ŚFiNiA

Semele

Filozofowie nie do końca uświadamiają sobie, jakim wyzwaniem jest zaakceptowanie przyrody, w której nie ma żadnego „ostatecznego porządku”, przyczyn wywołujących każde zdarzenie, a nawet niezmiennych (ponadczasowych) praw. W metafizyce przywykliśmy do zasady racji dostatecznej, która mówi, że każdy stan rzeczy ma zawsze racje swojego wystąpienia, nawet (a może zwłaszcza) jeśli pytamy o cały Wszechświat. Na jeszcze głębszym poziomie zakłada się milcząco, że Wszechświat i prawa fizyki, jak i ludzkie umysły uprawiające matematykę, są w jakiś sposób wyjątkowe, odzwierciedlają pewien „wieczny porządek” lub skrywają racjonalny sens, a więc same nie mogą być tworem przypadku. Chłodno myślący fizycy, a wraz z nimi coraz częściej metafizycy, podważają adekwatność takiego oczekiwania, które przypomina jeden z idoli Francisa Bacona – relikt religii w fizyce. Być może łańcuch pytań „dlaczego?” nie ma żadnej ostatecznej odpowiedzi nie dlatego, że ludzki umysł jest ograniczony, ale dlatego, że taka racja, wyjaśniająca genezę tego konkretnego świata, również reguł losowości zdarzeń w nim zachodzących, po prostu nie istnieje. Racja ta, mityczna „pierwsza przyczyna”, wcale nie jest wymogiem wyobrażonej ponadhistorycznej racjonalności.

Fizyk Lawrence Krauss przytoczył zabawną anegdotę na temat innego wielkiego fizyka, Richarda Feynmanna, który zwykł mówić: „Nie uwierzycie, co mi się dzisiaj zdarzyło! No po prostu nie uwierzycie!”. Gdy go dopytywano, odpowiadał z błyskiem w oku: „Absolutnie nic!”. Demonstruje to psychologię naiwności zdroworozsądkowych rozumowań dotyczących prawdopodobieństw, również wtedy, gdy odnoszą się one do całego Wszechświata, konkretnego zestawu praw fizyki, a nawet samych reguł losowości. „Nie uwierzycie, jaka niesłychana wyjątkowość i wzniosła tajemnica kryją się w prawach naszego Wszechświata, które powinniście kontemplować! No po prostu nie uwierzycie!”. Ktoś w końcu zawsze zapyta: „Jaka?!”. „Absolutnie żadna”.

Marek Woszczek – Doktor filozofii, absolwent psychologii, pracownik Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zainteresowania badawcze: ontologia przyrody, filozofia fizyki, filozofia i historia religii (w szczególności historia wczesnego chrześcijaństwa), teologia filozoficzna.

Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. W pełnej wersji graficznej można go przeczytać > tutaj.

< Powrót do spisu treści.

Tagifizyka metafizyka przypadek religia zasada racji dostatecznej
Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.
Przeczytaj także

ARTYKUŁ LOGIKA
Krzysztof A. Wieczorek: #18. Dwa złe nie dają dobrego czyli o tym, jak nie usprawiedliwiać nagannego postępowania
19 godzin temu

ANTROPOLOGIA ARTYKUŁ
Jacek Wojtysiak: Kim jest człowiek?
2 dni temu

ARTYKUŁ
Wojciech Żełaniec: #4. …Ale co czyni ją piękną?
3 dni temu
Skomentuj
Kliknij, aby skomentować
Najchętniej oglądane

Marek Lechniak: Dedukcja, indukcja czy abdukcja (a może redukcja), czyli o logice Sherlocka Holmesa słów kilka Marek Lechniak: Dedukcja, indukcja czy abdukcja (a może redukcja), czyli o logice Sherlocka Holmesa słów kilka
11 799 views | 1 comment
Czy ateizm jest irracjonalny? Czy ateizm jest irracjonalny?
1 203 views | 8 comments
Co odróżnia człowieka od zwierząt? Co odróżnia człowieka od zwierząt?
1 077 views | 1 comment
Sklep

Filozofuj! 2018 nr 5 (23)
10,00zł
Filozofuj! 2018 nr 4 (22)
10,00zł 9,00zł
Filozofuj! 2018 nr 3 (21)
10,00zł 8,00zł
Filozofuj! 2018 nr 2 (20)
10,00zł 8,00zł
Filozofuj! 2018 nr 1 (19)
10,00zł 8,00zł

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”
Polecamy

David Enoch: Traf moralnyArkadiusz Gut: Umysł podróżujący
SKOMENTUJ