ŚFiNiA

Semele

O książce G. Minoisa "Historia ateizmu"

Ateizm, jak przekonuje Minois, ma własną historię, która „nie jest po prostu negatywem historii wierzeń religijnych”13. Mówiąc inaczej, nie jest on jedynie an-tytezą religijności, lecz składa się z wielu niuansów i subtelności: „ateizm ma liczbę mnogą, przechodził ewolucję, przybierał rozmaite formy, następujące po sobie albo występujące równocześnie, czasem wzajemnie sprzeczne”14, „ateizm jest równie stary jak religie”15, „ślady ateizmu są równie dawne jak ślady religii”16. Francuski uczony twierdzi nawet, że ateizm – w historycznym sensie – poprzedza wszelkie systemy religijne, w tym chrześcijaństwo. Ateizm charakterystyczny był bowiem już dla hinduskich mędrców, którzy na 2500 lat przed Chrystusem mówili o „pustym niebie”. Podobne konstatacje znajdziemy także u Parmenidesa, Heraklita, Epikteta czy Epikura, których myśl w pewnym stopniu ukształtowała kulturę Zachodu. „Ateizm jest faktem historycznie o wiele dawniejszym niż kultura chrześcijańska”17.Minois podkreśla przy tym, że ateizmu nie powinno się deniować wyłącznie w kontekście negacji, postawy zaprzeczenia, odrzucenia, ignorancji, rezygnacji z wiary w Boga czy nadnaturalnej wizji świata. Ateizm okazuje się również postawą pozytywną – jest swoistą armacją człowieka, jego wolności, autonomii oraz twór-czego potencjału. Jest to zarazem armacja samotności, zdolności do samodziel-nego kreowania wewnątrzświatowych wartości oraz sensu ludzkiej egzystencji. Mylne wydaje się więc przekonanie, że ateista to osoba, która w nic nie wierzy. Przeciwnie, wierzy – wszak nie w Boga, lecz w człowieka i jego możliwości; nie w zaświaty, lecz w materię; nie w Tajemnicę, lecz w rozum.O ateizm (bezbożność) posądzany był Sokrates, jeden z ojców lozoi europej-skiej; ateistą był także Epikur, pionier moralności ateistycznej (humanistycznej), skoncentrowanej na poszukiwaniu ziemskiego szczęścia, spełnienia i satysfakcji, w tym miejsca i roli jednostki w otaczającym świecie. Owo szczęście, zdaniem Epikura, ma polegać na nieobecności egzystencjalnego niepokoju, lęku oraz -zycznego cierpienia. Bardzo ważne jest tutaj zachowanie wewnętrznej równowagi, stanu wyciszenia oraz pokoju duszy (ataraksja). Przyjemność natomiast zdaje się miłosierny oddał człowiekowi to, co miał najcenniejsze – boskie, do-wieczne istnienie, aby ten, stając się w pełni dziedzicem Boga i wypełniając Boży Testament – ostatnią wolę Boga,

Spis treści ksiazki Minoisa

[link widoczny dla zalogowanych]

Semele

Muszę podać lepsze zdjęcie.
Niebawem. 🙂

Semele

Semele

Kartka z książki

Codzienne życie plebsu i wojska:

Semele

Inna ciekawa lektura. Przede mną.
publikowana po angielsku w 2022 z tytułem nieco bardziej odpowiadającym treści, gdyż zawierającym pytanie: jak religie się rozwijają i dlaczego trwają. Polski tytuł jest statyczny i nieco mylący, jednak ratuje go podtytuł: Religijni. Jak ewolucja wierzeń wpływa na historię i kulturę człowieka?
To książka pogodna, wręcz radosna. Tak jak inne zresztą książki tego autora, który głównie koncentruje się na ludzkiej zdolności do zawierania przyjaźni i umiejętności trwania w przynoszących człowiekowi korzyści związkach.
Jednak ta książka poświęcona religii jest inna, gdyż w ostatnich rozdziałach (9 i 10) mówi też o ciemnych jej stronach. I dobrze, że się one w tej – nazbyt jak na mój gust pogodnej opowieści – znalazły.
Próbowałem wypytać autora, dlaczego nie zajmuje się ambiwalentnym charakterem religii, która tak szybko z siły tworzącej więzi przeradza się w złowrogie narządzie kontroli i zniewolenia albo bardzo prymitywnej manipulacji politycznej. Co od dziesięcioleci obserwujemy właściwie na całym świecie. Grzecznie i po gentelmeńsku podziękował za pytanie, ale tematu nie podjął. Może to zrobi w następnej książce. Wszak niemal każdego roku wydaje nową.
W każdym razie zmęczonym polskim katolicyzmem, który wyraźnie zrezygnował z potencjału tworzącego więzi międzyludzkie i skoncentrował się – pospołu z rządzącą partią PiS – na polaryzacji społeczeństwa polecam tę uroczą opowieść o tym, dlaczego większość ludzi składnia się ku wierzeniom i co one im dają.

[link widoczny dla zalogowanych]