ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Za komuny byłem wielkim fanem wolnego rynku. Patrząc na nieudolność socjalistycznej gospodarki, na wszechobecne marnotrawstwo, niedostosowanie produkcji do potrzeb ludzi, wyrobiłem sobie zdanie, że tylko wolny wybór, wolny rynek jest w stanie poprawnie sterować gospodarką.
Potem komuna padła. Zobaczyłem wolny rynek w działaniu. Zobaczyłem co idea ekonomicznego egoizmu potrafi zrobić z człowiekiem, jak potrafi krzywdzić, prowadzić do upadku duchowego. I zacząłem zmieniać zdanie. Ten kapitalizm i wolny rynek sam w sobie taki wspaniały nie jest.

W Biblii (Stary Testament) jest dość dobrze znane przysłowie: lepiej z mądrym zgubić, jak z głupim znaleźć. Jest w nim głęboka prawda, odnosząca się m.in. do systemów ekonomicznych. Z mądrymi, rozsądnymi, uczciwymi ludźmi dobry byłby i wolny rynek, i system... powiedzmy bardziej interwencjonistyczny, scentralizowany (nie czepiajmy się np. nazwy "socjalizm", bo nie będzie wiadomo o co konkretnie chodzi z racji na wielość kontekstów w jakich to słowo się pojawia). Z tym, że kapitalizm ma pewną dodatkową wadę (przy innej dodatkowej zalecie) - wbudowane w jego mechanizm oparcie się na egoizmie niszczy duszę... Dlatego kto wie, czy duchowo centralizm interwencjonistyczny (tak jednak nazwę system ekonomiczny będący w moim rozumieniu alternatywą dla kapitalizmu) nie jest jakoś bardziej ludzkim systemem.
Dla mnie ostatni okres historii polski, ten czas kapitalizmu to okres wielkiego biznesowego zdziczenia, to zaprzedanie przez wielu polskich biznesmenów duszy diabłu. Zaczęło się od powszechnej grabieży państwowego majątku z czasów komuny. Potem doszła gigantyczna korupcja, czyli rozdawanie znajomkom intratnych kontraktów finansowanych z budżetu. Do tego doszedł lobbing powodujący, że prawo sprzyja wielkim, nieuczciwym cwaniakom, a nie pracującym ludziom. Całości zdziczenia domyka oczywiście ŚWIADOMOŚĆ - czyli wychowanie nowego (i starego) pokolenia ludzi, dla których tylko pieniądze się liczą, którzy za możliwość kupienia bardziej luksusowego samochodu, czy wyjazdu na lepszą wycieczkę zagraniczną, gotowi są wdeptać w ziemię, zniszczyć każdego, z kogo da się wyssać choć trochę grosza. Mamy dzisiaj gigantyczną niesprawiedliwość w Polsce - całe enklawy równych i równiejszych - co widać w systemie emerytalnym, prawie i egzekwowaniu tego prawa. Cwani oszuści mogą tu bardzo wiele, a wobec oszustów wymiar sprawiedliwości jest jakże często bezradny. Komornicy zabierają mienie za cudze długi, menedżerowie banków wyprowadzają na prywatne konta oszczędności ludzi, zwykłe, użyteczne społecznie zawody są finansowo na dnie, a za to świetnie mają się ci, którzy niczego pożytecznego ludziom nie tworzą, tylko mieszają w pieniądzach i prawie - bankierzy, prawnicy, "zarządzacze" różnego rodzaju "prawami" i korytami do żarcia.
Nie trawię mowy Dudy, ale chyba też nie trawię Komorowskiego, który - faktycznie jako to stwierdził Kukiz, jest raczej prezydentem wszystkich VIPów, uprzywilejowanego estabilishmentu, a nie wszystkich Polaków. PO pięknie chwali się wskaźnikami w rodzaju PKB, ale mniej interesuje tę partię los milionów ludzi zdanych na łaskę i niełaskę biznesowych rekinów.

Oczywiście to nie sam kapitalizm jest zły. Upadli i słabi są ludzie. Ale jest tu też kwestia wychowania, pewnych standardów życia społecznego. Kryzys bankowy pokazał jak wychowywanie od "sukcesu", nakierowanie się życiowe na pieniądze i nic ponad nie, odczłowieczają pewną grupę słabych duchowo ludzi; jak wszystko przestaje się liczyć, byle się nażreć więcej, a właściwie to byle POKAZAĆ, ŻE SIĘ ŻRE WIĘCEJ. Kapitalizm uczy egoizmu, wielbi egoizm, "potwierdza słuszność" koncepcji, że najlepiej jest wyrwać jak najwięcej z otoczenia a z siebie dać jak najmniej.
Interwencjonizm w okolicach socjalizmu jest nieporadny, często nieskuteczny, ale ma tę przynajmniej jedną zaletę, że programowo nie wychowuje potworów.
Ale...
Może właśnie o to chodzi, bo życie to czas próby. PRAWDZIWY CZŁOWIEK czy w kapitalizmie, czy w socjalizmie, czy w innym -izmie pozostanie człowiekiem. I jeśli dowolny system ekonomiczny ubierzemy w człowieczeństwo, to zrobimy z tego dobry system. Tak mi się pomyślało.

wujzboj

Tak. Tyle, że "centralizm interwencjonistyczny" zbudowany na programie nierealnym, sprzecznym z podstawowymi zasadami funkcjonowania ekonomi, wiedzie wprost do tego, do czego doszła PRL i okoliczne demoludy: do stopniowego upadku gospodarczego. A jeśli do tego programu dochodzi utrzymywanie mas w ciemnocie, to mamy klęskę do kwadratu.

I właśnie dlatego głosowałem na Komorowskiego licząc na to, że z czasem wyłoni się jednak jakaś normalna partia o charakterze akurat na tyle "centralistyczon-interwencjonistycznym" i na tyle "wolnorynkowym", że dawałaby nadzieję na poprawę samopoczucia szerokiej większości, a nie tylko (jak widać z wyników wyborów) mniejszości.

Michał Dyszyński

wujzboj

Nadzieja? Tak. Nadzieja umiera ostatnia.

Po tej całej smoleńskiej historii nie odważyłbym się przypisywać Kaczyńskiemu nawet grama uczciwości. Nawet jeśli wziąć pod uwagę koszmarny szok, jaki przeżył. Gra trupem brata-bliźniaka jest tak odrażająca, że nic jej nie przebije. Jest, nie była - bo częściowe schowanie jej pod dywan na czas kampanii niczego tu nie zmienia. To numer znany z polityki. A przychodzą tu na myśl przykłady z kampanii tak potwornych kanalii, że aż nie wypada ich tu przytaczać.

Wiem, na uczciwość polityka w ogóle nie można liczyć. Ale jednak pewne granice przyzwoitości istnieją. Poza nimi zaczyna się podłość, której zneutralizować się raczej już nie da.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Naiwny kapitalizm, a rzeczywistość
W rozumowaniu wolnorynkowym jest pewna fundamentalna nieścisłość, sprzeczność. Umysły osób wielbiących nieskrępowaną niczym wolność gospodarczą chcą dostrzegać tylko jedną stronę medalu dotyczącą mechanizmu emocjonalnego, jakim jest egoizm i chciwość. Krótko mówiąc - widzą tylko tę "dobrą chciwość" i "dobry egoizm". Dla nich złego egoizmu i chciwości nie ma, bo rzekomo zawsze ją jest w stanie ją przełamać wolność rynkowego wyboru.
A skąd właściwie jest takie założenie, że taka wolność wyboru przełamie zło ludzkiej natury?
- Wolnorynkowiec na to nie odpowie. Nie ma na to odpowiedzi, bo jest to myślenie życzeniowe. W istocie w pewnych warunkach (!) - faktycznie - wolność wyboru BYWA na tyle skuteczna, że bierze górę nad czystym, destrukcyjnym egoizmem. Wtedy kapitalizm się "domyka" w swoim działaniu, bo wybór konsumencki faktycznie prowadzi do wspierania tych, którzy robią coś lepiej, z pożytkiem dla innych ludzi. Tak jest w państwach, w których już funkcjonuje dobrze prawo i organa administracji, nie ma silnych napięć społecznych, nie potworzyły się wielkie monopole.
Ale historia pokazuje, że może być zupełnie odwrotnie - tzn. siła wielkiego pieniądza, monopole, naciski złej tradycji, polityki, czy wreszcie działania kryminalne - wszystko to razem na długie lata cementuje układ niesprawiedliwego, niszczącego przedsiębiorczość, aktywność ludzką podziału pracy i jej efektów. I nie ma na nich siły, bo dzięki swojemu sprytowi determinacji, użyciu najróżniejszych mechanizmów obronnych, beneficjenci niesprawiedliwego systemu są w stanie bardzo długo utrzymywać swoją supremację.
Oczywiście przedsiębiorcy, którzy osiągnęli pewien sukces są różni. Jak mawiał mój znajomy: są ludzie i ludziska. Jeden przedsiębiorca nie posunie się poza granicę uczciwości i elementarnej przyzwoitości w wykorzystywaniu przewagi, jaką zdobył względem pracowników, czy słabszych partnerów, ale drugi nie będzie miał z tym problemów. Ci najbardziej zmanierowani będą wciąż narzekali z powodu każdej złotówki, każdego grosza, który muszą oddać. Mimo wielkich zysków, mimo że wszystko pracuje dla nich, będzie zawsze im mało. I choć taki przedsiębiorca za chwilę wyda ciężkie setki tysięcy na jakieś swoje fanaberie, to będzie się o każdy grosz wykłócał z biednym człowiekiem, który jest jego pracownikiem. Tak dla zasady, bo on zawsze myśli i działa w jedną stronę, zawsze w stronę egoizmu i chciwości.
Gdy rozmawiam z wieloma (nie wszystkimi!) osobami "wolnorynkowo nastawionymi" to zadziwia mnie jak często są jednostronnie patrzą na świat, jak widzą tylko jedną stronę medalu, jak chcieliby aby zawsze to do nich płynął strumień pieniędzy, a oni sami nie musieli nikomu nic płacić, w niczym partycypować. Tak dla zasady. Bo tak...
Znajomy, gdy ma zapłacić jakikolwiek (w szczególności jakiś nowy) podatek od razu krzyczy TO SĄ MOJE PIENIĄDZE!!! MOJE PIENIĄDZE!!! Jak to w ogóle miałby on dawać komuś cokolwiek z tego co "swoją ciężką pracą" zarobił?!!! Nie oddałby nic. Bo tamci inni to zawsze przecież są nieroby, bo dlaczego miałby cokolwiek oddawać, DLACZEGO W OGÓLE MIAŁBY BRAĆ POD UWAGĘ JAKIEŚ SKIEROWANIE SIĘ W STRONĘ USZCZUPLENIA TEGO CO ZDOBYŁ! Nie przeczę, pracuje i to dość ciężko, ale inni też ciężko, nie mniej ciężko, pracują, a znacznie mniej z tego mają i często gotowi są widzieć nie tylko własne, ale i wspólne dobro.

Trochę to rozumiem, takie nastawienie pomaga sobie budować emocjonalny kierunek działania, jest takim stałym drogowskazem, który jakoś utrąca zbytnie mędrkowanie co zrobić, upraszcza bycie w tym świecie. Ale to uproszczenie jest jednocześnie jakimś mordowaniem w sobie człowieczeństwa, jest zdziczeniem, ludzką degradacją.