ŚFiNiA

Michał Dyszyński

W dyskusjach na sfinii co rusz pojawia się zagadnienie statusu stwierdzanie pewnych tez - czy jest ona absolutna, czy nie?
Właściwie większość dyskutantów naszego forum w końcu się jakoś zgodziła, że potwierdzalności absolutnej nie ma. Teoretycznie to powinno zamykać sprawę na tyle, że nikt nie będzie domagał się uznania swoich tez jako prawd niepodważalnych. Problem w tym, że liczne dyskusje wskazują na to, że nie zamyka.
Absolutyzm orzekania więc wraca, choć najczęściej wraca w postaci nieco zakamuflowanej. Nie stosuje się słowa "absolutny", a wręcz co niektórzy z urazą przypominają "ja przecież od dawna mówiłem, że dostępu do prawdy absolutnej nie posiadamy". Ale przecież można tę absolutność przemycać innymi słowami. Bo nie chodzi o nazwę "absolutna potwierdzalność", czy "absolutna weryfikacja", lecz o ZNACZENIA JAKIE NADAJE SIĘ tezom w dyskusji. Zamiast mówienia o "prawdzie absolutnej" można zwyczajnie głosić "to jest oczywiste, tak musi być" i nie dopuszczać do stawiania danej kwestii wątpliwość. Można nie głosić "absolutności" jakiegoś źródła stwierdzeń (np. nauki, ale też i tez autorytetów religijnych), osiągając jednak absolutnie identyczny efekt za pomocą nie dopuszczania do rozważania pytań o kryteria, które leżą u podstaw rozstrzygnięcia, albo wręcz nawet zwykłym wyśmiewaniem jakichś przekonań - np. "hahahaha to ty może wierzysz w duchy? :rotfl:

". Bo stawiając sprawę jako oczywistość nie dyskutowalną, jako "tak jest, bo oczywiste jest, że tak jest" w istocie już absolutyzujemy dane stwierdzenie. I to mimo, że nie użyto samego słowa "absolutny".

Dlatego w moim przekonaniu koncepcji absolutności stwierdzeń należałoby poświęcić nieco rozważań i wyjaśnienie. Dobrym sposobem ujęcia sprawy byłoby zastanowienie się nad alternatywą dla statusu stwierdzalności czegoś "absolutny": Teza o statusie "nieabsolutne" czyli właściwie co?

Ja bym zdefiniował nieabsolutność dość prosto - jako status DYSKUTOWALNOŚCI danego stwierdzenia.
Coś jest faktycznie traktowane jako absolutne, gdy związana jest z tym postawa: należy tezę przyjąć, nie ma nad nią dyskusji.
Teza nieabsolutna to teza taka, dla której rozważa się REALNE ALTERNATYWY, gdzie stawia się pytania o kryteria słuszności owej tezy, oczekuje podania założeń, jakie przy jej wyprowadzaniu zostały przyjęte.
Przyjęcie czegoś jako absolutne ze znaczenia, choć bez użycia słowa "absolutny" wprost w tekście będzie zazwyczaj związane z użyciem jakiegoś słowa, które miałoby w inny sposób absolutność zasugerować. Przykładowo byłyby to określenia w rodzaju:
- Teza X jest potwierdzona naukowo (czyli koniec dyskusji...)
- Teza X jest oczywista (czyli koniec dyskusji...)
- Teza X nie ma alternatywy (czyli koniec dyskusji...)
itp. itd.
Przykłady można by mnożyć.

towarzyski.pelikan

Nie ma czegoś takiego jak teza bez altenatyw, ale nie każda alternatywa jest warta dyskusji z różnych względów. Np. nie ma żadnych podstaw naukowych czy empirycznych albo jest nieweryfikowalna.

To źle kiedy człowiek odmawia rozważenia zasadnych alternatyw, ale równie źle kiedy rozwodzi się nad każdą bzdurną alternatywą, która mu wpadnie do łba.

Michał Dyszyński

towarzyski.pelikan

Michał Dyszyński