ŚFiNiA

Michał Dyszyński

W katechizmie mamy trzy cnoty nazywane "boskimi": wiara, nadzieja, miłość.
Ich wyliczenie wraz z nazwą w Biblii występuje w liście sw. Pawła. Katechnizm chętnie owe cnoty wylicza, ale czy tłumaczy?
- ja, mimo osobistego zaciekawienia sprawą, nadsłuchiwania jakichś wyjaśnień - czy to od księży, czy w innej formie, jakoś nie doczekałem się wyjaśnienia. Dlaczego te trzy cnoty są właśnie boskie, a inne już nie?
Mamy przecież cnoty (katechizmowe): męstwa, wytrwałości, cierpliwości, mądrości i wiele innych. Te cnoty też przypiszemy Bogu i ludziom z duchowej "wyższej półki". Na pewno nie są one "słabe", czy tym bardziej złe. Ale nie są jednak "boskie".

Temat zgłębiałem od wielu lat prywatnie (może nie jakoś bardzo intensywnie). Rozpatrywałem różne opcje - m.in. taką, że św. Pawłowi w owym liście, tak się to "powiedziało", bo ładnie wygląda, ale że żadna głębsza treść się za tym nie kryje.
A czym wg mnie byłaby głębsza treść?
- Najlepiej byłoby, aby "boskość" owych cnót wyjaśniała się niejako sama - dzięki analizie znaczenia, aby była "konieczna" z definicji. Najlepiej gdyby do wyjaśnienia nie trzeba było jeszcze odwoływać się w ogóle do teologii (szczególnie jakiejś wybranej - np. rzymsko - katolickiej), czy w ogóle wiary w Boga. Ot analiza znaczeniowa powinna być podstawowym kluczem do rozwiązania owego problemu.
Przez wiele lat nic nie przychodziło mi do głowy w tej kwestii, ale ostatnio coś mnie "oświeciło", więc tutaj zapiszę. Może ktoś się z tym zgodzi, może nie, ale jakaś myśl (mam nadzieję ciekawa) w tym chyba jest.

Po wstępie będzie wreszcie meritum:
Co jest wspólną cechą tych cnót: wiary, nadziei, miłości?
Olśniło mnie trochę, gdy gdzieś przeczytałem takie sformułowanie o nadziei: "nadzieja wbrew nadziei". W sumie to się chyba nawet zgodziłem - nadzieja jest taką paradoksalną nieco funkcją myśli, bo DZIAŁA WBREW OSĄDOWI ZEWNĘTRZNYCH OKOLICZNOŚCI. Ta nadzieja, o której mówi Biblia i duchowość jest właśnie chyba taką METAnadzieją, tzn. pojawiającą się wbrew pierwszej nadziei - upadłej, zniszczonej przez to co rozum w danej kwestii wykalkulował. Nadzieja jest wbrew nadziei, a wiara...
Wiara właściwie jest TEŻ PRZECIW OKOLICZNOŚCIOM. Nikt nie mówi o "wierze" w coś, co przed chwilą sprawdził i potwierdził. Wiara jest takim BUNTEM PRZECIW KALKULACJI ŚWIATA. Może nie jest to bunt całkowicie bez uzasadnienia, ale jednak bunt przeciwko domyślnym aspektom uzasadnienia - np. wierzymy komuś, mimo że większość oskarżeń wobec niego wydaje się być uzasadniona i silna, ale my "wierzymy", bo ów ktoś "nie mógł zrobić tamtego złego czynu".
Czyli mamy - wiara i nadzieja są jakoś WBREW ŚWIATU, wbrew domyślnym okolicznościom. A miłość?
W podstawowej formie, gdy kochamy kogoś sympatycznego, miłego dla nas, dającego nam korzyści, miłość jest dość zgodna z kalkulacją świata. Ale też tylko do pewnej granicy. Pełnię "buntowniczości" objawia miłość ofiarowana zupełnie bezinteresownie - komuś mało sympatycznemu, brzydkiemu, może złośliwemu, głupiemu. Ale też - jak to jest np. w małżeństwie - problem z uzasadnieniem sobie miłości może być nawet względem ludzi, których sobie wybraliśmy i zaakceptowaliśmy. Po jakimś czasie stary partner po prostu się nudzi, starzeje, staje się mniej atrakcyjny. Wtedy miłość, jeśli trwa, też jest jakimś takim buntem przeciwko temu co złe, osłabiające między ludźmi. Czyli na pewno w jakiejś znaczącej części sytuacji miłość też jest WBREW, też jest buntowniczym wystąpieniem przeciwko podstawowej interpretacji rzeczywistości.

No dobra... - Tylko gdzie tu "boskość"?
Ano właśnie tu.
Atrybutem boskości najbardziej chyba oczywistym jest wg mnie KREACJA, (S)TWÓRCZOŚĆ.
To co robimy w zgodzie z prostym osądem rozumu, jest daniną na rzecz świata, na rzecz zewnętrznej rzeczywistości. To ta rzeczywistość "rządzi", ustala zasady, a my je przyjmujemy, dostosowujemy się, nie tworzymy czegoś wykraczającego poza zastaną sytuację.
Ateista powie: dajcie mi dowód, to owe coś przyjmę. W ten sposób ateista określa siebie jako tego, który bez szemrania PRZYJMUJE NARZUCONE ZASADY oceny rzeczywistości - potwierdzone dowodem. Nie buntuje się oczywiście temu, co udowodnione, bunt w tej sytuacji w ogóle uważa za coś bezsensownego. A jeśli dowodu nie ma, to (rasowy) ateista powiada: to mnie nie interesuje, to pewnie jakaś bujda. Ale przez to NIE WYCHODZI PONAD ZASTANY ŚWIAT, jest wciąż w jego ramach i na jego zasadach NIE JEST KREATOREM, tylko odtwórcą.

Mając nadzieję wbrew nadziei (bo został mniej więcej jeden promil szans na sukces, czyli jak tysiąc do jednego), wiarę wbrew osądowi sytuacji (bo jak wierzyć w dobro, gdy jest tyle zła na świecie), wreszcie miłość wbrew jej domyślnemu wskazaniu pochodzącego z nazwy (początek "miło"), czyli gdy kontakt z druga osobą wcale nie jest miły, gdy wymaga wysiłku, przewalczenia czegoś w sobie, gdy WBREW czemuś, STAJEMY SIĘ KREATORAMI. Bo dopiero działając wbrew światu okazujemy się jako MY. Niejako "stwarzamy z niczego", bo w świecie tego rozwiązania, które ostatecznie wybraliśmy trudno byłoby się doszukać.
To wg mnie jakoś wyjaśniałoby nazwę "boska cnota" w odniesieni do wiary, nadziei i miłości.

Cnoty boskie są pewnym sensie PONAD SŁUSZNOŚCIĄ, bo ponad dowodem, ponad weryfikacją. To one stwarzają warunki, to one "rządzą", ustalając warunki na których dopiero oprze się nowe rozumowanie. To może należałoby o nich powiedzieć, że są "niesłuszne"?
- Jak zwał, tak zwał. W pewnym ujęciu sprawy, pewnie można by jakoś obronić zasadność owego twierdzenia. Ale wg mnie one są jeszcze PRZED ustanowieniem mechanizmu słuszności. W obliczu pewnej, niezachwianej wiary w coś stara słuszność się rozsypuje. Podobnie jest z nadzieją i miłością, które to ustanawiają podstawowy sens dla istnienia, akceptacji.
Najlepiej to chyba widać na przykładzie nadziei. Nadzieję można mieć, albo ją stracić. Bez wzgledu na to w jakich warunkach grupa ludzi się znajdzie - jedni nadzieję zachowają, inni ją stracą. Czyli sama nadzieja jest tym naddatkiem OD CZŁOWIEKA, jest jego twórczością, odbiciem indywidualności wobec tego co jest - jest takie, czy inne (właściwie obojętnie jakie, skoro to nadzieja rządzi).

Semele

Michał Dyszyński

Semele

Michał Dyszyński

Semele

Muzyka -posłuchaj...

Może najważniejsza jest miłość.

https://www.youtube.com/watch?v=LecrAR0eiXg

Michał Dyszyński

Semele

Michał Dyszyński

Semele

Czyli wszechświat jest miłością?

Piotr Rokubungi

Michał Dyszyński

Semele

Dla mnie powiedzenie, że "wszechświat jest miłością" jest mylące w tym sensie, że nie akcentuje tego KONIECZNEGO osobowego aspektu, sugerując że gwiazdy, komety, atomy i neutrina jakoś same z siebie kochają. A to tak nie jest - one są zanurzone w tym oceanie dziania się, na szczycie którego jest miłość. Ale bezpośrednio raczej tą miłością nie są.
cytat

To jest raczej oczywiste.

Zaufanie do Boga o którym pisze wuj to zapewne w przypadku ateisty, może być postawa zaufania do ludzi i wiara w to , że mówiąc najprościej wszystko będzie lepiej.

Aby prezentować taka optymistyczna "filozofię" życiową, nie trzeba tak naprawdę wierzyć w Boga i inne jakieś siły duchowe.

Ale być może wielu ludziom jest potrzebny Jezus. Wyobrażenie wielkiej miłości która nas otula.

Problemem ateisty natomiast jest często brak efektywnych kontaktów z innymi ludźmi. Nie zawsze ateizm u innego człowieka wiąże się z jakimś pokrewieństwem duchowym.

Nie wiem dokładnie o co w tym chodzi, ale myślę , ze przyjdzie taki dzień, iż będę potrafiła to sformułować.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński