ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Aktualizacja na start: zmieniam tytuł wątku z pierwotnej wersji "Rzeczywistość i umysł w jednolitej konwencji opisu", na aktualną.

Mam wrażenie, że cała grupa kierunków filozoficznych oparta jest (nie do końca świadomie) o pewien paradygmat, który jest wysoce wątpliwy, którego nie ma jak uzasadnić.
Paradygmat sformułuję jako: co prawda wiem, że są nieścisłości ujęć, błędy i złudzenia, jednak gdy teraz rozumuję, to przecież rozumuję w 100% poprawnie...
Ludzie rozumują zwykle przy założeniu, że błąd jest na zewnątrz ich ujęcia. O błędach można rozprawiać, można je wskazywać, ale zawsze jest to wskazywanie u kogoś, albo w czymś, co ogólnie nie jest naszym rozumowaniem.
Tu oczywiście narzuca się krytyka względem tego mojego postawienia sprawy - narzuca się pytaniem: ale jak robić inaczej?!...
Nie da się przecież formułować jakiegokolwiek sądu w trybie dyskursywnym, przy założeniu, że jest on błędny. W końcu jak pogląd jest błędny, to po prostu się go nie formułuje...
To postawienie sprawy jednak uważam za niepoprawne. Przyczyną niepoprawności jest zerojedynkowe potraktowanie kwestii błędu. Tymczasem przecież już w realnym myśleniu stosujemy podejście z płynnym przejściem wiarygodności sądów - np. nauka rozwija się korygując nieścisłości poprzednio stosowanych teorii, ale każda nowa teoria, już od samego początku jest testowana pod kątem, zastąpienia ją w przyszłości jeszcze nowszą, jeszcze lepszą teorią.
Dlatego zamiast paradygmatu jakiejś bezwzględnej słuszności sądów aktualnie wypowiadanych proponowałbym paradygmat nieskończonego rozwoju.

Paradygmat nieskończonego rozwoju umysłu ustawia stosunek umysłu do rzeczywistości na pozycji nigdy nie zatrzymanego doskonalenia się - żadna teoria, żadne ujęcie zatem nie jest tu stuprocentowo słuszne, zakłada się że zawsze będzie w nim pewna forma błędu, nieścisłości, nieadekwatności.
Przy tym ujęciu - które w sposób jednolity traktuje wszelkie rozważania, a nie ustawia aktualnie wyprowadzany sąd na uprzywilejowanej pozycji - należałoby tez od początku inaczej zdefiniować IDEĘ BŁĘDU.
O ile przy tradycyjnym podejściu mamy kategoryzowanie prawda vs fałsz, poprawność vs błąd, to w jednolitym podejściu do sprawy pojęcie bezwzględnego błędu należałoby zastąpić WSKAZANIEM NIEADEKWATNOŚCI W OPISIE.
Nieadekwatność najczęściej nie będzie absolutna, jest pod jakimś kątem, jest ZAWSZE POWIĄZANA Z ZAŁOŻENIEM O OKREŚLONEJ CELOWOŚCI.
Bo, jak się bliżej przyjrzymy sprawę, to prawie każdy błąd jest tak w głębi swojej istoty najczęściej niczym innym, jak tylko przekroczeniem zasad jakiejś tam celowości rozumowania. Np. błąd w dodawaniu 2+2 jest zlekceważeniem zasad stosowanej arytmetyki. On w ogóle jest błędem "o tyle o ile" - błędem dla tych założeń. Zmieniając założenia dla arytmetyki moglibyśmy błąd przekonwertować na nie błąd, bo po prostu inne założenia stają się priorytetowe.
Oznacza to, ze błędność i poprawność - w tej jednolitej konwencji opisu - są względne. Zamiast błędu ogólnie traktowanego byłaby NIESPÓJNOŚĆ W RAMACH OKREŚLONEJ GRUPY ZAŁOŻEŃ.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Gdyby spróbować sformułować postulaty koncepcji jednolitej konwencji opisu świata i umysłu, to chyba zaproponowałbym następujące:
1. Postulat historyczności rozumienia, sekwencyjności budowania wiedzy - oznacza on, że żadna zasadność nie powstaje w sposób inny, niż opierając się na poprzedniej wersji rozmienia, dziedzicząc tej wersji niedostatki i ograniczenia.
2. Każdy błąd jest względny - definicją błędu jest niespójność jakiejś konstatacji w kontekście jakichś tam założeń. Zmiana założeń może odwrócić klasyfikację z błędnej na poprawną.
3. Dostęp do prawdy absolutnej jest mrzonką. Samo istnienie prawdy absolutnej jest innym zagadnieniem, jednak bez względu na rozstrzygnięcie tego zagadnienia, rozsądnym byłoby przyjęcie iż każda wersja rozumienia, każda prawda, którą formułujemy jest niedoskonała, niejako "gotowa na dalsze doskonalenie", bo opiera się o jakieś założenia, które same wyrastają z pewnej historycznej ograniczoności spojrzenia na rzeczywistość.

Michał Dyszyński

Błąd DO PEWNEGO STOPNIA jest wręcz czymś NIEZBĘDNYM w systemie z wolnością. Jeśli żaden błąd się w systemie by nie pojawiał, mimo tego, że doszło w nim do znacznej ilości decyzji, to oznaczałoby, że decyzje były pozorne, zaś system funkcjonuje w ramach ścisłej reguły, którą musi realizować - jest zdeterminowany.
Błąd jest nieuniknionym kosztem wolności w systemie, ale też jest WSKAŹNIKIEM WYSTĘPOWANIA WOLNOŚCI.
Są systemy obliczeniowe, jak np. metoda monte Carlo, czy symulowane wyrzażanie, które aspekt losowy traktują jako coś zamierzonego, a wręcz jako podstawę dla algorytmu obliczeniowego. To dzięki "błędności" zaimplementowanej w system, daje się obliczać różne wartości tymi metodami.
Ja osobiście uważam, że bardzo podobną rolę błędność, a nawet grzeszność w rozwoju osobowym człowieka. Ten kto zmierzył się z życiowym problemem, poznał jego meandry, a ostatecznie pokonał go, jest znacząco bardziej świadomym "graczem" w kontekście owego problemu na przyszłość, niż ktoś, kto - dzięki ostrzeżeniom i dobrym radom - tak sprytnie ominął zagrożenia owego problemu, iż one go nie dotknęły, a nawet nie zbrukały jego sumienia. Nie chcę tutaj jednak zachęcać jakoś kogokolwiek do lekceważenia dobrych rad, czy świadomego wchodzenia w sytuacje, które by brukały jego sumienie. Bo często może być tak, że ilość osobistego i zewnętrznego cierpienia, które trzeba będzie zainwestować w wyplątanie się z pułapek co niektórych problemów, może być tak wielka, iż zdegraduje ona osobowość na długie długie lata, sponiewiera ją do szczętu. Więc nawet jeśli w końcu owa osobowość pozbędzie się tego, co ją niszczy, to koszt owego pozbywania się jest niejednokrotnie niewspółmierny do owej korzyści, związanej z poczuciem ciekawości i potrzeby wolności, która nas ciągnie do próbowania rzeczy niebezpiecznych.