ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Rutyny, automatyczne reakcje sprawiają, że zamiast decydować o tym, co robimy, zdajemy się na bliżej nieokreślony przymus sytuacji, zmieszanej z naszymi predyspozycjami. Rezygnując z uświadomienia sobie z czego podejmujemy decyzję, robiąc coś po linii najmniejszego oporu będziemy też łatwo manipulowani, sterowani z zewnątrz.
Bo nie wiedząc nic o przesłankach do działania nie jesteśmy w stanie odróżniać sprytnie nam wmanipulowanych reakcji i zachowań od tych naszych, zgodnych z tą naturą, jaka jest naszym udziałem.
Nie wiedząc nic o tym, skąd się bierze nasza reakcja bierzemy zawsze "to co jest", bez względu na to, CZYM to jest, SKĄD to jest, W CZYIM INTERESIE to do nas przyszło, aby działać.

Michał Dyszyński

Rutyna jest reakcją niekontrolowaną, albo słabo kontrolowaną, bliską bezwiednej. Z kolei a o propos reagowania bezwiednego mam dość istotne uwagi. Bo spotkałem się z interpretacją bardzo pozytywnie traktującą bezwiedność w reagowaniu. Rozumowanie polegało na przeciwstawieniu tego co bezwiedne motywom wyrachowania, nieszczerości. Bezwiedne w tym rozumieniu byłoby traktowane (wg mnie niesłusznie) jako najbardziej szczere, wszak nie wchodzi tu element kalkulacji, może właśnie włączenia jakichś interesownych motywów...

Ja osobiście raczej się sprzeciwiam takiemu potraktowaniu, bo moja osobista kalkulacja nie wydaje mi się bardziej egoistyczna, wyrachowana względem mojej bezwiednej reakcji. Raczej kalkulując staram się sprzeciwić swoim odruchom egoizmu, uproszczonego potraktowania drugiego człowieka, zlekceważenia go. Być może są ludzie, którzy są obdarzeni tak bardzo dobrą strukturą odruchów i instynktów bezwiednie nimi zarządzających, że jeśli by zaczęli myśleć, to tylko efekt popsują. Może to ktoś odczytać jako moją samokrytykę, ale ja nie zaobserwowałem tego, aby moja bezwiedna, automatyczna reaktywność była szczególnie dobra, etyczna. Raczej jest ona wygodnicka, egoistyczna, nakierowana na wywyższanie się, a nie na pokorę. I chętnie by to bezwiedne we mnie lekceważyło innych ludzi, traktowało ich bez należnego szacunku, łatwo oceniało jako głupszych, gorszych, niekompetentnych. Sorry, ale takiego siebie poznałem - taki w swoich odruchach jestem - niezbyt mądry, niezbyt szlachetny. Może nie jestem całkiem zły, bo w tych swoich odruchach nie obserwuję jakiejś skłonności do krzywdzenia, ale już na pewno jest wygodnictwo, niechęć do sprawdzania pochopnie powziętych ocen.

Ja jestem raczej przekonany, że dzięki intelektowi staję się raczej lepszym niż gorszym człowiekiem. To intelekt skłania mnie ku większej tolerancji, życzliwości, uznaniu czyichś praw, rozumienia, uczuć. Bezwiednie reagując funkcjonowałby bardziej jak małe dziecko - egoistycznie i egocentrycznie, nie dbając o to co głębsze w odczycie świata, a skupiając się na pobieżności i pójściu na łatwiznę.
I dalej też myślę, że rozsądny człowiek dzięki intelektowi też staje się raczej dobry, niż gorszy. Owszem, jest to kalkulacja, nie jest to ta "pierwsza szczerość", nie jest to reakcja "prosto z trzewi", czyli ktoś może to krytykować jako właśnie nieszczere. Ale tak podchodząc do sprawy, że szczerość musi być koniecznie automatyczna, bezwiedna, bez śladu refleksji i dyscypliny rozumowania konsekwencją byłoby uznanie, iż "najbardziej szczere" są:
- czynności fizjologiczne
- nagłe wybuchy złości
- wszelkie działania pod wpływem nieopanowanych instynktów - np. namolne dążenie do seksu z osobą, która się jakoś spodobała.
Definiowanie "szczerości" jako de facto tego, co pierwsze się objawia w rozpoznaniu, bez już dalszych rozważań, czy owo pierwsze czasem nie jest iluzją, błędem, nietrafionym przypadkiem, zbliża tę definicję w sposób nieodróżnialny do intuicji braku rozwagi i zwyklej głupoty.

Szczerość w ujęciu najbardziej pierwotnym jest tą szczerością na krótką metę. Bo przecież to nie jest tak, ze jak się dokładniej przyglądamy przesłankom, używamy dobrych reguł rozumowania, starając się wybrać bardziej rozsądnie, to robimy się "nieszczerzy". Nie - dokonując intelektem uporządkowania tego co widzimy, nie tylko szczerości nie ujmujemy, lecz ją dokładamy. Bo teraz identyfikować się możemy z naszymi decyzjami nie tylko na krótko, nie tylko w chwili danego impulsu, ale jakoś bardziej trwale, jakoś bardziej w zgodzie z sobą, bo w zgodzie nie tylko z tym pierwszym i automatycznym odczytem moich intencji i rozumienia, ale też z tym głębszym, czy bardziej złożonym.

Przełamywanie rutyn, bezwiednych automatyzmów nie jest nieszczerością, tylko wyższą formą szczerości, jest szczerością uwzględniającą więcej niż jedną przesłankę, jest szczerością opartą o SYNTEZĘ TEGO, CO W NAS JEST POPRAWNE.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

W temacie z innego wątku: