ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Pisząc odpowiedź w wątku: http://www.sfinia.fora.pl/filozofia,4/godnosc-czlowieka-wynika-z-tego-co-o-nim-mowia-czy,21523.html#671543 wyszła mi właściwie dość szokująca konstatacja:
Zrzekając się własnego prawa do oceny, a dalej wynikającego z niej wyboru wywyższamy przypadek, jako lepszy niż ocena naszego rozumu.

Ponieważ w podlinkowanym wątku już trochę problem ruszyłem, tu tutaj naświetlę go z nieco innej strony.
Zadajmy sobie pytanie: czy zdawanie się Z ZASADY na autorytet może być lepszą strategią dokonywania wyborów, niż dokonywanie osądu własnego?

Przyjmijmy założenie, że ktoś taką strategię życiową przyjął, czyli zamierza zawsze ufać bardziej autorytetom, niż swojemu osądowi. Co to dalej będzie oznaczało?
- Będzie oznaczało chyba PROBLEM Z WYŁONIENIEM owego autorytetu!

Typowe opcje tutaj byłyby:
Autorytet osób starszych.
Biorąc jako zasadę, że opinie osób starszych od nas są lepszym źródłem osądu, niż nasz osobisty osąd, będziemy skonfrontowani z następującymi problemami.
- wprost wynika z niego wniosek (jeśli powyższą zasadę potraktujemy rygorystycznie i ogólnie), że rządzić światem powinny osoby jak najstarsze, zapewne te (z dużym prawdopodobieństwem) z demencją.
- poza tym rada byłaby do zastosowania, gdyby wszyscy starsi od nas ludzie, mieli takie samo zdanie, które można by wziąć i zastosować wprost. A przecież doświadczenie uczy, że starsi od nas ludzie mają całe spektrum, często mocno wzajemnie sprzecznych przekonań. I nie wiadomo wtedy, które z tych przekonań starszych ludzi należałoby wziąć.
- niezależnie od tego, radę starszych ludzi przed zastosowaniem NALEŻAŁOBY ZROZUMIEĆ. Do tego wymagany jest jakiś rodzaj OSOBISTEGO doświadczenia, a z nim OSOBISTYCH OSĄDÓW. Czyli mamy ten problem, że i tak trzeba będzie tu sięgnąć do własnego osądu. Jak głęboko?...

Autorytety władzy
Problemem wtedy jest obserwowany zaskakująco duży udział afer, nadużywania władzy, niemoralnych zachowań ludzi ze świecznika. Automatyczne przyjęcie, że każdy z owych ludzi władzy jest mądrzejszy od nas, że jego wskazania miałyby nadpisywać nasze oceny, prowadzi niechybnie do uznania, iż Hitler, Stalin, czy inni tyrani są mądrzejsi od wielkich ludzi ze świata intelektu, filozofów, etyków.
Poza tym mamy tu problem bardzo podobny jak z uznaniem osób starszych - że różni ludzie u władzy mają rózne poglądy, że też trzeba jakoś ich zrozumieć, przekładając ich wskazówki na OSOBISTE już przekonania.

Autorytety religijne
Ten wybór z kolei niesie problem tego rodzaju, iż też mamy często sprzeczne przekonania wśród owych autorytetów. Autorytety religijne islamu dają inne wskazówki, niż autorytety religijne katolicyzmu, buddyzmu, protestantyzmu itd. Z kolei założenie, że każdy obowiązkowo powinien trzymać się tego autorytetu religijnego, z którym pierwszym się spotkamy, zdaje nas na przypadek, w jakim punkcie świata się urodzimy. Wtedy też każde nawrócenie się np. muzułmanina na katolicyzm (albo odwrotnie) należy uznać za błędne, bo przecież to autorytety mają decydować o naszym światopoglądzie, a nie my, zatem skoro pierwszym autorytetem dla kogoś był muzułmański imam, to porzucenie tych pierwotnych przekonań jest niedopuszczalną samowolą.
I nie sposób jest - będąc uczciwym intelektualnie, czyli nie stosując podwójnych standardów rozumowania - wyróżnić tego właściwego autorytetu religijnego w żaden sposób.
Mamy tu też podobny problem, jak poprzednio: że też trzeba nawet opinię autorytetu religijnego jakoś zrozumieć, przekładając jego wskazówki na OSOBISTE już przekonania, co z kolei wymaga jakichś wewnętrznych przekonań, doświadczeń, a dalej osobistych decyzji.

Czyli zakładając, że
- nie wiemy gdzie się urodzimy (w jakiej części świata, z jakimi autorytetami domyślnymi)
- będziemy zawsze na początku mieli nad sobą osoby starsze, wyższe we władzy, a wszystkie te nie są przecież zgodne
NIE MAMY JASNYCH WSKAZÓWEK CO JEST SŁUSZNE, choć byłoby wzięte od jakiegoś autorytetu.

Jakoś ten właściwy autorytet trzeba wybrać!
CZYM go wybieramy?
Czym, jak nie własnym osądem?... :shock:

Mówiąc sobie twardo: mam wybrać coś innego niż własny osąd, ostatecznie staję przed problemem, że nie będę wiedział co wybrać!
Bo autorytet sam musi być wybrany... :shock:

Wybór nie własny okazuje się więc - patrząc statystycznie na to, że moglibyśmy się urodzić w bardzo różnych społecznościach - wyborem przypadkowym.

Czy należałoby tak nisko cenić własny osąd, że wybór przypadkowy mielibyśmy uznać za lepszy, niż to co nam rozum i sumienie podpowiedzą?...
Ale jeśliby tak było, to i wybór autorytetu - którego przecież dokonać musimy my, właśnie tym osądem - też będzie dziedziczył ten problem, iż przypadek będzie tu lepszy.

To by sugerowało, że jeśli już ktoś stawia własne osądy z zasady niżej niż to, co dają autorytety, to same te autorytety powinien...
losować. :shock:

Wtedy będzie lepiej, niż gdyby je wybrał. A jeśli się urodził, tam się gdzie się urodził (losowo), to ten problem właściwie ma z głowy - bo to świat wylosował mu ten autorytet, który teraz on musi uznać...
Ale wtedy nie powinien się łudzić, że jego przekonania tak zinternalizowane mają wartość większą, niż gdyby te przekonania wylosowano. :think:

Michał Dyszyński

W innej dyskusji rzecz jest poprowadzona z odwrotnej strony: