ŚFiNiA

Semele

Jak to ktoś powiedział, prawdziwy mezczyzna nie boi się różowego

Mężczyzna nie musi wstydzić się łez

"Chłopaki nie płaczą" - to chyba jeden z najbardziej szkodliwych stereotypów dotyczących mężczyzn. Tłumienie w sobie emocji, takich jak smutek, lęk, złość, prowadzi do bardzo poważnych konsekwencji. Mężczyźni też się boją, płaczą, czują się bezsilni. I muszą sobie na to pozwolić. Tymczasem powtarzanie, że "chłopaki nie płaczą" prowadzi do poważnych konsekwencji, takich jak bagatelizowanie depresji u mężczyzn, czy powodowanie, że nie szuka

MaluśnaOwieczka

Semele

Semele

Read transcript

Talk details

Watch next
09:24
2.69M views | maj 2017
Jak (i dlaczego) Rosja zhakowała wybory w USA
Laura Galante
16:58
8.91M views | lip 2015
Czym wytłumaczyć zaskakujący rozwój ludzkości?
Yuval Noah Harari
11:08
1.81M views | lut 2019
Czy twój kraj jest na drodze do dyktatury? Oto test
Farida Nabourema
12:44
1.70M views | paź 2018
Jak nacjonalizm i globalizm mogą współistnieć
Wanis Kabbaj
08:59
3.07M views | kwi 2019
Jak moderować rozmowę między ludźmi o odmiennych poglądach?
Eve Pearlman
04:51
2.58M views | mar 2019
Co tak naprawdę oznacza przymiotnik "makiaweliczny" - Pazit Cahlon i Alex Gendler
Pazit Cahlon i Alex Gendler
RELATED TOPICS
PoliticsTechnologyBiotechSocial ChangeFutureHistoryLeadershipAIHumanitySocietyDemocracyGovernmentAlgorithm

Transcript (31 Languages)

Polski
Bartłomiej Mełnicki, Translator
Rysia Wand, Reviewer

00:00
Witajcie. Śmiesznie się składa, niedawno pisałem, że ludzkość stanie się cyfrowa, ale nie sądziłem, że aż tak szybko, a tym bardziej że spotka mnie osobiście. Jednak jestem tutaj z wami jako cyfrowy awatar, więc zaczynajmy. Zacznijmy od pytania. Ilu mamy dzisiaj faszystów na sali?

00:26
(Śmiech)

00:27
Trudno powiedzieć, bo zapomnieliśmy, czym jest faszyzm. Słowo "faszysta" traktuje się dzisiaj jako uniwersalną obelgę. Myli się faszyzm z nacjonalizmem. Zastanówmy się przez chwilę, czym właściwie jest faszyzm i czym różni się od nacjonalizmu.

00:53
Łagodne formy nacjonalizmu można zaliczyć do najbardziej dobrotliwych ludzkich tworów. Narody są społecznościami milionów obcych sobie ludzi, właściwie nieznajomych. Przykładowo, nie znam tych 8 milionów ludzi, z którymi dzielę izraelskie obywatelstwo. Lecz dzięki nacjonalizmowi możemy wzajemnie troszczyć się o siebie i efektywnie współpracować. To bardzo dobrze. Niektórzy, jak John Lennon, wyobrażali sobie, że bez nacjonalizmu świat będzie pacyfistycznym rajem. Niestety, najprawdopodobniej bez nacjonalizmu żylibyśmy w plemiennym chaosie. Obecnie w najlepiej prosperujących, pokojowo nastawionych krajach, jak Szwecja, Szwajcaria i Japonia, widać bardzo silny duch nacjonalizmu. I na odwrót – tam, gdzie poczucie tożsamości narodowej jest słabe, jak w Kongo, Somalii lub Afganistanie, częściej napotykamy przemoc i biedę.

02:04
Zatem, czym jest faszyzm i co różni go od nacjonalizmu? Nacjonalizm mówi mi, że mój naród jest wyjątkowy że ma mam wobec niego specjalne zobowiązania. Faszyzm dla odmiany mówi, że mój naród przewyższa inne i że mam służyć wyłącznie jemu. Nie muszę przejmować się nikim ani niczym prócz własnego narodu. Ludzie zazwyczaj, rzecz jasna, mają wiele tożsamości i poczuwają się do lojalności wobec różnych grup. Przykładowo, mogę być dobrym patriotą, wiernym swojemu krajowi, jednocześnie będąc lojalnym wobec swojej rodziny, sąsiadów, etyki mojego zawodu, ludzkości jako takiej, wierny prawdzie i pięknu. Oczywiście, kiedy mamy różne tożsamości i wynikające z nich zobowiązania, czasami pojawiają się konflikty i komplikacje. Ale czy ktoś mówił, że życie będzie łatwe? Życie jest skomplikowane. Pogódź się z tym.

03:14
Faszyzm pojawia się, kiedy ludzie próbują ignorować komplikacje i szukać dla siebie zbyt prostych rozwiązań. Faszyzm odrzuca wszystkie tożsamości poza identyfikacją z narodem, twierdząc, że jedynym obowiązkiem jest służba narodowi. Jeśli mój naród żąda, abym poświęcił rodzinę, poświęcę rodzinę. Jeśli naród domaga się, abym zabił miliony ludzi, zabiję miliony ludzi. A gdy mój naród zażąda, abym zdradził idee prawdy i piękna, powinienem odrzucić prawdę i piękno. Spójrzmy, jak faszysta ocenia sztukę? Który film w oczach faszysty jest dobry, a który zły? Jest to bardzo, ale to bardzo proste. Jest tylko jedna miara: jeżeli film przysłuży się dobru narodu, jest to film dobry; jeśli zaś stoi w sprzeczności z narodowym interesem, jest to film zły. To wszystko. Podobnie – jaki program nauczania dzieci stworzy faszysta? Znowu, to bardzo proste. Jedna miara. Cała edukacja dzieci ma służyć interesom narodu. Prawda nie ma żadnego znaczenia.

04:48
Okropności II wojny światowej i Holokaustu przypominają o straszliwych konsekwencjach tego sposobu myślenia, Jednak gdy mówimy o wynaturzeniach faszyzmu, robimy to nieskutecznie przez skłonność do przedstawiania faszyzmu jako odpychającego monstrum, bez prób wyjaśnienia, na czym polega jego zgubny urok. Trochę przypomina to hollywoodzkie filmy, przedstawiające antybohaterów jak Voldemort, Sauron lub Darth Vader, jako paskudnych, wrednych i okrutnych. Znęcają się nawet nad własnymi stronnikami. Oglądając te filmy, nigdy nie mogłem zrozumieć, co mogło kogokolwiek skusić do popierania tak oślizgłej kreatury jak Voldemort? W rzeczywistości problem ze złem polega na tym, że zło niekoniecznie jest odpychające. Może przybrać piękną powłokę. Doskonale rozumieli to chrześcijanie, dlatego w sztuce sakralnej, odwrotnie niż w Hollywood, Szatan przedstawiany jest jako powabny przystojniak. Dlatego tak trudno jest oprzeć się jego pokusom i dlatego tak trudno nie ulec pokusom faszyzmu.

06:10

Harari o faszyzmie. Ted.com

MaluśnaOwieczka

Semele

MaluśnaOwieczka

Semele

Semele

Walka o ogień. Super film.

https://youtu.be/lHZW2OTNaS4

Semele

Bardzo istotne:
Na początku XXI stulecia wykłady, artykuły, a zwłaszcza książka „Ewolucja kosmiczna” (2001) astrofizyka Erica Chaissona zaczęły opowiadać historię Wszechświata jako dzieje stopniowego powstawania w naturze coraz bardziej złożonych struktur: gwiazd, planet, życia, ludzkich społeczeństw i kultur. Historyk David Christian zobaczył w pracach Chaissona nowy sposób uprawiania historii, która byłaby syntezą nauk szczegółowych, a zwłaszcza nauk ścisłych (kosmologii, fizyki, chemii, biologii i tak dalej), połączonych w jak najbardziej czytelną opowieść o świecie i człowieku. W wywiadzie dla Edge.org (We Need A Modern Origin Story: A Big History) wskazał na edukacyjne zapotrzebowanie na taką syntetyczną, wyjaśniającą świat opowieść:

Szkoła nie nadaje niczemu sensu. Zajmuje się mnóstwem technicznych szczegółów, drobnymi ułamkami sensu. Nikt ci nigdy nie pomaga w złożeniu tego w całość. Idziesz potem na uniwersytet i myślisz sobie: „Tam przynajmniej będą filozofowie”. Nic się jednak nie zmienia. Wszyscy się do tego przyzwyczajamy. Wszyscy zostajemy zamknięci w tej samej kulturze specjalizacji, bardzo głęboko wbudowanej w nasze metody kształcenia i badania świata.

Książki z zakresu wielkiej historii nie zaczynają się wraz z początkami ludzkiej kultury, ale u początku Wszechświata, prawie czternaście miliardów lat temu. Nie zatrzymują się na dniu dzisiejszym, lecz sięgają w nasze możliwe, dalekie przyszłości. Mniej cenią specjalistyczną dokładność, a bardziej przejrzystość i rozległość obrazu. (Christian posunął się tak daleko, że na jednej z konferencji TED opowiedział historię wszechświata w ciągu osiemnastu minut…). Przykładami takich opowieści są „Maps of Time” Christiana (2005), „Big History: From the Big Bang to the Present” Cynthii Stokes Brown (2017) oraz „Sapiens” Yuvala Harariego (2011).

O ile jednak typowa wielka historia opiera się na wiedzy pochodzącej z nauk ścisłych, o tyle wersja Harariego o wiele bardziej czerpie z humanistyki, a zwłaszcza śledzi kierujące nami, społecznie wytwarzane i rozpowszechniane opowieści. Intencja pozostała ta sama. Chodzi o układanie historii Kosmosu, przyrody, człowieka i kultury w jak najbliższej relacji ze współczesną wiedzą naukową, a zarazem o integrowanie informacji i nadawanie im brakującego sensu.

„Ostatnią rzeczą, którą nauczyciel powinien zapewnić wychowankom, jest więcej informacji” – twierdzi Harari w „21 lekcjach na XXI wiek”. „Już ich mają o wiele za dużo. Potrzebują oni raczej umiejętności nadawania sensu różnym informacjom, znajdowania różnic między tym, co ważne, i tym, co niepotrzebne. A przede wszystkim potrzebują umiejętności składania fragmentarycznych danych w szerszy obraz świata”.

Dogmaty religijne i świeckie

Moim zdaniem dopiero wyprowadzenie pisarstwa Yuvala Harari z wielkiej historii, z próby spojenia świata rozbitego na niejednorodne pola akademickich badań, pozwala lepiej zrozumieć krytyczną uwagę, z jaką przygląda się on wszelkim masowym opowieściom. Wiedza naukowa z jednej strony podważa u niego tradycyjne religie, z drugiej – wpędza niewierzących w Boga w niebezpieczne złudzenie ścisłości ustaleń w naukach społecznych i humanistycznych, najbliższych światu życia codziennego i pytaniom światopoglądowym.

Autor „Sapiens” wspomina, jak w dzieciństwie podczas szkolnej uroczystości w Izraelu wyobrażał sobie własną przyszłość bohaterskiego żołnierza, poległego w obronie żydowskiego narodu, leżącego w grobie i słuchającego recytowanych o nim wierszy. Przyszła mu jednak do głowy wątpliwość: „Czy rzeczywiście, będąc umarłym, można słuchać poezji?”. Nieco później, kiedy dowiedział się, że wszechświat istnieje już czternaście miliardów lat, zaczął mieć kolejne wątpliwości. W „21 lekcjach…” zapisał: „Syjonizm uważa za świętą historię około 0,2% ludzkości, dziejącą się na 0,005% powierzchni Ziemi podczas drobnego ułamka historii ludzkości. Historia syjonistów nie jest w stanie przypisać żadnego znaczenia chińskim imperiom, plemionom z Nowej Gwinei ani galaktyce Andromedy”. Według Harariego wszystkie światopoglądy nacjonalistyczne są podobnie niekompletne...

[link widoczny dla zalogowanych]

Semele

Z powyższego artykułu:
Po drugie, historia XX wieku daje do myślenia. „Świeckie ruchy i instytucje naukowe oczarowały miliardy ludzi obietnicami udoskonalenia człowieka i użycia bogactw planety Ziemia dla dobra całego naszego gatunku. Skutkiem tych obietnic okazało się nie tylko pokonanie epidemii i głodu, ale także Gułagi i topniejące lodowce”.

Podobnie jak inni twórcy wielkiej historii, Harari nie zatrzymuje się na współczesności. Ponieważ jego zdaniem wiara w istnienie „praw człowieka” nie ma podstaw naukowych i jest tylko świeckim dogmatem światopoglądu humanistycznego – trudno będzie w ramach tej wiary rozwiązywać nowe cywilizacyjne problemy. Czy prawo do życia oznacza, że mamy przy użyciu biotechnologii starać się o eliminację śmierci? Czy prawo do wolności może zrealizować superkomputer, sprawdzający i spełniający w internecie rzeczy nasze najskrytsze pragnienia? Czy przyszli nadludzie powinni mieć nadludzkie prawa? Harari komentuje: „Dogmat praw człowieka ukształtował się w minionych stuleciach jako oręż przeciwko inkwizycji, monarchii absolutnej, faszystom i Ku-Klux-Klan. Nie za bardzo przydaje się w świecie postludzi, cyborgów i superinteligentnych komputerów”.

Czy Harari chce nas pozbawić człowieczeństwa?

Historyczna krytyka masowych światopoglądów, którą proponuje Harari, jest wielokierunkowa i totalna. Nie oszczędza żadnej z naszych wielkich współczesnych wizji świata. Najbliższe mu świecki humanizm i liberalizm nie są bynajmniej traktowane ulgowo w „Homo Deus”: „Nowoczesne społeczeństwo wierzy w humanistyczne dogmaty i posługuje się metodami naukowymi nie po to, aby o te dogmaty pytać, ale aby wprowadzić je w życie. W XXI wieku dogmaty humanistów raczej nie zostaną zastąpione przez czysto naukowe teorie”.

Umiejętność zachowania dystansu do rozmaitych „wielkich narracji”, ale przede wszystkim do własnego światopoglądu, była dokładnie tym, co od pierwszych przeczytanych stron zafascynowało mnie w pisarstwie Yuvala Harariego. Poświęciłem sporo miejsca, aby ją udokumentować, bo z wszystkich negatywnych ocen w listopadowym „Znaku” najbardziej niezasłużone wydaje mi się posądzanie autora „Sapiens” o rozpowszechnianie „posttotalitaryzmu”, o próbę „stworzenia nowego człowieka (choć tym razem bez używania metod terroru) za pomocą uniformizacji i depersonifikacji”. Skąd takie posądzenie? Filozof, doktor habilitowana, Marta Soniewicka wyprowadza je z opisu nowych światopoglądów („religii”) epoki informatycznej jak posthumanizm czy dataizm w „Homo Deus”.

Autor prowadzi bloga
[link widoczny dla zalogowanych]

Semele


II. Homo religiosus versus homo futurus...

Rafał Ilnicki. Bóg cyborgów.

[link widoczny dla zalogowanych] wróciła do łask. Jednak ten powrót jest osobliwy i nie zawsze budzi zachwyt liderów istniejących wyznań. Nikogo już nie dziwi, że to nie teologowie ani nawet nie religioznawcy, ale filozofowie, antropolodzy, politolodzy, eksperci świata mediów, a nawet informatycy zabierają głos na temat religii, rzucając na to zjawisko nowe światło. Dzieje się to w sposób daleki od antyreligijnego czy nawet antyklerykalnego tonu. Jesteśmy świadkami swoistego dowartościowania wymiaru transcendencji. Książka Rafała Ilnickiego wpisuje się w ten szerszy kontekst. Autor odnalazł własny sposób traktowania zjawisk religijnych czy parareligijnych. Jego pasją jest bowiem technika i jej duchowy wymiar. Znajduje wielu sprzymierzeńców w swojej wyprawie do świata cyborgów i ich Boga. Powołuje się na nich często i chętnie, choć zawsze czyni to w sposób oryginalny, a czasem wchodzi w udane spory.

prof. zw. dr hab. Stanisław Obirek

Świetny pomysł Rafała Ilnickiego – by zarejestrować i opisać krytycznie procesy hybrydyzacji religii i techniki, dokonujące się zwłaszcza za sprawą eksplodujących na naszych oczach technik medialnych. Autor wypełnia niepodjęte zadanie teologów i religioznawców z jednej, i filozofów techniki z drugiej strony. Myślenie o technice z perspektywy religii zbyt łatwo umieszcza technikę w kategoriach narzędzia (umożliwiającego ekspansję religii) albo zagrożenia – kiedy cywilizacja techniczna pochłania obszary, które religia dotąd wypełniała sobą. Rozpoznanie dynamiki cywilizacji technicznej zbyt łatwo pomija obszary, w których technika przejmuje zadania religii – czyli właśnie obszary hybrydyzacji. Rafał Ilnicki ma rację pokazując jak bardzo rozpoznanie wspomnianych procesów samo oznacza tworzenie teorii-hybrydy, która jest w stanie oddać charakter dokonujących się przemian.

prof. dr hab. Tomasz Polak

Semele

W swojej recenzji dla „The New Atlantis” John Sexton stwierdza, że Sapiens to książka „fundamentalnie niepoważna, niezasługująca na aprobatę, którą zyskała”. Antropolog Christopher R. Hallpike uważa ją za przykład „infotainment” – gatunku dziennikarstwa poświęconego dostarczaniu rozrywki raczej niż rzetelnej wiedzy. Zamiast traktować książki Harariego serio – twierdzi Hallpike – należy podchodzić do nich jak do „dzikiej intelektualnej przejażdżki przez krajobraz historii naszpikowany sensacyjną spekulacją i kończący się mrożącą krew w żyłach prognozą końca ludzkości”. Ale w takim razie dlaczego się pieklić i nie potraktować Harariego po prostu jako popularyzatora nauki, a nie naukowca.

To oczywiste, że książki Harariego to gawędy, w których popularyzuje naukę. Nie zawsze do końca rzetelnie.
Mogą być materiałem wyjściowym do pytań.

[link widoczny dla zalogowanych]

MaluśnaOwieczka

Semele

MaluśnaOwieczka

Semele

MaluśnaOwieczka

Semele

Andy72

Semele

Semele