ŚFiNiA

Semele

[link widoczny dla zalogowanych]

Semele

.

Pisze pan, że świadomość wynika z poczucia jaźni - i że zwierzęta także mają podstawowe poczucie jaźni.

Tak. Proszę na przykład wyobrazić sobie ptaki. Gdy patrzą na świat, mają poczucie, że żyją. Gdy odczuwają ból, próbują jakoś temu zaradzić. Gdy są głodne lub spragnione, zaspakajają te potrzeby. To właśnie najbardziej podstawowe poczucie, że w środku nas pulsuje życie.

Skąd bierze się świadomość?

W dziedzinie, którą się zajmuję, najważniejsze jest zrozumienie związku między umysłem i organizmem. Nie istnieje coś takiego, jak umysł bezcielesny. Umysł wszczepiony jest w mózg, a mózg wszczepiony jest w ciało. Nauka najwięcej uwagi poświęca korze mózgowej. Ja sam, gdy zaczynałem pracę naukową, właśnie korze mózgowej poświęcałem lwią część badań. Jednak po latach pracy nabrałem przekonania, że jeśli istnieje jakaś lwia część w sensie źródeł świadomości, to należy się ona pniowi mózgowemu, który odpowiada za regulowanie podstawowych funkcji życiowych organizmu i tak naprawdę jest łącznikiem między ciałem, a resztą mózgu.

Jak to się stało, że świadomość zaczęła się w pniu mózgowym?

Każdy żywy organizm musi radzić sobie z wieloma problemami. Musi szukać źródeł energii, włączać je do użytku, przekształcać. Każdy system musi się też bronić, co stanowi ogromny problem związany z zarządzaniem, bo organizm musi "wiedzieć" kiedy będzie potrzebował najwięcej energii i kiedy będzie zmuszony się bronić. Brzmi to może banalnie, ale w rzeczywistości to znacznie bardziej skomplikowane. Natura rozwiązywała ten problem przez miliony lat, koncentrując się na takich elementach jak stan głodu i pragnienia, mechanizmy obronne, itp. Każdy system biologiczny wyposażony jest w najważniejsze elementy mechanizmu regulującego, nawet jeśli organizm nie posiada mózgu. Gdy systemy i ich środowiska stają się bardziej złożone, mózgi rozwijają się tak, by radzić sobie z tymi dodatkowymi komplikacjami. W końcu w mózgach wykształca się umysł i świadomość, które bardzo się przydają, bo pomagają wybrać i zastosować najlepsze z dostępnych strategii. Rozmowa z Damasio