- przetwarzamy świadomie o wiele, wiele mniej informacji, niż nas otaczają- ale także o jakościowe różnice; choć wszystko to są informacje, ale na ilu "poziomach" "tłumaczone"...

Dobra, skończę już, bo nie sądzę byście tyle tego "zdzierżyli"... ;-P

Michał Dyszyński

lucek

Michał Dyszyński

lucek

Piotr Rokubungi

lucek

Piotr Rokubungi

lucek

toć ja dla Michała, jeno dobra chcę, serio, jak chłop zacznie szukać dowodów na swoją głupotę, szybko z mądrzeje, bo biedny jedynie ciągle dowodzi sobie, ze głupi nie jest, a to błąd wielki :mrgreen:

serio, choć się śmieję

Piotr Rokubungi

lucek

Michał Dyszyński · Wysłany: Wto 2:41, 14 Mar 2017 Temat postu: